واشنگتن‌پست: ایران برای مذاکرات برجامی عجله‌ای ندارد

روزنامه واشنگتن پست در گزارشی درباره مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در وین نوشت: سه ماه پس از آخرین نشست برای مذاکره پیرامون احیای توافق هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهانی، هنوز مشخص نیست که آیا این مذاکرات از سر گرفته خواهد شد یا نه و از سرگیری آن چه زمانی خواهد بود یا این که چه کسی نماینده دولت جدید ایران در این مذاکرات خواهد بود.

واشنگتن پست می‌افزاید: در آغاز، ایران به بالا بردن مقدار و کیفیت غنی‌سازی اورانیومش ادامه داد که برخی کارشناسان را به این نتیجه رساند حالا ایران نسبت به ارزیابی علنی دو-سه ماه گذشته دولت بایدن، به در اختیار داشتن مواد شکافت‌پذیر کافی برای ساختن یک بمب اتمی نزدیک‌تر شده است. در عین حال، ایران چندین بار با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره بازرسی فعالیت‌های هسته‌ای‌اش که در سال ۲۰۱۵ تحت توافق هسته‌ای بر سر آن توافق شده بود، مناقشاتی داشته است.

این روزنامه در ادامه می‌نویسد: دولت آمریکا از طرف خود پیوسته هشدار داده است که فرصت مذاکرات رو به اتمام است، بدون این که بگوید چقدر زمان باقی است یا اگر این فرصت به پایان برسد، چه خواهد کرد. یک مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکا در این باره گفت، « ما یک جدول زمان بندی نداریم. موضعمان این است که ما آماده‌ بازگشت به میز مذاکرات هستیم، اگرچه زمانی می‌رسد که این امکان دیگر وجود نخواهد داشت، چون توسعه‌های هسته‌ای آن‌ها غیرقابل بازگشت خواهد بود و  واقعا بازگشت به توافقی که در ابتدا درباره آن مذاکره شده بود، میسر نخواهد بود».

طبق گمانه‌زنی این روزنامه آمریکایی،« ممکن است طی این هفته که دولت ایران می‌گوید حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه جدید آن برنامه دارد در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل دیدارهایی دوجانبه با همتایان انگلیسی، آلمانی و فرانسوی‌اش داشته باشد، پاسخ‌هایی برای سوالات موجود در این باره وجود داشته باشد. سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز روز سه شنبه در نیویورک در جمع خبرنگاران گفت که مذاکرات وین «ظرف چند هفته» از سر گرفته خواهد شد».

در ادامه این گزارش آمده است: سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران در سخنرانی‌اش در مجمع عمومی سازمان ملل گفت که ایران «مذاکراتی را مفید می‌داند که نتیجه نهایی آن لغو تمامی تحریم‌های ظالمانه باشد» اما به این موضوع که مذاکرات وین چه زمانی از سر گرفته خواهد شد، اشاره‌ای نکرد. او بیشتر سخنرانی نسبتا کوتاهش را به انتقاد از آمریکا  و سیاست‌های تحریمی آن اختصاص داد و بر این نکته که بارها از سوی ایران تکرار شده است، تاکید کرد که تسلیحات هسته‌ای «هیچ جایگاهی در دکترین دفاعی ما ندارد» و طبق فتوای آیت‌الله خامنه‌ای مقام معظم رهبری ایران، «حرام» هستند.

گزارش واشنگتن پست همچنین مطرح می‌کند: وزارت امور خارجه آمریکا گفته است که آنتونی بلینکن وزیر خارجه این کشور هیچ برنامه‌ای برای دیدار با امیرعبداللهیان در سازمان ملل ندارد. ایران هیچ روابط دیپلماتیکی با آمریکا ندارد و از مذاکره مستقیم با آن در مذاکرات وین خودداری کرده و از نمایندگان انگلیس، فرانسه و آلمان به عنوان میانجی استفاده کرده است. رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و سرپرست هیئت آمریکایی در مذاکرات وین اخیرا در ماه جاری به مسکو و پاریس سفر کرد تا تصدیق کند که تمامی امضا کنندگان توافق به اتفاق، خواستار احیای توافق طبق مفاد اولیه آن هستند. همچنین به گفته مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکا که نظراتش در این باره پیش‌تر مطرح شد، «اگر آن‌ها[ایران] به زودی به میز مذاکرات بازنگردند، یا اگر بازگردند و موضعی ناسازگار با مفاد آن اتخاذ کنند، نتیجه معلوم خواهد بود؛ آن‌ها می‌خواهند برنامه هسته‌ای‌شان را ادامه دهند».

واشنگتن پست همچنین نوشت: دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین آمریکا در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای خارج شد که در آن، ایران توافق کرده بود در ازای لغو تحریم‌های اقتصادی بین‌المللی و تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکا، فعالیت‌های هسته‌ای‌اش را محدود کرده و نظارت بین‌المللی بر برنامه هسته‌ای آن را قبول کند. یک سال پس از آن‌ که ترامپ تحریم‌های تنبیهی جدیدی بر ایران اعمال کرد، ایران برنامه غنی‌سازی اورانیوم در سطح بالا را از سر گرفت. تهران گفته است فعالیت‌هایش اهداف تحقیقاتی دارند و هیچ گونه قصدی برای تولید تسلیحات هسته‌ای ندارد. جو بایدن رئیس جمهور جدید آمریکا در کارزارهای انتخاباتی‌اش وعده‌ بازگشت به توافق هسته‌ای را داده بود اما مذاکرات که در آوریل شروع شدند، از سوی ایران در ژوئن و به دنبال انتخابات ریاست جمهوری آن به تعلیق درآمدند. دولت رئیسی گفته است که به دنبال احیا توافق خواهد بود اما نسبت به دولت قبلی، فوریت کمتری در این زمینه نشان داده است.

واشنگتن پست آورده است: یک نشانه دال بر این که دولت ایران عجله‌ای در این زمینه ندارد، این است که کسان دیگری را جایگزین مذاکره‌کنندگان وین کرده است. علی باقری جایگزین عباس عراقچی شده است که برای مدتی طولانی سرپرستی تیم مذاکره کننده ایران در وین را بر عهده داشته است. اما هنوز مشخص نیست که دولت جدید قرار است مذاکرات را بر عهده وزارت امور خارجه بگذارد یا مسئولیت آن را به شورای عالی امنیت ملی بسپارد که بیشتر تحت نظارت رهبری ایران قرار دارد.

این روزنامه در ادامه مطرح می‌کند: مقامات آمریکایی و اروپایی نگران این هستند که ایران از آن‌چه در شش دور اول این مذاکرات به دست آمده است، عدول کند. مذاکره کنندگان بر این باور بوده‌اند که در زمینه لیست تحریم‌هایی که لغو خواهند شد و توالی احتمالی اقداماتی که هر یک از طرف‌ها برای بازگشت به پایبندی باید انجام دهند، به توافقی مقدماتی رسیده‌اند.

واشنگتن پست می نویسد: رئیسی چیز زیادی درباره مذاکرات نگفته است، جز این که ایران می‌خواهد به میز مذاکرات بازگردد، در عین حال که تاکید هم داشته است کشورش تسلیم «فشار» غرب نخواهد شد و خواهان لغو تحریم‌هاست. ایران در عین حال که در زمینه از سرگیری مذاکرات روی خوشی نشان نمی‌دهد، سعی داشته است افق‌های اقتصادی و امنیتی‌اش را به سمت شرق و منطقه‌ی خودش گسترش دهد. علاوه بر این، تلاش کرده است متحدان قدیمی‌اش را از جمله حزب‌الله لبنان قوی‌تر کند که اخیرا برای آن محموله‌های مازوت هم فرستاده بود. این در حالی است که سعی دارد روابطش با کشورهای عربی و دیگر ملل آسیایی را تقویت کرده یا بهبود ببخشد. این استراتژی نتیجه مستقیم ناامید شدن ایران از توافق هسته‌ای و مضیقه اقتصادی حاصل از اعمال دوباره تحریم‌ها بوده است.