کاخ سفید هنوز تصمیم نگرفته است!
اظهارات اخیر سید عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه کشورمان در خصوص مذاکرات وین به‌وضوح نشان می‌دهد که مذاکرات فنی و کارشناسی میان اعضای کمیته مشترک برجام، مدت‌هاست به پایان رسیده و اکنون احیای برجام در انتظار و گروی تصمیم نهایی و واقعی آمریکاست.
اظهارات اخیر سید عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه کشورمان در خصوص مذاکرات وین به‌وضوح نشان می‌دهد که مذاکرات فنی و کارشناسی میان اعضای کمیته مشترک برجام، مدت‌هاست به پایان رسیده و اکنون احیای برجام در انتظار و گروی تصمیم نهایی و واقعی آمریکاست.
مذاکره‌کننده ارشد ایران در وین با اشاره به نشست خود با اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تصریح کرده است :
«جمهوری اسلامی ایران قبلا تصمیمات سخت خود را گرفته است؛ زمانی که ایالات‌متحده آمریکا از برجام خارج شد و ایران تصمیم گرفت در برجام بماند، تصمیم بزرگ و سخت ایران بود که منجر به حفظ برجام تا الان شده است. در حال حاضر نوبت طرف‌های مقابل است و با توجه به مذاکراتی که داشتیم باید تصمیم بگیرند و در مورد احیای مجدد برجام به جمع‌بندی برسند تا توافق حاصل شود.»
آمریکا مسیر بازگشت به برجام را می‌داند!
واقعیت امر این است که ایالات‌متحده آمریکا و تروئیکای اروپایی کاملا درخصوص چگونگی و نحوه بازگشت به توافق هسته‌ای و تعهدات خود در قبال این سند حقوقی آگاه هستند! به عبارت بهتر، به لحاظ حقوقی و فنی، مذاکره‌ای باقی نمانده است که بخواهد در کمیته مشترک برجام صورت گیرد. بااین‌حال براساس آنچه دیپلمات‌های کشورمان و دیگر شرکت‌کنندگان در مذاکرات وین تصریح می‌کنند، کماکان اختلافات بر سر نحوه رفع تحریم‌های ضدایرانی، تعیین حدودوثغور برنامه تحقیق و توسعه ایران در ذیل برجام، راستی آزمایی بازگشت آمریکا به برجام و ارائه تضمین‌های لازم درخصوص بقای توافق هسته‌ای ( در صورت احیای آن ) به قوت خود باقی است. اصرار طرف آمریکایی بر مواضع سلبی و غیرحقوقی خود در این موارد، منجر به آن شده است تا پروسه احیای برجام همچنان ادامه داشته باشد.
در این میان، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا و شرکای اروپایی آن تمرکز ویژه‌ای بر روی «احیای صوری برجام» دارند، به‌گونه‌ای که از یک‌سو «تحریم‌های ضد ایرانی» را حفظ کنند و از سوی دیگر، بازگشت رسمی خود به توافق هسته‌ای را اعلام کنند. عدم تعهدپذیری و متعاقبا، تضمین‌گریزی آشکار مقامات آمریکایی در قبال برجام در همین راستا صورت می‌گیرد. بدون شک اگر مقامات آمریکایی در آستانه برگزاری دور هفتم مذاکرات وین، نخواهند اقدامی در راستای «احیای واقعی برجام» صورت دهند و نسبت به خواسته‌های قانونی و حقوقی نظام و ملت ایران بی‌توجه باشند، سخن گفتن از بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای پوچ و بی‌فایده خواهد بود.
حرکت غرب در مدار ابهام
در این میان، بارها اعلام شده است که چه موانع مهمی در مسیر احیای توافق هسته‌ای وجود دارد. در این میان، مهم‌ترین مانع فعلی در مذاکرات وین، تفکیک تحریم‌های ضد ایرانی از سوی وزارت خارجه و خزانه‌داری آمریکا و تلاش دولت بایدن برای حفظ بخشی از تحریم‌ها ( به‌عنوان اهرم فشار علیه ایران ) است. مهم‌ترین نقطه اختلافی میان ایران و آمریکا، به «پروسه رفع تحریم‌ها»بازمی‌گردد. واقعیت امر این است که میان سرعت «بازگشت ایران به تعهدات برجامی » و « رفع تحریم‌های ضد ایرانی» تناسبی به لحاظ زمانی وجود ندارد.حتی اگر آمریکا دستور رفع تحریم‌ها را صادر کند، عملیاتی‌سازی این مسئله ممکن است حدود سه ماه به طول بینجامد.به عبارت بهتر، میان«اعلام رفع تحریم‌ها» و « عملیاتی‌شدن رفع تحریم‌ها» به‌طور طبیعی فاصله‌ای وجود دارد. این در حالی است که طرف آمریکایی اصرار دارد به‌محض اعلام این کشور مبنی بر بازگشت به برجام، ایران به وضعیت قبل از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای بازگردد! تأکید خاص رهبر معظم انقلاب بر موضوع«راستی آزمایی» نشئت گرفته از همین مسئله است.
در این میان، بازیگران اروپایی در تلاش هستند تا ایران را بابت پذیرش«شرایط مبهم موجود» در مذاکرات وین تحت‌فشار قرار دهند. نمایندگان هر سه کشور اروپایی( آلمان، انگلیس و فرانسه) در مذاکرات وین تأکید کرده‌اند که ایران نباید بر سر «تقارن زمانی بازگشت طرفین به برجام» وسواس به خرج دهد و همین فرصت (!) را باید غنیمت بشمرد. درهرحال، نباید فراموش کرد که با توجه به خروج یک‌جانبه و غیرقانونی دولت سابق آمریکا از برجام و مکانیسم حقوقی مشخصی که در بازگشت به این توافق وجود دارد، آمریکا باید میان دو گزینه «بازگشت واقعی به برجام» یا«عدم بازگشت به توافق هسته‌ای »تصمیم‌گیری کند. در این معادله، گزینه سومی برای آمریکا وجود ندارد.
اتفاقا سید عباس عراقچی نیز ضمن اذعان نسبت به رویکرد مخرب آمریکا در توافق هسته‌ای دراین‌خصوص تأکید کرده است :«مشکل اصلی مذاکرات در رویکرد آمریکایی‌هاست که قادر نیستند اعتیاد مفرط خود به تحریم را کنار بگذارند و هنوز نمی‌توانند درک کنند که تحریم یک راه‌حل شکست‌خورده است همچنان‌که در یکی از توییت‌های اخیر خود گفتم، ترامپ رفته است اما تحریم‌های غیرقانونی و جنایت‌آمیز او همچنان برقرارند.»
تبدیل معادله ساده به معادله چندمجهولی
بدیهی است که آمریکا و همراهانش سعی دارند یک معادله ساده( معادله بازگشت به برجام) را تبدیل به یک معادله چند مجهولی و پیچیده کنند. ابهام سازی در مسیر بازگشت به برجام، تاکتیکی است که مقامات آمریکایی و اروپایی از ابتدای مذاکرات ( مذاکرات دوماهه اخیر) دنبال کرده و همچنان به آن ادامه می‌دهند. در این میان نباید از بازی مزورانه و خاص آژانس بین‌المللی انرژی اتمی غافل شد. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طی هفته‌های اخیر سعی کرده است با ارسال سیگنال‌های نگران‌کننده از آینده همکاری‌های آژانس و ایران، فشارهای هدفمندی را به کشورمان درخصوص پذیرش خواسته‌های آمریکا در مذاکرات وین فراهم آورد. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران بارها تأکید کرده است مطالبات حقوقی خود را فدای جوسازی‌ها و بازی مشترک آمریکا، اتحادیه اروپا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مذاکرات وین نخواهد کرد. درهرحال باید توجه داشت که احیای توافق هسته‌ای از یک‌سو «بسیار نزدیک» و از سوی دیگر«بسیار دور» است! این مسئله وابسته به تصمیمی است که مقامات آمریکایی و اروپایی درخصوص عمل به تعهدات خود خواهند گرفت. در دور هفتم و جدید مذاکرات هسته‌ای، این تصمیم مشخص خواهد شد…
دیدگاه تان را بنویسید