آقای نوبخت! واقعیت را تحریف نکن

گروه سیاست مثلث‌آنلاین: اصلاح‌طلبان و حامیان دولت قبل در حالی مشغول تطهیر دولت روحانی هستند که انگار فراموش کرده‌اند، بخش اعظم مشکلات کنونی ماحصل ناکارآمدی‌های خودشان است. در این مجال دستِ‌کم برای یادآوری به آنها شاید بد نباشد نگاهی گذرا به مشکلاتی بیندازیم که میراث دولت روحانی برای دولت بعد از خود بود.

به یاد داریم که انتشار حدود 200هزار میلیارد تومان پول بی‌پشتوانه در دولت برجام، موجب انفجار نقدینگی شد و بدهی 1500 میلیارد تومانی و سررسید 200 هزار میلیارد تومانی سود اوراق از دیگر هزینه‌های آن دولت تنبل و کم کار است. البته دولت سیزدهم تاکنون 270 هزار میلیارد تومان از سود اوراق را تسویه کرده است. همچنین تسویه 180 هزار میلیارد تومان از بدهی دولت به تامین اجتماعی انجام شده است.

ضمن اینکه ترک فعل دولت در زمینه تامین مسکن، انباشت تقاضا و 10 برابر شدن قیمت سرپناه را به‌وجود آورده بود که تاثیر آن تا سالها خواهد ماند مگر اینکه دولت فعلی به طرف صنعتی‌‌سازی و اعطای زمین رایگان برای ساخت خانه‌های یک طبقه برود.

چند نمونه از هزینه‌های برجامانده دولت قبل که با درآمدهای این دولت تسویه شده به شرح زیر است؛ به عنوان مثال وزیر کار گفت: دو تسویه بزرگ در این دولت صورت گرفت. ۸۸ هزار میلیارد تومان بدهیِ صندوق‌های بازنشستگی به بانک‌ها تسویه شد. ۱۸۰ هزار میلیارد تومان بدهیِ دولت به صندوق تامین اجتماعی نیز تامین و پرداخت شد. دولت‌های قبلی ۶۰۰ هزار میلیارد تومان بدهی به جا گذاشتند که تاکنون ۲۰۰ هزار میلیارد تومان تسویه شد.

اخیرا نوبخت؛ رئیس‌برنامه و بودجه دولت روحانی، مدعی شده که این دولت هشت برابر دولت قبل اوراق منتشر کرده است! با این‌حال پورمحمدی؛ معاون اقتصادی سابق سازمان برنامه و بودجه در دوران نوبخت و میرکاظمی بوده است، اعلام کرده‌ که در سال 1400، دولت دوازدهم مصوب کرد که 220 هزار میلیارد تومان اوراق بفروشد و در سال 99 این رقم 183 هزار میلیارد تومان بود.

این حجم اوراقی که دولت دوازدهم فروخته و معادل بیش از 400 هزار میلیارد تومان است، چگونه باید تسویه شود؟ آماری هم که میرکاظمی، رئیس‌قبلی سازمان برنامه و بودجه، ارائه کرد‌ این بود که دولت سیزدهم تا سال 1404 و 1405 باید 532 هزار میلیارد تومان اوراق بدهی دولت قبلی و سود این اوراق بدهی را تسویه کند. این حجم از بدهی خلق شده طبیعتاً چاره‌ای برای دولت باقی نمی‌گذارد جز اینکه از محل فروش نفت بتواند این بدهی‌ها را جبران کند.

آمارها اما نشان داد که روند فروش اوراق بدهی در سال 1401 افت قابل توجهی داشت و به حدود 90 هزار میلیارد تومان کاهش یافت. این در حالی است که دولت سیزدهم 269 هزار و 923 میلیارد تومان از کل درآمدهای خود را از شهریور ماه سال 1400 تا پایان اردیبهشت ماه امسال را به بازپرداخت اوراق فروخته شده در دولت دوازدهم اختصاص داده است.

همچنین آمارها نشان می‌دهد که دولت دوازدهم رکورددار استقراض از خارجی‌هاست. دولت سیزدهم نیز با بازپرداخت دو میلیارد و 300 میلیون دلاری بدهی‌های خارجی کشور در سال ۱۴۰۱، رکورددار تسویه وام‌های خارجی است.

ادعای نوبخت صدای کارشناسان اقتصادی را هم درآورده است. مجید شاکری در واکنش به توئیت نوبخت نوشت: «واقعا بد است که آقاى نوبخت به دلیل سیاسى، عدد مطلق بدهى را (به جاى نسبت بدهى به جى‌دى‌پى اسمى) ملاک رفتار مالى دولت آقاى رئیسى معرفى مى‌کند».

درباره ادعای غیرکارشناسی نوبخت گفتنی است؛ از سال 1394 تا پایان دولت دوازدهم مجموع اوراق فروخته شده بیش 532 هزار میلیارد تومان بوده است که این رقم قریب به 60 درصد از لحاظ ریالی بیشتر از میزان فروخته شده توسط دولت سیزدهم است. اما نکته این‌جاست که ارزش ریالی ابدا مبنایی برای مقایسه عملکرد نیست زیرا علاوه‌بر کاهش ارزش پول، آشنایی خریداران با اوراق نیز عامل مهمی در توفیق دولت برای فروش به حساب می‌آید. یعنی دولت در سال اول عرضه این اوراق (در سال 94) قطعا نمی‌توانسته مانند سال 1401 اوراق بفروشد.

برای مقایسه دقیق‌تر می‌توان درصد فروش اوراق نسبت به تولید ناخالص داخلی را محاسبه کرد که بر این اساس دولت در سال 97 معادل دو و یک دهم درصد، سال 98 برابر سه درصد، سال 99 بالغ بر پنج و هشت صدم درصد، سال 1400 معادل دو و هشت دهم درصد و سال 1401 برابر با دو و یک دهم درصد تولید ناخالص داخلی اوراق فروخته است. به عبارت بهتر بر اساس شاخص تعدیل‌کننده GDP، دولت سیزدهم در سال 1401 به‌اندازه سال 1397 اوراق فروخته است!

دولتی که همه چیز را به گردن دولت‌های نهم و دهم می‌انداخت با میانگین رشد اقتصادی هفت دهم درصد در طول دهه 90 و تورم‌های بالای 40 درصد و رکورد تورم نقطه به نقطه 60 درصد کاری کرد که همه آرزوی همان دولت‌ها را داشته باشند و اکنون بازگشت به شرایط سال 90 آرزوی همگانی شده است. دولتی که مدعی بود مسکن مهر در بیابان ساخته شده کاری کرد که مردم پشت‌بام خواب شوند. جماعتی که اهل کار نبودن خود را پشت مدعی تئوری بودن پنهان می‌کنند اما حتی همان تئوری‌ها را هم درست نخوانده‌اند و نفهمیده‌اند اکنون مدعی هستند که پول نفت کجاست؟

حالا باید پرسید