توافق هسته ای همچنان در ابهام
گروه سیاسی/ رایزنی‌های فشرده در وین به رغم بازگشت هیأت‌های آلمان، انگلیس و فرانسه به پایتخت‌ها برای آخرین مشورت‌ها همچنان ادامه دارد و ناظران سفر چند روز پیش «رافائل گروسی»، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران را عامل مهمی برای سرعت بخشیدن روند مذاکرات تا حصول نتیجه ارزیابی می‌‌کنند.
علی باقری رئیس هیأت مذاکره‌کننده کشورمان شب گذشته در سفری کوتاه برای انجام رایزنی پیرامون آخرین تحولات به تهران بازگشت. اما جلسات کارشناسی و رایزنی‌های غیر رسمی در وین همچنان ادامه دارد.
ایران و آژانس در پی این سفر برای تحقق خواسته تهران مبنی بر اینکه هر توافق احتماًلی باید به همه ادعاهای سیاسی علیه کشورمان پایان دهد، توافق کردند مسائل ادعایی آژانس به واسطه نقشه راه مشخصی ظرف مدت حداکثر سه ماه (خردادماه) حل و فصل شود. توافقی که اجرای تام و تمام آن از یک سو افق مذاکرات احیای برجام در وین را روشن میکند و از سوی دیگر راه‌های احتماًلی برای طرح دوباره اتهامات جعلی و موهوم علیه ایران را می‌‌بندد. بر همین مبنا بود که مدیرکل آژانس سفر به ایران را بسیار موفق توصیف کرد و گفت: «دو طرف در مورد گام‌های مشخص با هدف حل و فصل مسائل پادمانی باقیمانده در یک دوره زمانی معقول به توافق رسیدند. دستاورد بزرگ.»
تضمین روسیه از امریکا
در حالی که حساسیت حاکم بر مذاکرات به بالاترین سطح ممکن رسیده است، روسیه خواهان اطمینان بخشی واشنگتن برای مصون ماندن روابط تجاری تهران و مسکو در چهارچوب برجام شده است. این را نخستین بار «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه در واکنش به تحریم اقتصادی روسیه از سوی امریکا که زیر سایه اوج‌گیری بحران میان دو کشور صورت گرفته است، مطرح کرد. «لاوروف» در همین زمینه افزوده بود: «ما خواستار تضمینی کتبی شده‌ایم که روند فعلی آغاز شده توسط امریکا به هیچ وجه به حق ما برای تجارت، همکاری اقتصادی و سرمایه‌گذاری و همکاری نظامی-فنی آزاد و کامل با ایران آسیبی وارد نکند.»
این موضع گیری از سوی روسیه در حالی است که این کشور یکی از اصلی‌ترین منتقدان خروج یکجانبه امریکا از توافق هسته‌ای بوده و در روند پرفراز و فرود مذاکرات احیای برجام همواره در کنار ایران قرار داشته است. ناگفته پیداست موضوع تضمین یکی از اصلی‌ترین خواسته‌های تهران در مذاکرات به شمار می‌‌آید که از امریکا خواسته شده پیرامون آن چاره‌جویی کند. با این حال به نظر می‌‌رسد نگاه ویژه روسیه به این موضوع، ضرورت همگرایی مواضع میان کشورها از جمله تهران و مسکو را دوچندان کرده است. همین امر در واکنش اخیر مقام‌های دیپلماتیک کشورمان پیرامون این مسأله مورد توجه قرار گرفته است.
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری روز گذشته درباره درخواست اخذ تضامین از سوی روسیه و تأثیر آن بر روند مذاکرات گفت: «اظهارات لاوروف را در رسانه‌ها دیدیم و شنیدیم، منتظر هستیم از مجاری دیپلماتیک جزئیات آن را بشنویم.» او ادامه داد: «گفت‌وگوها در وین در مسیر خودش در حال پیگیری است. همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران نباید محدود و یا تحت تأثیر هیچ گونه تحریمی قرار بگیرد از جمله همکاری‌های صلح آمیز ایران با روسیه و چین و یا کشورهای دیگر.» در پی بازتاب گسترده موضع اخیر روسیه مبنی بر لزوم دریافت تضمین کتبی از واشنگتن درباره برجام که ابهاماتی را پیرامون موضع مذاکراتی روسیه به وجود آورده بود، سفیر روسیه در ایران گفت که از صحبت‌های لاوروف سوء برداشت شده است. به گزارش تسنیم «لوان جاگاریان» درباره اظهارات منتشرشده از سوی وزیر خارجه این کشور با اشاره به اینکه دولت این کشور دراین‌باره به تهران پاسخ خواهد داد، افزود: «توضیحات لازم را از طریق منابع دیپلماتیک به طرف ایرانی خواهیم داد. ما رسماً به دوستان ایرانی در این خصوص توضیح خواهیم داد.»
دسترسی سریع، نیازمند ابتکار عمل همه طرف‌ها
دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان هم در دو پیام توئیتری نسبت به تحولات جاری در وین واکنش نشان داد. علی شمخانی با بیان اینکه چشم‌انداز توافق در مذاکرات وین به دلیل تأخیر واشنگتن در اتخاذ تصمیم سیاسی همچنان مبهم است، تصریح کرد: «دسترسی سریع به توافق قوی نیازمند ارائه ابتکارهای جدید از سوی همه طرف‌هاست.» او دسترسی سریع به توافق قوی را نیازمند ارائه ابتکارهای جدید از سوی همه طرف‌ها دانست.» دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در واکنش به درخواست تضمین روسیه از امریکا درباره برجام هم نوشت: «کنش‌های مثبت و منفی کشورهای حاضر در مذاکرات وین با هدف تأمین منافع انجام می‌شود و قابل درک است.» او تنها عامل مؤثر بر تعامل ایران با 1+4 را نیز «تأمین منافع مردم ایران» عنوان کرد و در ادامه افزود: «ارزیابی مؤلفه‌های جدید مؤثر بر مذاکرات و اتخاذ ابتکارات مذاکراتی برای سرعت دادن به حصول نتیجه را در دستور کار داریم.»
رابطه مستقیم مذاکرات وین و همکاری با آژانس
ایران و آژانس برای حل آخرین ادعاهای مطرح شده پیرامون چند مکان ادعایی در ایران بر مبنای یک توافق چندمرحله‌ای گام برخواهند داشت که موعد پایانی درنظر گرفته شده برای پایان این توافق موقت، خردادماه سال آینده خواهد بود. در همین چارچوب قرار است آژانس پرسش‌هایی را از ایران پیرامون مکان‌های مورد نظر خود مطرح کرده و ایران به ترتیب پاسخگوی این پرسش‌ها باشد. هنگامی که این روند پرسش و پاسخ در دو الی سه ماه آینده به پایان برسد و آژانس همه پاسخ‌های مورد نظر خود را ایران دریافت نماید، نتیجه نهایی به صورت بخشی از توافق احتماًلی در مذاکرات وین درخواهد آمد. سخنگوی وزارت خارجه در این رابطه با بیان اینکه رابطه مستقیمی بین بسته شدن این سؤالات و توافق در وین وجود دارد، یادآور شد: «ضمن اینکه مسیر فنی این توافق میان ایران و آژانس حفظ می‌شود اما روشن است که این توافق باید به صورت همزمان و جزئی از آن توافق لحاظ شود.» او همچنین این را هم یادآور شد که «توافقی که در وین انجام می‌شود، توافقی است که مسیر بازگشت امریکا را در ازای پایبندی کامل و انجام تعهدات امریکا در ذیل برجام تعریف میکند و این مسیر یک شبه برای امریکا نخواهد بود و چند ماهی طول خواهد کشید و بستر زمانی در وین برای آن تعریف شده است. آنچه در تهران بین ایران و آژانس از لحاظ فنی تعریف شده با آن نگاه تعریف شده که همکاری جامع فنی صورت بگیرد و روزهایی که در توافق دیده شده، با هم همخوانی داشته باشد.» این دیپلمات ارشد ایرانی یادآور شد: «آنچه بین ایران و آژانس توافق شده یک حداکثر زمانی دارد و اگر آژانس آماده باشد که در ازای پاسخ‌های ایران زودتر سؤالات باقیمانده را حل و فصل کند قطعاً مانعی نخواهد داشت.»
به گفته سخنگوی وزارت خارجه اگر طرفی موضوع جدیدی را اضافه نکند، نقاط اختلافی باقیمانده از تعداد انگشتان یک دست هم کمتر است. اگر امریکا رویکرد منطقی داشته باشد و دغدغه ۱+۴ و ایران را در نظر بگیرد و به این درخواست‌‌ها پاسخ مناسبی از سوی امریکا داده شود در کمترین زمان توافق در دسترس است.
دیدار برجامی «گروسی»
«میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در مذاکرات وین روز گذشته از دیدار خود با مدیر کل آژانس خبر داد و گفت که با «گروسی» درباره سفر موفقیت‌آمیز اخیرش به ایران صحبت کرده است. این دیدار در پی سفر روز شنبه گروسی به تهران و دیدار او با مقامات ایران از جمله محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی و حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران انجام شده است. «اولیانوف پیشتر نیز سفر رافائل گروسی به ایران را بسیار موفقیت آمیز خوانده بود.»
وزیر خارجه روسیه در گفت و گوی تلفنی با وزیر خارجه ایران :
احیای برجام باید بدون تبعیض قائل شدن باشد
وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که حسین امیرعبداللهیان و سرگئی لاوروف وزیران خارجه ایران و روسیه یک گفتوگوی تلفنی داشته‌اند. به گزارش ایسنا، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه روز دوشنبه در کنفرانسی خبری با اشاره به گفتوگوی خود با وزیر خارجه کشورمان گفت: بر این تأکید شد که احیای برجام باید بدون تبعیض قائل شدن، برای تمامی طرفین حقوق برابر در رابطه با پیشرفت بی‌دردسر همکاری در تمامی زمینه‌ها را مهیا کند. به گفته لاوروف دو وزیر خارجه همچنین درخصوص مسأله سوریه و اوکراین به گفت‌وگو پرداختند.
رعایت خطوط قرمز ایران
وزیر امور خارجه در کمیسیون تلفیق مجلس با تأکید بر رعایت خطوط قرمز در مذاکرات وین، تصریح کرد: اجازه نخواهیم داد هیچ عامل خارجی منافع ملی کشور را در مذاکرات، تحت تأثیر قرار دهد. وزیر امور خارجه در این نشست هم‌اندیشی که در محل کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی برگزار شد، با تأکید بر استقبال ایران از نهایی کردن یک توافق خوب و قوی، عزم کشورمان در زمینه رعایت خطوط قرمز تعیین شده و خصوصاً تضمین‌های مؤثر اقتصادی و حداکثرسازی منافع جمهوری اسلامی ایران را مورد تأکید قرار داد. در همین حال حجت الاسلام احمد حسین فلاحی، نماینده مجلس در گفت‌وگو با تسنیم، با اشاره به نشست وزیر خارجه با نمایندگان گفت: «به گفته وزیر امور خارجه نتایج مذاکرات به مرور زمان و در بهار سال آینده مشخص خواهد شد.» نماینده همدان در مجلس با بیان اینکه امیرعبداللهیان در این جلسه اعلام کرد در مذاکرات در قالب قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها به توافقاتی دست پیدا کرده‌ایم، افزود: «وزیر امور خارجه در جلسه امروز اعلام کرد در مذاکرات مواردی برای توافق نهایی باقی مانده که بر سر آنها در حال رایزنی هستیم.»
دیدگاه تان را بنویسید