جنگنده های سوخو 57 به جای مصر به ایران تحویل می شود

جنگنده نسل پنجم روسی Su-57 Felon در مسیر بازگشت به روسیه در اتفاقی نادر در ایران توقف کرده است.

به گزارش اکوایران، جنگنده نسل پنجم روسی Su-57 Felon در مسیر بازگشت به روسیه در اتفاقی نادر در ایران توقف کرده است. جالب اینجاست که فرود این جنگنده در ایران هم‌زمان با انتظار تهران برای دریافت جنگنده دیگر روسی، یعنی Su-35 Flanker-E، انجام شده است.

به گزارش اوراسیا تایمز، این هواپیما دارای برد زیرصوت حدود ۳۵۰۰ کیلومتر و برد مافوق صوت ۱۵۰۰ کیلومتر است. با این حال، فاصله بین هند و روسیه بیش از ۴۹۰۰ کیلومتر است، بنابراین نیاز به یک توقف برای سوخت‌گیری دارد.

جنگنده‌های روسی پیش‌تر در پایگاه هوایی حمیمیم سوریه که تحت کنترل ارتش روسیه بود، سوخت‌گیری می‌کردند. اما پس از سرنگونی دولت بشار اسد، نیروهای روس مجبور به ترک این پایگاه شدند. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که این موضوع ممکن است منجر به فرود نادر (و احتمالاً اولین فرود) این جنگنده در ایران شده باشد.

بر اساس گزارش‌ها، این هواپیما در پایگاه نهم تاکتیکی نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران در بندرعباس مستقر شده است. ویدئویی از برخاستن این جنگنده از این پایگاه در شبکه X (توییتر سابق) منتشر شده و به‌طور گسترده به اشتراک گذاشته شده است.

نکته مهم این است که این تحول هم‌زمان با انتظار جمهوری اسلامی ایران برای دریافت جنگنده‌های Su-35 Flanker-E رخ داده است.

جمهوری اسلامی ایران برای اولین بار در سال ۲۰۲۳ اعلام کرد که توافق خرید دو دوجین Su-35 از روسیه را نهایی کرده است. این جنگنده‌های پیشرفته در ابتدا برای مصر تولید شده بودند، اما قاهره در لحظات آخر از خرید آن‌ها صرف‌نظر کرد.

ماه‌ها پس از انتشار گزارش‌هایی درباره این معامله، هیچ Su-35 Flanker-E به نیروی هوایی ایران تحویل داده نشد، که باعث گمانه‌زنی‌هایی درباره احتمال لغو این قرارداد شد.

با این حال، اخیراً و زمانی که علی شادمانی، یکی از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در مصاحبه‌ای تأیید کرد که ایران جنگنده‌های سوخو-۳۵ ساخت روسیه را خریداری کرده است، نگرانی‌ها کاهش یافتند. او بدون اشاره به تعداد جنگنده‌های خریداری‌شده یا زمان تحویل آن‌ها، گفت: «ما هر زمان که لازم باشد، برای تقویت نیروهای هوایی، زمینی و دریایی خود خریدهای نظامی انجام می‌دهیم. تولید تجهیزات نظامی نیز سرعت گرفته است.»

با این وجود، تحویل این جنگنده‌ها همچنان در هاله‌ای از ابهام است، آن‌هم تقریباً دو سال پس از افشای این معامله. این در حالی است که روسیه هواپیمای آموزشی Yak-130 را که جمهوری اسلامی ایران نیز در سال ۲۰۲۳ خریداری کرده بود، تحویل داده است.

Su-3 یک جهش بزرگ برای نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود، کشوری که در حال حاضر تنها چند عدد هواپیمای ضربتی در اختیار دارد، از جمله جنگنده‌های قدیمی روسی و F-14های آمریکایی که پیش از انقلاب ۱۹۷۹ خریداری شده بودند.

همچنین، سوخت‌گیری Su-57 در ایران، که احتمالاً برای اولین بار در تاریخ اتفاق افتاده است، نشان‌دهنده استحکام روابط بین جمهوری اسلامی ایران و روسیه است. این روابط از زمان حمله تمام‌عیار مسکو به اوکراین در سال ۲۰۲۲ بیش از پیش تقویت شده است.

در همین حال پانزدهمین دوره نمایشگاه هوایی Aero India که در پایگاه نیروی هوایی یلحانکا در بنگلور، هند برگزار شد، از ۱۰ فوریه آغاز و در ۱۴ فوریه به پایان رسید. این نمایشگاه دوسالانه، که بزرگ‌ترین نمایشگاه هوانوردی در آسیا محسوب می‌شود، شاهد چندین رویداد تاریخی بود.

یکی از مهم‌ترین لحظات این نمایشگاه، حضور جنگنده روسی Su-57 Felon در Aero India-2025 بود.

این هواپیما، که توسط سرگئی بوگدان، خلبان آزمایشی افسانه‌ای روسیه، هدایت می‌شد، با انجام مانورهای حیرت‌انگیز و حرکات نمایشی در ارتفاع پایین، تماشاگران را شگفت‌زده کرد. ویدئوهای متعددی از این جنگنده منتشر شده است که برخی از آن‌ها حتی از داخل کابین خلبان گرفته شده و نمایش هوایی نفس‌گیر آن را برای اولین بار در آسمان هند به تصویر کشیده است.

اما نکته جالب‌تر این بود که Su-57 در این نمایشگاه با بزرگ‌ترین رقیب خود در جهان، یعنی جنگنده آمریکایی F-35 Lightning II، روبه‌رو شد. برای اولین بار، این دو جنگنده در یک رمپ فرودگاه در کنار یکدیگر قرار گرفتند. علاقه‌مندان نظامی در هند این رویداد را با شوخ‌طبعی توصیف کردند و گفتند: «این فقط می‌توانست در هند اتفاق بیفتد!»

این جنگنده تقریباً در تمام طول ماه در صدر اخبار قرار داشت، اما مهم‌ترین خبر، پیشنهاد صادرات Su-57 از سوی روسیه به هند بود.

روسلوبورون‌اکسپورت، صادرکننده رسمی تسلیحات دولتی روسیه، پیش از برگزاری نمایشگاه، پیشنهاد همکاری همه‌جانبه در پروژه Su-57E را ارائه کرد. این پیشنهاد شامل تحویل جنگنده‌های آماده، ایجاد خط تولید مشترک در هند، و کمک به توسعه جنگنده نسل پنجم هند است. همچنین، این پیشنهاد شامل انتقال فناوری است که می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی توانمندی‌های تولید دفاعی بومی هند را تقویت کند.

علاوه بر این، روسیه ممکن است نخستین مشتری خارجی برای Su-57 را پیدا کرده باشد. رسانه‌های دولتی الجزایر ادعاهایی جالب را منتشر کردند که در رسانه‌های اجتماعی به سرعت دست‌به‌دست شد. این ادعا پس از آن مطرح شد که روسیه اعلام کرد اولین محموله Su-57 به مشتری خارجی تحویل داده خواهد شد.

جزئیات مربوط به تعداد جنگنده‌های خریداری‌شده و سایر اطلاعات هنوز فاش نشده است، و تأیید رسمی از سوی روسیه یا الجزایر همچنان در انتظار است.

19fortyfive مدعی شده است که جنگنده سوخو ۵۷ روسیه در راه ایران است.

به تازگی رسانه ۱۹fortyfive به روند فروش سوخو ۵۷ اشاره کرده است؛ متن گزارش این رسانه از این قرار است:« هزینه‌های بالای تولید و نگهداری، همراه با تاخیر در سیستم‌های کلیدی مانند موتور و رادار AL-۵۱F، مشتریان بالقوه‌ای مانند هند و الجزایر را از خرید سوخو ۵۷ منصرف کرده است.

الجزایر، خریدار مکرر هواپیماهای روسی، همچنان بهترین امید مسکو برای صادرات است، اما با موانع قابل توجهی از جمله هزینه‌های سنگین و تردید در مورد قابلیت‌های رادارگریزی جت مواجه شده است.

از طرف دیگر ارائه گزینه‌های بهتر از سوی چین، به خصوص برای کشورهایی که با کمبود نقدینگی مواجه هستند، به کاهش فروش دامن زده است. آینده صادراتی سوخو ۵۷ همچنان نامشخص است و منعکس کننده چالش‌های گسترده‌تری برای صنعت هوافضای روسیه است.»

در گزارش ۱۹fortyfive همچنین ادعا شده است که سوخو ۵۷ های روسیه در حال حرکت به سمت ایران‌ هستند؛ در متن این گزارش آمده است که امروزه سوخو ۵۷ تنها در اختیار یک کشور خارج از روسیه است و آن کشور نیز چین است. قرار بود مصر مشتری سوخو ۵۷ باشد اما ظاهراً این جنگنده‌ها اکنون به سمت ایران در حال حرکت هستند.»

از سوخو ۵۷ چه می‌دانیم؟

سوخو ۵۷ فلون روسیه یک جنگنده نسل پنجم و چندمنظوره است که پنهانکاری جزئی را با ابرمانورپذیری توامان دارد. سوخو ۵۷ به طور کلی نسبت به جنگنده‌های غربی مانند F-۲۲ یا F-۳۵، کمتر رادارگریز محسوب می‌شود.

محدودیت‌های مالی و ظرفیت محدود تولید منجر به ساخت کمتر از دوجین سوخو ۵۷ شده است.

سوخو ۵۷ به عنوان بخشی از برنامه PAK FA توسعه یافته است، ترکیبی از رادارگریزی، اویونیک پیشرفته و ابرمانورپذیری است که منعکس کننده یک فلسفه اصلاح شده و ترکیبی است که ریشه در دکترین رزمی سنتی روسیه دارد که به ابرمانورپذیری، به ویژه در سرعت کم، اهمیت می‌دهد.

برخلاف همتایان غربی خود، که به پنهان‌کاری و درگیری تسلیحاتی فراتر از برد بصری را اولویت قرار می‌دهند، سوخو ۵۷ ویژگی‌های طراحی معمول روسیه را حفظ می‌کند.

از طرفی موتورهای بردار رانش و ابرمانورپذیری به جنگنده چابکی قابل توجهی در برد نزدیک می‌دهد.

با این حال، Su-۵۷ نسبت به F-۲۲ Raptor یا F-۳۵، هر دو جت رادارگریز نسل پنجم آمریکایی، به طور قابل توجهی کمتر رادارگریز است و بیشتر شبیه یک جنگنده نسل چهارم در کاهش رادارگری است.

اگرچه گرایش در طراحی جنگنده‌ها به سمت پنهان‌کاری است اما، روسیه همچنان بر مانورپذیری بالا تاکید دارد.

تحویل جنگنده‌های روسی به ایران همچنان در کانون توجه رسانه‌ها قرار دارد و در تازه‌ترین گمانه‌زنی‌ها در این زمینه، برخی منابع ادعا کردند جمهوری اسلامی ۲ اسکادران جنگنده «سوخو ۳۵» دریافت خواهد کرد.

در شرایطی که مقام‌های روسی طی روزهای اخیر تاکید کردند برنامه‌ریزی‌ها برای انجام سفر رئیس‌جمهور ایران به روسیه در حال انجام است، انتشار اخبار تایید نشده درباره تحویل جنگنده‌های روسی «سوخود ۳۵» همچنان مورد توجه رسانه‌ها قرار دارد.

همین چند روز قبل بود که برخی منابع خبری اخبار ضد و نقیضی در این زمینه منتشر کردند؛ اخباری که البته با هیچ‌گونه واکنشی ازسوی مقام‌های رسمی دو طرف مواجه نشد. این منابع مدعی شدند ۴ آشیانه تقویت شده برای سوخو ۳۵ در پایگاه هوایی همدان ساخته شده و ۴ آشیانه دیگر نیز در دست ساخت است.

این منابع خبری همچنین ادعا کردند اقامتگاه مستشاران روسی که قرار است برای آموزش و مدیریت کادر فنی به ایران بیایند نیز آماده شده‌است. ازسوی دیگر گفته شد که «ورود نخستین اسکادران جنگنده سوخو ۳۵ به ایران نزدیک است و این اسکادران در پایگاه هوایی شهید نوژه مستقر می‌شود».

۵۰ جنگنده سوخو ۳۵ در راه ایران؟

در ادامه اما، برخی منابع صهیونیستی پا را از این هم فراتر گذاشتند و رسانه امنیتی «اینتلی تایمز» مدعی شد که براساس گزارش اولیه‌ای که به دستش رسیده، «روسیه نخستین سری از جنگنده‌های سوخو ۳۵ را به ایران تحویل داده‌ و این سری از جنگنده‌ها به پایگاه نیروی هوایی در همدان رسیده‌است».

اگرچه این خبر ازسوی برخی منابع داخلی تکذیب شد، اما «میدل‌ایست اسپکتور» در تازه‌ترین خبر در این زمینه، در کانال تلگرامی خود مدعی شد گزارش‌های موثق حاکی از آن است که ایران دو اسکادران جنگنده سوخو ۳۵ از روسیه دریافت خواهد کرد که یک اسکادران ۲۵ فروندی در همدان و ۲۵ فروند دیگر در اصفهان مستقر خواهند شد.

«میدل‌ایست اسپکتور»، که پیش از این با انتشار اسناد محرمانه وزارت دفاع آمریکا پیرامون آمادگی رژیم صهیونیستی برای حمله به ایران، که صحت آنها نیز ازسوی مقام‌های آمریکایی تایید شد، خبرساز شده بود، در ادامه ادعا کرده است که «به گفته یک منبع موثق دیگر، که چند هفته پیش از آن خبر دادیم، دو فروند سوخو ۳۵ فلانکر هم‌اکنون در داخل ایران هستند و فقط باید مونتاژ شوند». این منبع همچنین مدعی شده احتمالا قرار است ۲۵ جنگنده نخست تا پایان سال ۲۰۲۵ به طور کامل به ایران تحویل داده شود.

مجوز ویژه روس‌ها به ایران

انتشار خبر مونتاژ دو فروند سوخو ۳۵ فلانکر در حالی است که پیش از این، رسانه اوکراینی «کی‌یف پست» در گزارشی مدعی شده بود که «مسکو مجوز مونتاژ سوخو۳۰ روسی را به ایران داده است و در حال آماده شدن برای راه‌اندازی کارخانه مونتاژ است».

کی‌یف پست همچنین مدعی شده بود روسیه در جریان نشست بریکس در کازان، که طی روزهای ۲۹ مهرماه تا ۱ آبان‌ماه گذشته با حضور مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، برگزار شد، ارائه مجوز ساخت ۴۲ فروند سوخو ۳۵ و «تعداد نامعلومی سوخو ۳۰ را به ایران نهایی کرده‌است.

اینها در حالی است که طی ماه‌های اخیر موضوع تحویل جنگنده‌های روسی به ایران مورد توجه رسانه‌های آمریکایی و صهیونیستی بوده است و اخیرا نیز شبکه «کان» اسرائیل در گزارشی به جزئیات معامله خرید جنگنده‌های سوخو ۳۵ توسط ایران از روسیه و تاثیر آن بر رویارویی ایران و رژیم صهیونیستی پرداخت.