یارانه نان | یارانه نان اجرا | یارانه نان تهران
پرداخت یارانه نان منتفی شد | قیمت نان گران میشود؟
معاون سیاستگذاری اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی با اشاره به طرح یارانه نان گفت: طبق اطلاعات به دست آمده ۲.۵ تا ۲.۷ هزار میلیارد تومانی که توسط دولت برای آرد پرداخت میشود، تبدیل به نان نمی‌شود.
هوشمندسازی یارانه نان یک حرکت جدی و تأثیرگذار در توزیع عادلانه یارانه‌ها در بین مردم است. هدفمندسازی یارانه نان دیر کلید خورد ولی آغاز طرح هدفمندسازی یارانه نان در شرایط فعلی که جهان با مشکل تأمین گندم مواجه است می‌تواند تأثیر خوبی در جلوگیری از هدر رفتن منابع و مشکلات احتمالی در حوزه گندم باشد. طرح یارانه نان قدم مهم و ارزشمند در راستای اجرای عدالت در بین نانوایی‌ها است. در ادامه توضیحات اجرای طرح یارانه نان در قزوین و زنجان را بخوانید.
معاون سیاستگذاری اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی با اشاره به طرح یارانه نان گفت: طبق اطلاعات به دست آمده ۲.۵ تا ۲.۷ هزار میلیارد تومانی که توسط دولت برای آرد پرداخت میشود، تبدیل به نان نمی‌شود.
سیدهادی سبحانیان در نشست خبری با اشاره به وضعیت اقتصادی کشور در آغاز به کار دولت سیزدهم اظهار کرد: رشد اقتصادی طی سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰ در حد یک درصد بود و درامد سرانه نیز کاهشی ۳۲ درصدی داشته است. از سوی دیگر تشکیل سرمایه در حوزه ماشین آلات و ساختمان سیر نزولی داشته و همه این موارد باعث شده است که رشد اقتصادی هشت درصدی محقق نشود.
وی ادامه داد: میزان نقدینگی از ۶۳۹ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۲ به پنج هزار هزار میلیارد تومان رسیده است. افزایش شیب تورم در کشور هم یک هشدار برای دولت سیزدهم بود. میزان تورم در چند سال اخیر از میانگین تورم در ۳۰ سال گذشته بسیار بالاتر بود
معاون وزیر اقتصاد با بیان اینکه کسری بودجه از ۳۳ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۹ به ۱۷۵ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۰ رسیده است، گفت: از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰، بدهی دولت به صندوق‌های بازنشستگی ۶۰۰ درصد، وابستگی صندوق تامین اجتماعی به بودجه دولت ۵۰ درصد، بدهی دولت به بانک مرکزی ۴۷۶ درصد و بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی ۱۳۱ درصد افزایش داشته است.
مشاور وزیر اقتصاد گفت: در مرحله دوم اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان، ترمیم جبران ۱۵ درصدی هزینه‌های نانوایان و تخصیص سهمیه بر مبنای عملکرد اجرایی میشود.
محمد جلال، مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی با حضور در برنامه «میز اقتصاد» درباره عملکرد اجرای مرحله اول طرح هوشمند سازی یارانه نان و جزئیات ورود به مرحله دوم این طرح توضیحاتی ارائه کرد.
وی با اشاره به گذشت بیش از ۹۰ روز از شروع اجرای طرح هوشمند سازی یارانه آرد و نان گفت: بیش از ۷۰ میلیون کارت بانکی یکتا در این ۹۰ روز خرید نان را از بستر کارتخوانهای هوشمند انجام داده اند، روزانه حدود ۸۲ میلیارد تومان خرید نان توسط مردم انجام میشود یعنی به طور متوسط حدود هزار تومان مبلغ سرانه خرید نان هر ایرانی در روز است.
مشاور وزیر اقتصاد اضافه کرد: این عدد را برای نخستین بار سامانه هوشمند یارانه نان نشان داده است و بر اساس اطلاعات این سامانه تعداد تراکنش‌های مربوط به نان به بیش از ۸.۵ میلیون تراکنش روزانه رسیده است و در مجموع تا کنون بیش از ۴.۵ میلیون قرص نان با حجم آرد مصرفی بیش از ۶۷۰ هزار تن در سامانه ثبت شده است.
جلال درباره تغییری که بر مبنای این آمار ایجاد شده هم توضیح داد: بر مبنای اطلاعات کارتخوانهای سابقی که بعد از شیوع کرونا در نانوایی‌های کشور فراگیر شد، قبل از شروع طرح ۴ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان در ماه را بابت فروش نان در ماه را نشان می‌داد که این داده‌ها دقت کافی را نداشت و بعضا آلودگی تراکنش وجود داشت که امروز با پالایش تراکنش به عدد فروش ماهانه ۲ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان در سراسر رسیده‌ایم.
مشاور وزیر اقتصاد علت کاهش در عدد فروش نان را انجام پالایش تراکنش بیان کرد و افزود: ممکن است از این کارتخوان پیش از اجرای این طرح استفاده‌های دیگری هم می‌شد که این موارد پالایش شد.
وی با اشاره به افزایش حجم تراکنش‌ها در استان‌های مختلف بعد از اجرای طرح هوشمندسازی یارانه نان، اعلام کرد: تا پیش از اجرای طرح تعداد تراکنش نانوایی‌های ما ۶.۸ میلیون تراکنش در روز بود که امروز ۸.۵ میلیون تراکنش در روز را داریم که به معنای افزایش ۲۰ درصدی خرید الکترونیکی مردم است.
جلال تأکید کرد: تا زمانی که زیرساخت کافی به لحاظ فنی و داده‌ای با دقت قابل قبول در اختیار نداشته باشیم اعمال هر گونه سیاست ممکن است منجر به آسیب به نانوا و مردم شود لذا این داده‌ها کمک می‌کند تا سیاستگذاری دقیقی در فاز دوم داشته باشیم.
وی درباره علت تجهیز نشدن برخی نانوایی‌ها در استان تهران به دستگاه کارتخوان هوشمند گفت: بخشی از تجهیز نانوایی‌ها از حوزه اختیار ما خارج است چرا که با مصوبه مجلس، نانوایی‌ها باید از ۵ مؤلفه داده‌ای برخوردار باشند تا امکان نصب کارتخوان فراهم باشد و نانوایی‌هایی که هنوز مجهز به دستگاه نشده اند ممکن است در یک یا چند مورد از این داده‌ها نقص داشته باشند وگرنه کمبودی برای تجهیز سخت افزاری نداریم.
جلال همچنین درباره مجتمع‌های نانوایی و لزوم تجهیز آنها به چند دستگاه کارتخوان اظهار کرد: سیاست ابلاغی ما این بود که برای مجتمع‌ها بیش از یک کارتخوان داده شود که این موضوع در دستور کار قرار دارد تا سریع‌تر انجام شود.
وی گفت: برآورد ما این است که ۷۲ هزار نانوایی کشور تجهیز شده اند و ۲۵۰۰ نانوایی به دلیل نقص یکی از ۵ مؤلفه اطلاعاتی هنوز به کارتخوان مجهز نشده اند.
مشاور وزیر اقتصاد درباره ضرروت رفع ایرادهای طرح در مرحله نخست در استان هدف یعنی استان زنجان و همچنین تجهیز نشدن ۱۵۰۰ نانوایی در استان تهران بیان کرد: در استان زنجان تجهیز نانوایی‌ها به بیش از ۱۰۰ در صد رسیده است، اما استان تهران جزو استان‌های انتهایی شمولیت طرح بوده که البته در شهر تهران فراگیری تجهیز نانوایی‌ها به کارتخوان بالا است، اما در مجموع استان ۱۵۰۰ نانوایی باقی مانده است.
وی همچنین اعلام کرد: مرحله دوم طرح هوشمندسازی یارانه نان ابتدا در چند استان به صورت آزمایشی انجام میشود و بعد از رفع ایرادها و شناسایی شرایط و آمادگی سایر استان‌ها به صورت سراسری اجرا میشود.
جلال هدف اول طرح هوشمند سازی یارانه نان را جلوگیری از انحراف در مصارف یارانه آرد و نان بیان کرد و گفت: تحلیل داده‌هایی که از سامانه هوشمند یارانه آرد و نان به دست می‌آید بسیاری از موارد و مشکلات دیگر را قابل شناسایی خواهد کرد.
وی درباره تخلفات انجام شده از سوی نانوایان اعلام کرد: اگر تخلفات در زمینه جابه‌جایی دستگاه باشد که بلافاصله قابل تشخیص است، اما در موضوع تراکنش‌های ساختگی کمتر از ۳ درصد برای دریافت کمک هزینه بیشتر در ۹۰ روز گذشته انجام شده بود که در ابتدا مقداری تسامح می‌کنیم، اما به هر حال تخلفات قابل رصد و تحلیل است.
مشاور وزیر اقتصاد با اشاره به اجرای مرحله دوم طرح هوشمند سازی یارانه نان و اتفاقاتی که در این مرحله خواهد افتاد، گفت: دو اتفاق در مرحله دوم رقم می‌خورد اول ترمیم جبران ۱۵ درصد از هزینه‌های نانوایی‌ها است که در فاز اول اجرا میشود و در مرحله دوم جبران افزایش هزینه نانوایان که شامل اجاره و دستمزد است و در استان‌های مختلف نیز متفاوت است، واقعی ترخواهد شد.
وی اضافه کرد: اتفاق دیگر این است که تخصیص آرد یارانه‌ای بر مبنای عملکرد انجام میشود و امکان تولید بیشتر برای نانوایانی که عملکرد بهتری داشته باشند وجود خواهد داشت که در این زمینه بر مبنای رتبه بندی نانوایی‌های که هم بر اساس نظر مردم و هم بازرسی‌هایی که در حال انجام است، عمل میشود و این امتیاز بر ضریب آرد یارانه‌ای و کمک هزینه‌ای که دولت به آنها پرداخت می‌کند اثر خواهد داشت.
مشاور وزیر اقتصاد تاکید کرد: هیچ تغییری در قیمت نان و برای مردم در زمینه اجرای طرح هوشمند سازی یارانه نان نخواهیم داشت.
وی گفت: سهمیه آرد گره خورده به مجوز نانوایی از بین می‌رود و اختصاص سهمیه بر مبنای بر عملکرد جایگزین آن میشود.
۲۵ درصد واحدهای نانوایی مجهز به کارتخوان نشده‌اند
در ادامه این برنامه، بیژن نوروزی مقدم، رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران با اشاره به برخی مشکلات در زمینه نصب دستگاه‌های هوشمند نان، گفت: ما در شهر تهران با برخی مشکلات مواجه‌ایم از جمله اینکه هنوز ۲۴ درصد واحدهای ما مجهز به کارتخوان نشده‌اند.
وی همچنین رفع ایرادهای طرح در مرحله آزمایشی و بازنگری در کمک هزینه‌ای که قرار است برای پوشش هزینه‌های اجاره و دستمزد نانوایان پرداخت شود و اکنون ۱۵ درصد قیمت نان نوع یک تعیین شده را خواستار شد.
عملکرد کارتخوان در گرما مختل نمی‌شود
در این برنامه همچنین داریوش نجم آبادی، مجری طرح هوشمند سازی یارانه آرد و نان درباره عدم تجهیز برخی نانوایی‌ها به کارتخوان گفت: قطعا علت این عدم تجهیز نقص در ۵ قلم اطلاعاتی است که قانون تعیین کرده و تا اقلام اطلاعاتی کامل نباشد، نانوایی به دستگاه تجهیز نخواهد شد و نانوایان باید نسبت به تکمیل اطلاعات اقدام کنند.
وی درباره اینکه گفته میشود عملکرد دستگاه در دمای بالا مختل میشود هم تأکید کرد: اخیرا بازدیدی از استان خوزستان داشتیم و دمای نانوایی ۶۰ درجه بود و دستگاه کار می‌کرد و البته سازنده دستگاه هم کارکرد آن را تا ۶۰ درجه تضمین کرده است و بیش از آن اجازه شارژ نمی‌دهد.
نجم آبادی درباره ارائه خدمات پشتیبانی به دستگاه‌ها تأکید کرد: خدمات و پشتیبانی دستگاه‌ها ظرف دو ساعت انجام خواهد شد البته تجهیز نانوایی‌ها به کارتخوان دوم بسیاری از مشکلات را حل می‌کند و اکنون در تهران از ۸۹۰۰ خبازی، ۴۶۰۰ مورد به دستگاه دوم مجهز شده اند.
وی درباره زمان رفع نواقص اطلاعات نانوایی‌ها و تجهیز آنها به دستگاه هوشمند با تأکید بر اینکه این کار به سرعت انجام میشود، ادامه داد: ظرف ۲۴ ساعت گذشته ۳۰۰ مورد را اصلاح اطلاعات کرده ایم و با همکاری دستگاه‌هایی مثل ثبت احوال و مخابرات تا پایان مرداد ماه مشکل تکمیل اطلاعات نانوایی‌های تهران حل خواهد شد.
مشاور وزیر اقتصاد و دارایی گفت: ما به طور متوسط بین نانوایی‌های کشور روزانه ۲۴ هزار تن آرد توزیع می‌کردیم، درحال حاضر با وجود سامانه هوشمندسازی یاران آرد و نان، با ۱۶ تا ۱۸ هزار تن، نیاز آرد کل کشور تأمین میشود.
محمد جلال با بیان اینکه بنای ما این بود قیمت نان تغییر نکند، گفت: از ابتدای شروع طرح هوشمندسازی یارانه نان، چون دولت مایل بود تا افرایش قیمت اتفاق نیفتد، باید این جبران را برای نانوایان انجام دهد. یک مبلغی را به عنوان کمک هزینه به نانوایان پرداخت کردیم. این تصمیم باعث کمک به جبران هزینه‌های نانوا و اقتصادی ماندن فعالیت نانوایی می‌شد و دولت از ابتدا با منطق جبران هزینه‌های نانوا همراه بود.
وی افزود: دومین اثری که جبران ۱۵ درصدی داشت این بود که استقرار زیرساخت ها، کارتخوان هوشمند را از قالب نمایشی خارج کرد و به کارکرد واقعی رساند. روزانه حدود ۷/۹ میلیون تراکنش در سامانه ثبت میشود. در این ۹۰ روز، فروش ۴/۱ میلیارد قرص نان در این سامانه ثبت شده است.
استقرار کارتخوانهای هوشمند باعث مشاهده پذیر شدن فعالیت‌های نانوا شد. نگاهمان این بود تا نانوا باید وارد زمین بازی شود و استقرار کارتخوان هوشمند به صورت نمایشی نباشد.
مشاور وزیر اقتصاد بیان کرد: ۷۴ هزار نانوایی در سطح کشور قابلیت استقرار کارتخوان هوشمند را دارند. ما به طور متوسط بین نانوایی‌های کشور روزانه بین ۲۴ هزار تن آرد توزیع می‌کردیم، درحال حاضر با وجود سامانه، با ۱۶ تا ۱۸ هزار تن آرد کل نیاز کشور تامین میشود. نان سنگک فقط ۱۰ درصد آرد را مصرف می‌کند و کمترین مصرف آرد مربوط به همین نان است.
در گذشته تقلب‌هایی از طرف نانوایان اتفاق می‌افتاد، مثلا مبلغ تراکنش را افزایش می‌دادند. ۳ درصد نانوایان در سطح کشور تراکنش غیرواقعی داشتند که ۱۲ درصد کمک هزینه را دریافت کردند.
مشاور وزیر اقتصاد افزود: دستورالعمل‌های لازم در ماه جاری به نانوایان ابلاغ میشود.
پیچیدگی سامانه اشکالی ندارد، اما قائده و قانون نباید پیچیده باشد. دولت الکترونیک یعنی ساخت امکان برای حکمرانی بهتر.
یعنی شما به موجب خدماتی، داده‌هایی را تولید می‌کنید و ما می‌توانیم به این داده‌های اتکا کنیم. وقتی دولت الکترونیک را توسعه دهیم، دایره امکانات حکمرانی بهتر را توسعه می‌دهیم. امروز به این رسیدیم که زیرساخت نان و آرد کشور در سیطره جمهوری اسلامی است.
وی در پایان سخنان خود اظهار داشت: در فاز بعدی موضوع آرد و نظام توزیع آرد در دستور کار است. مقوله سهمیه آرد نانوا ام الفساد در مسئله توزیع آرد کشور بوده و می‌خواهیم پایه‌های این فساد را متزلزل کنیم. چالش سهمیه بندی آرد باعث شده بود که قیمت مجوز نانوایی در تهران به طور متوسط ۵ میلیارد تومان باشد و در مناطق گران قیمت به ۹ میلیارد برسد.
مشاور وزیر اقتصاد گفت: دستورالعمل‌های مرحله دوم هوشمندسازی یارانه نان تهیه شده و پس از نهایی شدن و ابلاغ به نانوایی‌ها در ماه جاری آغاز میشود.
محمد جلال مشاور وزیر اقتصاد و دارایی با بیان اینکه تا چند روز آینده مرحله دوم هوشمندسازی یارانه نان آغاز میشود، گفت: در مرحله نخست از نظر تعداد نصب کارتخوانها حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد و از نظر تعداد تراکنش‌ها بیش از ۹۵ درصد تراکنش‌های فروش نان در کشور تحت پوشش این طرح ملی است و روزانه بیش از ۶.۷ میلیون تراکنش در قالب ۶ میلیون کارت یکتا در حال ثبت در سامانه است و بیش از ۹۸ میلیون قرص نان در سامانه ثبت و به فروش می‌رسد.
او افزود: طبق تصمیمات کارگروه ستاد تنظیم بازار و مدیریت کلان کشور، مرحله دوم هوشمندسازی یارانه نان با ابلاغ به نانوایی‌ها در ماه جاری آغاز میشود.
جلال بیان کرد: در مرحله دوم هوشمندسازی یارانه نان شاهد صرفه‌جویی‌های ناشی از اجرای این طرح ملی خواهیم بود.
مشاور وزیر اقتصاد و دارایی گفت: کلیت رحله دوم هوشمندسازی یارانه نان این است که مفهوم سهمیه آرد صرفاً بر پایه مجوز موضوعیت خود را از دست بدهد و اختصاص آرد یارانه‌ای یا به تعبیر دیگر دسترسی به یارانه آرد منوط به عملکرد تولید نان شود.
مشاور وزیر اقتصاد در امور سیاستگذاری نان گفت: در اجرای طرح هوشمند سازی و مردمی سازی یارانه نان تا پایان سال ۱۴۰۱ افزایش قیمت نان سنتی نخواهیم داشت، در این الگو، مفهومی تحت عنوان سهمیه بندی نان نخواهیم داشت، نان کارتی و یا کارت نان نخواهیم داشت و سیاستگذاری قیمت نان بهبود خواهد یافت.
محمد جلال در جلسه «بررسی روند اجرای طرح هوشمندسازی و مردمی‌سازی یارانه نان» در استان مازندران، با اشاره به تصمیم دولت در تخصیص هدفمند یارانه کالاهای اساسی بیان کرد: در مورد نان سنتی، یارانه از گندم برداشته میشود و به آرد نانوایی‌ها اختصاص پیدا می‌کند.
وی با اشاره به حذف عرضه‌های خارج از شبکه در قالب قاچاق آرد یا مصارف نان در دامداری‌ها پس از اجرای این طرح، افزود: برآورد اجمالی ما این است که بعد از اجرای طرح یارانه نان، حدود ۳۰ درصد مصرف گندم کشور (تحت عنوان نان مصرفی مردم) کاهش می‌یابد و این کاهش در مصرف، سالانه حدود یک و نیم میلیارد یورو صرفه جویی در پی دارد.
دستیار ویژه وزیر اقتصاد، در مورد جزئیات اجرای این طرح گفت: این طرح در دو سطح اجرا میشود؛ سطح اول فراگیری کارتخوانهای هوشمند است و در آن به ثبت تراکنش‌های مقداری فروش و ارزیابی عملکرد نانوایی‌ها از طریق داده‌های صحیح، قابل اتکا و به هنگام اقدام میشود. در این سطح مقدار فروش نان و اختصاص آن به اقشار مختلف جامعه را در فرآیند متعارفی که مردم آن را با عنوان «خرید با کارت» می‌شناسند، اندازه‌گیری می‌کنیم.
وی اضافه کرد: در سطح دوم قیمت گندم و آرد برای نانوایانی که تحت پوشش زیرساخت فروش مکانیزه نان قرار گرفته اند، افزایش پیدا می‌کند. نانوایان پرداختی انجام نمی‌دهند و مهلتی ۳۰ تا ۴۵ روزه به آنها داده میشود، اما آنها متعهد به پرداخت قیمت تمام شده آرد خواهند شد.
جلال ادامه داد: پس از آن با بررسی زیرساخت هوشمند نصب شده در نانوایی و اطمینان از اینکه که نان به خانوارها واگذار شده، یارانه اختصاص یافته (نان قیمت تمام شده منهای نان قیمت فعلی) به حساب نانوا واریز میشود. در نتیجه مردم در این طرح با هیچ تغییری در قیمت و فرآیند خرید مواجه نمی‌شوند.
جلال در ادامه بیان کرد: با اجرای این طرح، برخی از محدودیت‌ها برای نانوایانی که فعالیت رسمی و واقعی آنها تولید و پخت نان است، برداشته و مفاهیمی مانند سهیمه آرد به آرامی کمرنگ می‌شوند. به این معنا که یک نانوایی در صورت صلاح خود حتی می‌تواند به صورت شبانه روزی فعالیت داشته باشد. نانوایانی که می‌خواهند آرد خرید کنند، به دلیل مهلت زمانی که داده میشود، مشکل سرمایه در گردش نخواهند داشت و در این بازه زمانی گرچه پول آرد خود را تسویه می‌کنند، اما روزانه مبلغ ما به تفاوت را دریافت خواهند کرد.
وی توضیح داد: این مبلغ ما به تفاوت شامل دو پارامتر است؛ افزایش قیمت آرد و افزایش هزینه‌های دستمزد و اجاره نانوایان که در سال ۱۴۰۱ اتفاق افتاده است. پس نانوایانی که قصدشان تولید نان و فروش آن به مردم است، در این طرح منتفع می‌شوند و مردم نیز هیچ تغییری را از منظر مقدار و مبلغ خرید نان متوجه نمی‌شوند.
جلال تاکید کرد: در اجرای طرح هوشمند سازی و مردمی سازی یارانه نان تا پایان سال ۱۴۰۱ افزایش قیمت نان سنتی نخواهیم داشت، در این الگو، مفهومی تحت عنوان سهمیه بندی نان نخواهیم داشت، نان کارتی و یا کارت نان نخواهیم داشت و سیاستگذاری قیمت نان بهبود خواهد یافت.
همچنین سیداسماعیل هاشمی، مدیر کل اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان مازندران در این جلسه بیان کرد: دولت اصلاحات مهم اقتصادی را در راستای حذف سود برای عده‌ای خاص آغاز کرده است و یکی از موضوعات مهم در این خصوص آزادسازی قیمت‌ها و پرداخت مستقیم یارانه نان به مردم است.
وی افزود: اعطای آرد یارانه‌ای به صنایع یا نانوایی‌ها زمینه فساد و تبانی را فراهم کرده بود اما با آزادسازی نرخ آرد صنعتی از این موارد جلوگیری خواهد شد.
پای «نان کارتی» به تهران باز شد. این طرح که از زنجان آغاز شده و به ۱۰ استان دیگر رسیده بود، سرانجام از روز گذشته سر از پایتخت درآورد. حال برخی از این طرح به‌عنوان آغاز سهمیه‌بندی نان یاد می‌کنند. اما بسیاری از دست‌اندرکاران صنعت نان هم نان کارتی را طرحی مبهم می‌دانند.
در حالی از روز دوشنبه طرح نان کارتی در تهران اجرا شد که هنوز ابعاد و مسائل پیرامون این طرح مشخص نیست. حتی اگر از مردم سؤال کنید که با این طرح چه تغییری در نحوه خرید نان ایجاد میشود؟ در نهایت به این پاسخ بسنده می‌کنند که از این پس دیگر نانوایی‌ها پول نقد قبول نمی‌کنند!
نبود شفافیت و ضعف در اقناع افکار عمومی، موضوع جدیدی در تصمیمات یک‌شبه دولت نیست. البته دولت هم تمایل چندانی به شنیدن نقطه نظرات و تجربه اصناف درباره تصمیم‌گیری‌ها مهم در سطح ملی نیز ندارد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار تهران در تازه‌ترین اظهارنظر خود از اجرای مرحله اول طرح نان کارتی در تهران خبر داد. بر اساس اعلام حشمت‌الله عسگری، تاکنون حدود ۶۸۰۰ کارتخوان در نانوایی‌های استان تهران نصب شده‌اند. این بدان معناست که ۲۲۰۰ نانوایی دیگر باید مجهز به این کارتخوانها شوند.
طبق صحبت‌های او فعلاً آرد یارانه‌ای به واحدهای نانوایی پرداخت میشود. به همین دلیل شکل پرداخت یارانه نان تغییری نمی‌کند. اما بعد از اینکه آرد نانوایی‌ها آزاد شود دولت مابه‌التفاوت قیمت نان را به حساب نانوایان واریز می‌کند تا مردم کماکان نان را به قیمت قبل بخرند.
نان رانتی برچیده میشود؟
رئیس هیات‌مدیره کانون صنایع آرد، طرح نان کارتی را اقدام مهمی دانست و گفت: در گذشته نان به شکل رانتی توزیع می‌شد. حال باید دید با هوشمندسازی فروش نان این رانت برچیده میشود یا خیر؟
حسین یزدجردی در گفتگو با تجارت‌نیوز تشریح کرد: به‌رغم اینکه طرح نان کارتی بسیار مهم است، اما از شفافیت کافی برخوردار نیست. در واقع اجرای این طرح تفاوت چندانی با گذشته ندارد. تا همین چند ماه گذشته هم مردم با مراجعه به نانوایی‌ها به جای پول نقد، کارت می‌کشیدند. در حال حاضر همین روال نیز ادامه دارد، اما با این تفاوت که فقط دستگاه پوز نانوایی‌ها متفاوت شده است.
این مقام صنفی به بخشی از ایرادات و ابهامات این طرح اشاره و عنوان کرد: در این طرح، هنوز تکلیف افراد که تابعیت غیرایرانی دارند مشخص نیست. عشایر هم بلاتکلیف مانده‌اند. کسی درباره وضعیت دانشگاه‌ها، نهادهای نظامی و … که سهمیه آرد ارزان دریافت می‌کردند هم چیزی نمی‌داند. اگر هم برای آن فکری کرده‌اند، اما اقناع عمومی صورت نگرفت.
او ادامه داد: اکنون به دلیل اینکه پیرامون مسائل این طرح روشن نیست نمی‌توان، اظهارنظر خاصی درباره آن داشت. اما اگر این طرح در مسیر درست خود قرار بگیرد، پایه فساد و رانت را برمی‌چیند. در غیر این صورت در روی همان پاشنه قدیم می‌چرخد.
یزدجردی تاکید کرد: برای این طرح که در سطح ملی است باید به مردم آگاهی لازم داده می‌شد. اما حتی دست‌اندرکاران کلیدی را هم به مشارکت نگرفتند تا بتوانند تجربیات و نقطه نظرات خود را مطرح کنند. بنده به عنوان رئیس صنعت آرد کشور از این طرح اطلاع لازم را ندارم. هیچ‌وقت هم از بنده خواسته نشد که نقطه نظرات خود را مطرح کنم.
وی در پایان یادآور شد: این طرح در حالی توسط وزارت اقتصاد در حال تدوین است که تاکنون این وزارتخانه هیچ مداخله‌ای در صنعت نان نداشت!
روش کار به این صورت است که سهمیه یک نانوایی اکنون مثلا ۲۰۰ کیسه آرد در ماه بوده، اما با اجرای این طرح به نانوایی‌ها بر اساس تعداد نانی که به فروش می‌رسانند، آرد داده میشود؛ بنابراین بر اساس نان فروخته شده به نانوایی آرد می‌دهند و تغییری در سهمیه مصرف‌کننده ایجاد نمی‌شود.
در واقع مصرف‌کننده نان در این سیستم جدید و پیچیده قرار است بین نان یارانه‌ای و نان آزادپز «انتخاب» کند. در واقع دولت می‌گوید در این روش دیگر به نانوایی‌ها آرد دولتی نمی‌دهد و به‌ازای فروش نان به نانوا یارانه نقدی می‌دهد. استدلال دولت نیز این است که آردی که به نانوایی‌ها تحویل داده شده باید تبدیل به نان شود و سر از بازار‌های دیگر در نیاورد. اما نکته‌ای که فضای کار را سخت‌تر می‌کند اینکه با قطع یارانه آرد و پرداخت این یارانه به صورت نقدی، نانوایان نگرانند که جبران مابه‌التفاوت آرد یارانه‌ای و آزاد توسط دولت به تاخیر بیفتد.
بر اساس اعلام حشمت‌الله عسگری، معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری تهران در فرآیند اجرای فاز اول طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان در تهران، نانوایی‌ها به دستگاه کارتخوان مجهز می‌شوند. معاون استاندار تهران افزود: «اجرای این طرح در سطح کشور به کاهش هدررفت سالانه بیش از حدود چهار میلیون تن نان منجر میشود.» او همچنین ادعا کرد که با توجه به یارانه‌ای بودن آردی که نانوایی‌ها استفاده می‌کنند، از قاچاق آن در سطح گسترده جلوگیری میشود.
مسوولان ادعا می‌کنند که سهمیه‌بندی نان با هدف مبارزه با قاچاق آرد انجام میشود و قیمت نان تغییر نمی‌کند. بر اساس این طرح، در مرحله نخست هیچ برنامه‌ای برای تغییر قیمت نان یا سهمیه‌بندی آن در دستور کار نیست، اما گفته میشود در فاز‌های بعدی، هر خانوار فقط به اندازه سهمیه مشخص‌شده می‌تواند نان بخرد و برای تهیه مقدار بیشتر، باید مبلغ آن را به قیمت آزاد پرداخت کند.
شیوه کار چگونه است؟
پروژه‌ای که از امروز قرار است در استان تهران اجرا شود پیش از این در چند استان از جمله خراسان رضوی، همدان، گیلان، سمنان، فارس، بوشهر، مرکزی، زنجان و قزوین به صورت پایلوت اجرایی شده بود و حالا دولت با توجه به این تجربه، در سطح پایتخت به دنبال آن است. با اجرای این طرح سهمیه آرد در خود نانوایی‌ها تغییر می‌کند.
روش کار به این صورت است که سهمیه یک نانوایی اکنون مثلا ۲۰۰ کیسه آرد در ماه بوده، اما با اجرای این طرح به نانوایی‌ها بر اساس تعداد نانی که به فروش می‌رسانند، آرد داده میشود؛ بنابراین بر اساس نان فروخته شده به نانوایی آرد می‌دهند و تغییری در سهمیه مصرف‌کننده ایجاد نمی‌شود.
به همه نانوایی‌ها دستگاه کارتخوان داده میشود. این دستگاه «سایا نان کارت» نام دارد که با دستگاه‌های عادی متفاوت است و طوری تعریف شده که وقتی فردی به نانوایی مراجعه می‌کند، نوع نان، قیمت و... مشخص میشود. کارت شما هم تعریف شده است و مشخص میشود که چه کسی، در چه ساعتی، چه میزان نان خریداری کرده و تمام مشخصات ثبت میشود.
در این دستگاه قسمتی هم برای کنجد و پلاستیک تعریف شده و قیمتش جداگانه مشخص و ثبت میشود. این دستگاه کارتخوان مجهز به سیستم جی‌پی‌اس است و نمی‌تواند از نانوایی جابه‌جا شود. در طرح دولت، مردم تعداد نان درخواستی خود را در کارتخوانهای هوشمند ثبت و کارت می‌کشند و از حساب خریدار همان نرخ معمولی نان کم میشود. این کارتخوان به این دلیل نصب شده است که تعداد نانی که نانوا می‌فروشد، مشخص شود و دولت بر اساس آن یارانه به حساب نانوا می‌ریزد و در مقابل آرد را به نرخ آزاد به نانوا می‌دهد.
۶۸۰۰ کارتخوان آماده و تحویل نانوایی‌ها شده است
عسگری همچنین در جلسه کارگروه آرد و نان استان تهران در این مورد گفت: قیمت نان همان نرخ مصوب سال ۱۴۰۰است و هرگونه افزایش خارج از مصوبه غیرقانونی و با متخلفین برخورد خواهد شد. اجرای فاز اول طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان و نصب کارتخوانها در سطح نانوایی‌های استان تهران از روز دوشنبه۳۰ خرداد آغاز شد و تاکنون ۶۸۰۰ کارتخوان آماده و تحویل شده است.
به گفته معاون اقتصادی استاندار تهران اجرای این طرح در سطح کشور باعث کاهش هدررفت سالانه بیش از حدود ۴ میلیون تن نان در کشور خواهد شد و از طرف دیگر با توجه به یارانه‌ای بودن آرد مورد استفاده نانوایی‌ها از قاچاق آن در سطح گسترده‌ای جلوگیری خواهد شد و اجرای این طرح را عامل مهمی در مدیریت مصرف و برنامه‌ریزی برای جلوگیری از سوءمصرف این کالای استراتژیک دانست. وی همچنین از دستگاه‌های اجرایی و نظارتی ذی‌ربط خواست با تشدید فعالیت گشت‌های بازرسی، نظارت لازم را در زمینه‌های بهداشتی و قیمت نان به عمل آورده و مانع از هرگونه سوءاستفاده و تخلف شوند.
در حال حاضر به ۹ هزار واحد نانوایی کشور آرد یارانه‌ای پرداخت میشود، اما فعلا به تعداد ۶۸۰۰ واحد، دستگاه کارتخوان هوشمند آماده برای نصب وجود داشته و بر اساس اعلام استانداری برای مابقی واحدهای نانوایی نیز این کارتخوان نصب میشود. به گفته رییس اتحادیه نانوایان سنتی تهران بعد از نصب کارتخوانهای هوشمند، فروش نان با این دستگاه‌ها انجام میشود، اما با توجه به اینکه فعلا آرد یارانه‌ای به واحدهای نانوایی پرداخت میشود شکل پرداخت یارانه نان تغییری نخواهد داشت.
رییس اتحادیه نانوایان سنتی تهران در پاسخ به اینکه آیا قیمت نان بر مبنای آرد یارانه‌ای تغییری نخواهد داشت، گفت: نرخ نان برای ۱۴۰۰ است و قرار بود که نرخ جدید به نانوایان ارایه شود، اما با این وجود با افزایش قیمت در این مقطع موافقت نشده است و نرخ‌های سال گذشته اعمال میشود.
دولت وارد حاشیه شده است
علی قنبری، معاون اسبق وزیر جهاد کشاورزی گفته است که دولت متاسفانه در بخش‌های مختلف دچار گرفتاری‌ها و مشکلات زیادی است و بی‌خود هم خود را وارد افزایش قیمت‌ها و دخالت در بازار و کنترل بازار‌ها کرده است؛ در صورتی که دولت نمی‌تواند در چند جبهه بجنگد و در بازار‌های مختلف دخالت کند؛ به خصوص اینکه نان که مصرف عمومی دارد، به اعتقاد من به این شکل ورود به مساله نان هزینه‌بر است و تشکیلات نظارتی قوی و سیستم الکترونیکی دقیق می‌خواهد.
به گفته او، من فکر می‌کنم دولت بی‌موقع وارد این قضایا شده؛ این در حالی است که باید مسائل اقتصادی و درآمد مردم و مشکل نقدینگی را حل کند. دولت باید سعی کند بخش سرمایه‌گذاری را تقویت کند؛ هم سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و هم سرمایه‌گذاری خارجی.
وی درباره تاثیر طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان روی مصرف مردم و نیز قاچاق در گفتگو با خبرآنلاین عنوان کرد: من فکر می‌کنم تاکنون در رابطه با بحث آرد و نان مشکلی نداشتیم و جلوی قاچاق را هم میشود به راحتی گرفت. اما کنترل مصرف و قاچاق با این شیوه‌ای که دولت در پیش گرفته، در بلندمدت هزینه زیادی برای اقتصاد کشور دارد و مشکلات را نیز نمی‌توانیم حل کنیم. ما واقعا نمی‌دانیم هدف اصلی از اجرای این طرح چیست و چرا وارد طرح‌های هزینه‌زا شده‌اند.
آردی اضافه‌تر از مصرف مردم به نانوا‌ها تخصیص نمی‌یابد
دولت سیزدهم برای اجرای طرح سهمیه‌بندی، «ستاد نان» را در وزارت اقتصاد راه‌اندازی کرد؛ میثم جعفری، دبیر اطلاع‌رسانی این ستاد، روز ۲۴ خرداد به یکی از خبرگزاری‌ها گفته بود: «با اجرای این طرح، مشخص میشود مردم چقدر نان خریده‌اند و به همان میزان، آرد به آنها اختصاص می‌یابد و اضافه‌تر از آن، آردی به نانوا‌ها تخصیص پیدا نمی‌کند.» این در حالی است که برخی کارشناسان معتقدند اجرای این طرح علاوه بر اینکه تنش میان نانوایان و مشتریان را بالا می‌برد، افزایش قیمت نان را در پی دارد؛ زیرا نانوایان مجبور می‌شوند برای تامین کسری آرد، آن را از بازار آزاد و به چند برابر قیمت تهیه کنند.
مسوولان دولتی افزایش قیمت نان را تکذیب کرده و مدعی‌اند قیمت نان تغییر نمی‌کند؛ اما شواهد نشان می‌دهد آنچه تا پایان سال تغییر نمی‌کند، قیمت نان یارانه‌ای است و بهای نان آزاد بیشتر خواهد شد. دولت در حالی این طرح را در دستور کار قرار داد که نان غذای اصلی ایرانیان است و به دنبال افزایش بی‌رویه قیمت سایر کالاهای خوراکی و حذف آنها از سفره مردم، مصرف نان افزایش یافته است.
وعده دولت: قیمت نان یک ریال هم تغییر نمی‌کند
مسوولان دولتی اواخر اردیبهشت ماه جاری وعده داده بودند که قیمت نان یک ریال هم تغییر نمی‌کند. دولت بار‌ها اعلام کرده که نان و دارو جزو خط قرمز‌های دولتند و گران نمی‌شوند. باوجود این وعده‌ها، طرح سهمیه‌بندی نان در استان‌های ایران به سرعت در حال اجراست و نگرانی از افزایش قیمت آن فشار روانی زیادی را به مردم وارد کرده است. هم‌اکنون بهای ۲۷۰ گرم نان تست در فروشگاه‌ها بیش از ۱۶ هزار تومان است و بهای ۵۰۰ گرم نان تست نیز از ۲۱ هزار تومان عبور می‌کند.
نان‌های سنتی هم که با آرد یارانه‌ای درجه ۲ تهیه می‌شوند، وضعیت بهتری ندارند؛ هر دانه نان لواش که پرخریدارترین نان در ایران به شمار می‌رود، ۶۵۰ تومان و هر دانه نان بربری دو هزار و ۵۰۰ تومان است. بهای یک عدد نان سنگک هم سه هزار تومان است. با این حال، چه کسی است که تضمین کند با حذف یارانه آرد نانوایی‌ها، قیمت‌ها باز هم افزایش پیدا نکند؟
وضعیت اجرای طرح یارانه نان در قزوین
اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان در واحدهای نانوایی استان قزوین به عنوان دومین استان پایلوت در اجرای این طرح تا امروز بدون حاشیه دنبال شده است. طرحی که محور اساسی آن نصب کارتخوانهای ویژه‌ای است که طراحی کاربرمحور آنها انجام کار تا آنها برای مردم تا حدود زیادی ساده کرده است. کارت‌خوان‌هایی که پس از کشیدن کارت با وارد تعداد نان خریداری‌شده توسط مشتری قیمت آن را محاسبه می‌کنند و حتی در آنها آیتمی برای محاسبه قیمت پلاستیک نان هم لحاظ شده است. البته برخی رسانه‌های معاند صحبت‌هایی درباره گران شدن نان در برخی نانوایی‌ها مطرح کردند که صحبت‌های نانوایان کذب بودن این شایعات را نشان می‌دهد. یک نانوای قزوینی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم ضمن رد شایعات درباره گران شدن نان در پی اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان اظهار داشت: در این طرح نان به همان قیمت مصوب سال قبل به مردم فروخته میشود و تنها فرقی که وجود دارد، این است که دستگاه کارتخوان میزان یارانه را به ازای هر تعداد قرص نان محاسبه کرده و مستقیماً به حساب نانوا واریز می‌کند.
اکبر مؤمنی اضافه کرد: در ضمن با توجه به ساده بودن کار با کارتخوان جدید و اینکه اصولاً کار پخت و توزیع نان در کشور ما زمانبر است، بنابراین نمی‌توان گفت که اجرای این طرح باعث شلوغی نانوایی‌ها شده است. ضمن اینکه دستگاه کارتخوان در دسترس کامل مشتری قرار دارد و هر کسی می‌تواند بعد از نوبت گرفتن بلافاصله کارت کشیده و هزینه نان را پرداخت کند.
وی ادامه داد: البته برخی افراد مسن و سالمند که عادت به کار کردن به کارتخوانها ندارند، در این زمینه از نانوایان یاری می‌گیرند که همین موضوع می‌تواند تا حدی روند کار را کند سازد که البته در این بخش هم نگرانی چندانی وجود ندارد. یک شاطر نانوایی هم در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با بیان اینکه این طرح به سرعت بین مردم جاافتاده است، گفت: به هر حال هر طرح جدیدی در ابتدا به روان‌سازی نیاز دارد؛ اما خوشبختانه کار با کارتخوانهای جدید ساده است و مردم تاکنون مشکل خاصی با این طرح نداشته‌اند.
غلامعلی آقایی افزود: البته در برخی اوقات شاهد این هستیم که به دلیل جدید بودن این کارتخوانها مردم مدتی برای پراخت هزینه نان منتظر می‌مانند، اما این موضوع هم روز به روز بهتر میشود. با این حال پیشنهاد ما این است که روند کار با کارتخوان در لابه‌لای آگهی‌های بازرگانی آموزش داده شود.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه اجرای این طرح میزان قاچاق آرد را به حداقل می‌رساند، مردم و نانوایان از اجرای آن رضایت دارند. چرا که منجر به گرانی نان نشده و بیشتر اعتراض مردم به گرانی سایر محصولاتی است که یارانه آنها به صورت نقدی پرداخت میشود.
93 درصد نانوایی‌های قزوین مشمول طرح هوشمندسازی یارانه نان
فرمانده قرارگاه امنیت غذایی استان قزوین هم در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با اشاره به وجود 1734 واحد نانوایی در استان قزوین گفت: 93 درصد این نانوایی‌ها یعنی 1612 واحد نانوایی با آرد یارانه‌ای و دولتی پخت می‌کنند که طبق قانون مردمی‌سازی یارانه‌ها مشمول اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان می‌شوند.رضا افلاطونی با بیان اینکه 122 واحد نانوایی در استان قزوین آزادپز هستند و مشمول اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد نمی‌شوند، اضافه کرد: بنابراین طرح هوشمندسازی در 7 درصد نانوایی‌های استان اجرا نمی‌شود و در این 122 واحد به دلیل گران شدن نان صنف و صنعت شاهد افزایش قیمت نان هستیم. رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان درباره روند نصب دستگاه‌های کارتخوان طرح هوشمندسازی واحدهای نانوایی استان قزوین گفت: تاکنون بیش از 62 درصد نانوایی‌های استان قزوین یعنی حدود 1000 واحد نانوایی به این دستگاه‌ها تجهیز شدند و اجرای طرح هوشمندسازی به صورت آزمایشی در آنها آغاز شده که گزارش بازرسان قرارگاه نشان‌دهنده روند مطلوب اجرای طرح است.
افلاطونی ادامه داد: بیش از 600 نانوایی دولتی ما هم بدون کارتخوان هستند و به شیوه سنتی نان را به مردم می‌فروشند که این نانوایی‌ها به سرعت در روزهای آینده به دستگاه کارتخوان هوشمند مجهز خواهند شد. در ضمن از این پس سهمیه آرد هر نانوایی بر اساس معدل میزان فروش نان او تعیین میشود و هر چقدر مشتری بیشتری داشته باشد، سهمیه آرد بیشتری خواهد گرفت.
شرح وضعیت زنجانی ها از طرح هوشمندسازی یارانه نان
در ششم فروردین ماه بنا به پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی و در جلسه ستاد تنظیم بازار کشور استان زنجان به عنوان استان پایلوت اجرای طرح نان انتخاب شد
وی با یادآوری اینکه در ششم فروردین ماه بنا به پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی و در جلسه ستاد تنظیم بازار کشور استان زنجان به عنوان استان پایلوت اجرای طرح نان انتخاب شد، ادامه می دهد: علت این امر نیز توانمندی مدیران ارشد استان و استان قرمز بودن زنجان برای سکونت اتباع خارجی ذکر شده است.
قاسملو می‌افزاید: در تلاش هستیم مشکل سایر نانوایی های که با چالش‌های همانند مشخص نبودن مالکیت مواجه هستند به‌زودی با همکاری اداره کل دارایی به زودی رفع شود.
معاون استاندار زنجان ادامه می‌دهد: امیدواریم طی روزهای آینده با نصب دستگاه‌های کارتخوان هوشمند در همه ۱۵۸۰ نانوایی موجود در استان، طرح هوشمند سازی یارانه آرد به‌صورت کلی در استان زنجان اجرا شود.
قاسملو ادامه می‌دهد: با این روند هر ایرانی ۳۲ هزار تومان یارانه خود را به کشورهای همسایه صادر کرده است و به هر صورت باید جلوی این قاچاق گرفته شود.
در این میان به منظور افزایش رفاه حال مردم برای تهیه و تأمین نان، با تدبیراستانداری زنجان ۲۳ واحد نانوایی منتخب به صورت دو شیفت کاری اقدام فعالیت می‌کنند.
۲۳ واحد منتخب در شیفت صبح از ساعت ۷ لغایت ۱۴ و بعدازظهر از ساعت ۱۶ لغایت ۱۹ و ساعات فعالیت نسبت به تعداد تخصیص سهمیه آرد متفاوت خواهد بود و تا اطلاع ثانوی به‌صورت فعال در دو شیفت کاری فعالیت خواهند کرد.