رشد صعودی خط فقر و تشدید فشار بر فرودستان

گروه سیاست مثلث‌آنلاین: با افزایش تورم و گرانی روزبه‌روز، زندگی برای همه اقشار جامعه به خصوص جامعه کارگری کشور دشوار‌تر می‌شود به گونه‌ای که حتی تأمین نیاز‌های اولیه زندگی نیز به آسانی میسر نیست. اخیرا مرکز آمار ایران اعلام کرده است که نرخ تورم نقطه‌ای در شهریور ماه ۱۴۰۰ به عدد ۴۳.۷ درصد رسیده است؛ یعنی خانوار‌های کشور به طور میانگین ۴۳.۷ درصد بیشتر از شهریور ۱۳۹۹ برای خرید یک مجموعه کالا‌ها و خدمات یکسان هزینه کرده‌اند.

بر اساس  این گزارش، نرخ تورم نقطه‌ای شهریور ماه ۱۴۰۰ در مقایسه با ماه قبل ۰.۵ واحد درصد افزایش یافته است. در واقع تورم نقطه‌ای در شهریور ماه امسال، یک رکورد جدید حداقل در چند سال اخیر به ثبت رسانده است. نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» با افزایش ۳.۲ واحد درصدی به ۶۱.۶ درصد و گروه «کالا‌های غیرخوراکی و خدمات» با کاهش ۰.۷ واحد درصدی به ۳۵.۴ درصد رسیده است.

مرکز آمار ایران درباره گران‌شدن اقلام خوراکی در شهریور ماه آورده است که نان و غلات ۵.۲ درصد، گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آن‌ها ۱.۲ درصد، گوشت قرمز و گوشت ماکیان ۰.۸ درصد، ماهی‌ها و صدف‌داران ۴.۲ درصد افزایش قیمت داشته‌اند. همچنین شیر، پنیر و تخم‌مرغ ۱۰ درصد، روغن‌ها و چربی‌ها ۱.۹ درصد، میوه و خشکبار ۵.۷ درصد و سبزیجات (سبزی‌ها و حبوبات) ۹.۹ درصد نیز با افزایش قیمت مواجه شده‌اند.

ضمن اینکه شیر، پنیر و تخم مرغ، رکورددار گرانی بوده‌اند و در عرض فقط یک ماه، ده درصد گران شده‌اند. آخرین گزارش مرکز آمار از قیمت لبنیات حاکی از آن است که قیمت هر لیتر شیر پاستوریزه از ۱۱ هزار و ۵۳۸ تومان در تیرماه امسال به ۱۲ هزار و ۱۵۵ تومان افزایش یافته است. قیمت ماست پاستوریزه هر کیلو از ۱۳ هزار و ۸۵۴ تومان به ۱۴ هزار و ۶۳۳ تومان تغییر کرده است.

از سوی دیگر بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، دستمزد کارگران تنها ۳۵ درصد از هزینه‌های آن‌ها و خانواده‌هایشان را پوشش می‌دهد و همچنین بر اساس محاسبات رئیس کمیته مزد شورای اسلامی کار، با احتساب تورم و افت ارزش ریال در ۶ ماهه ۱۴۰۰، قدرت خرید دستمزد ریالی کارگران در پایان شهریور ۳۲.۴ درصد کمتر از قدرت خرید آن در اول فروردین امسال بوده است.

به‌عبارت‌دیگر کارگری که در اول فروردین امسال مثلا ۱۰ میلیون تومان دریافتی داشته است، در آخر شهریور با احتساب میزان رشد تورم و کاهش ارزش ریال، حدود ۳۲.۴ درصد قدرت خرید کمتری دارد و مانند این است که دستمزد ۱۰ میلیون تومانی او در ابتدای سال به ۶ میلیون و ۴۶۰ هزار تومان در پایان شهریور کاهش یافته باشد.

حالا روزنامه همشهری، هزینه معیشت یک خانواده کارگری ۱۱ میلیون تومان است. این در حالی است که نرخ خط فقر رسمی بر اساس اعلام سازمان تأمین اجتماعی ۷ میلیون تومان است. از سوی دیگر داده‌های مرکز ملی آمار ایران از میزان هزینه‌های زندگی چنین نشان می‌دهد که کف هزینه زندگی در کلان‌شهری، چون تهران برای هر خانوار حدود ۱۰ میلیون تومان در ماه است؛ این آمار کف هزینه زندگی در ارزان‌ترین استان کشور یعنی سیستان و بلوچستان را حدود ۶.۵ میلیون تومان و به طور متوسط در سطح کشور بیش از ۸ میلیون تومان نشان می‌دهد.

در حال حاضر حقوق یک کارگر تنها یک سوم هزینه‌های زندگی او را پوشش می‌دهد. در واقع هزینه‌ها در حالی به چنین سطحی رسیده است که سطح دستمزد‌ها به هیچ وجه پاسخگوی نیاز خانوار‌ها نیست و در سطوح پایینی قرار دارد. البته هرچه هم می‌گذرد وضعیت معیشتی مردم، دشوارتر از سال گذشته می‌شود، چون درآمد‌ها همچنان ثابت و مخارج افزایش می‌یابد. به عبارت دیگر کارگران مدت‌هاست از زیر خط فقر به چاه فقر سقوط می‌کنند.

حالا در این بین چشم‌ها هم به مذاکرات هسته‌ای دوخته شده است تا شاید از مسیر سیاست خارجی در عرصه اقتصادی گشایشی ایجاد شود تا به باور بسیاری از کارشناسان با رفع تحریم‌ها امکان ورود ارز به کشور فراهم شود و البته ایران بتواند به طور آزادانه نفت خود را بفروشد تا پول وارد کشور شود و از این راهبرد تورم کاهش یابد و سفره مردم قدری گشوده شود.