هشدارهای روزنامه کیهان ؛
وضعیت انتخاباتی اضطراری روحانی ؛ برجام دردسر می شود؟
کیهان نوشته است: آمریکا و اروپا در پی آن هستند تا از نیاز دولت به نتیجه مذاکرات وین، حداکثر امتیاز را کسب کرده و از اضطرار دولت روحانی در آستانه انتخابات، میوه‌های برجامی خود را بچینند.
با توجه به نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری و نیاز مبرم دولت روحانی به ارائه کارنامه به مردم، شائبه تحرکات انتخاباتی دولت در وین روز به روز پررنگ‌تر می‌شود. در همین رابطه روزنامه زنجیره‌ای آرمان در روزهای گذشته تأکید کرده بود که «منتظر پاس گل انتخاباتی دولت از وین هستیم»!
قطعا اگر مذاکرات در وین به لغو تمامی تحریم‌ها منجر شود، اقدامی پسندیده و قابل تقدیر است. اما مجموعه اظهارات مقامات آمریکایی و اروپایی حکایت از آن دارد که طرف غربی هیچ تصمیمی‌برای لغو تحریم‌ها ندارد.
آمریکا با شراکت اروپا در پی آن است تا بدون لغو تحریم‌ها و بدون هیچ هزینه‌ای به برجام بازگشته و سپس دائمی‌کردن محدودیت‌های برجامی ایران و تعمیم برجام به توان موشکی و منطقه‌ای ایران را به‌عنوان مسئله اصلی در برجام جا بزند.
ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه در مصاحبه با گاردین گفت: «با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست‌جمهوری ایران، برنامه فشرده‌ای داریم». در هفته‌های گذشته نیز سفیر فرانسه در تهران در اظهارنظری مشابه گفته بود: «تلاش میکنیم برجام، قبل از انتخابات ایران احیا شود».
این اظهارنظر مقامات غربی حکایت از آن دارد که آمریکا و اروپا در پی آن هستند تا از نیاز دولت به نتیجه مذاکرات وین، حداکثر امتیاز را کسب کرده و از اضطرار دولت روحانی در آستانه انتخابات، میوه‌های برجامی خود را بچینند. یک مقام آمریکایی گفت احتمال بازگشت دوجانبه ایران و آمریکا به برجام طی هفته‌های آینده وجود دارد. این مقام آمریکایی با وجود این توپ را به زمین ایران انداخته و حصول توافق درخصوص برجام را به تصمیم‌گیری در تهران منوط کرده است. این مقام وزارت خارجه آمریکا که اشاره‌ای به نامش نشده در تماس تلفنی با خبرنگاران گفت: «آیا احتمال دارد که شاهد بازگشت دوجانبه به پایبندی برجام یا تفاهم دوجانبه در این خصوص طی چند هفته آتی باشیم؟ بله، ممکن است. آیا محتمل است؟ زمان پاسخ این سؤال را خواهد کرد چون همان‌طور که گفتیم این مسئله کاملاًً به تصمیم‌های سیاسی که لازم است در ایران گرفته شود بستگی دارد».
وی در بخش دیگری از اظهاراتش تصریح کرد کاملاًً محتمل است قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری ایران میان طرف‌ها درخصوص برجام توافق حاصل شود، اما باید منتظر گذشت زمان بود.
حفظ ساختار تحریم‌ها
با امتیازات نمایشی
مقامات آمریکایی پیش از این صراحتا اعلام کرده‌اند که در پی آن هستند تا با ارائه امتیازات نمایشی به ایران، همزمان ساختار تحریم‌ها را حفظ کرده و بدون هزینه به برجام بازگردند.
نمایش مدنظر غرب، این است که اولا آمریکای عهد شکن بتواند مجدداً بدون پرداخت هزینه و خسارت‌های ایران، عضو برجام شود. در این صورت، آمریکا مجدداً «مکانیسم ماشه برجام» را برای فشار از طریق شورای امنیت، در اختیار خواهد گرفت.
ثانیا این نمایش، به انتخابات ایران برسد و بتواند تأثیر مطلوب غرب را بگذارد. در این میان نه خبری از لغو تحریم‌ها هست و نه خبری از گشایش اقتصادی برای مردم. مطالبه ایران این است که آمریکا به‌صورت عملی و دائمی، تحریم‌های کاتسا، آیسا، ویزا و سیسادا را لغو کند و ایران بتواند این موضوع را در ظرف زمانی لازم راستی آزمایی کند. اما طرف آمریکایی به هیچ عنوان حاضر به انجام چنین کاری نیست.
تکذیب آزادسازی
دارایی‌های ایران
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گزارش شبکه خبری «سی‌ان‌ان» درباره اقدام آمریکا در ارزیابی آزادسازی یکجانبه 1 میلیارد دلار از دارایی‌های ایران به‌عنوان حُسن‌نیت را رد کرد.
وی در پیامی در توییتر نوشت: «گزارش‌هایی که اعلام کرده ما در حال ارزیابی آزادسازی دارایی‌های ایران به‌عنوان اقدامی یکجانبه هستیم، صحیح نمی‌باشد».
پرایس اضافه کرد: «همان‌طور که ما گفته‌ایم، هرگونه اقدام قابل توجه توسط آمریکا باید بخشی از روند اقداماتی باشد که دو طرف اتخاذ می‌کنند».
سی‌ان‌ان در گزارشی مدعی شده بود که دولت بایدن در حال ارزیابی آزادسازی 1 میلیارد دلار از دارایی‌های ایران بوده تا این کشور بتواند از این مبلغ برای کاربردهای بشردوستانه استفاده کند.
سی‌ان‌ان که این موضوع را به نقل از سه نفر که در جریان مذاکرات هستند نقل کرده، خبر داد که این اقدام آمریکا با هدف نشان دادن حُسن‌نیت به تهران است.
این شبکه خبری آمریکایی اضافه کرد که این پول، به‌صورت نقد در اختیار ایران قرار نخواهد گرفت بلکه به کانال مالی سوئیس اختصاص خواهد یافت که از آن با نام‌ترتیبات تجاری بشردوستانه سوئیس یاد می‌شود.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در گفتوگو با برنامه «امروز» شبکه چهار رادیو بی‌بی‌سی، با تکرار اتهام‌زنی به ایران تأکید کرد که ایالات متحده هنوز از تمایل ایران برای کنار گذاشتن برنامه هسته‌ای‌اش اطمینان ندارد.
این دیپلمات آمریکایی با اشاره به مذاکرات «وین» درخصوص احیای برجام گفت: «ما به همراه شرکای اروپایی خود، روسیه و چین و بطور غیرمستقیم ایران در (مذاکرات) وین مشارکت داشته‌ایم. ما جدیت در هدف خود برای بازگشت به تعهدات برجامی را نشان داده‌ایم، مسئله‌ای که نمی‌دانیم این است که آیا ایران آمادگی دارد که همان تصمیمات مشابه را اتخاذ کند و به جلو پیش برود یا خیر».
آمریکا خواستار تخریب سانتریفیوژهای نسل جدید ایران
شبکه «پرس‌تی‌وی» در خبری فوری اعلام کرد در ادامه زیاده‌خواهی‌های طرف مقابل ایران در مذاکرات برجام، این‌بار آمریکا و اروپا خواستار تخریب سانتریفیوژهای نسل جدید ایران شده‌اند.
طبق این گزارش، آمریکا و اروپا در ازای توقف موقت برخی تحریم‌های برجامی، خواستار تخریب سانتریفیوژهای نسل‌های جدید IR-9، IR-6 و IR-4 و... شده‌اند. این در حالی است که آمریکا هنوز حاضر به لغو تحریم‌ها و اجرای تعهدات خود طبق برجام هم نشده است.
به گزارش فارس، پرس‌تی‌وی مطلع شده است طرف آمریکایی و اروپایی در مذاکرات وین در پی تحمیل تعهدات جدید در زمینه هستهای به جمهوری اسلامی ایران در ازای توقف موقت برخی تحریم‌های برجامی و نه لغو آنها شده‌اند که تخریب سانتریفیوژهای نسل جدید از جمله این درخواست‌های زیاده‌خواهانه جدید است.
طرح این موضوع در شرایطی صورت گرفته است که حتی طبق برجام و در صورت نهایی شدن توافق بازگشت دو طرف به برجام، این سانتریفیوژها نباید تخریب شوند و باید صرفا تحت نظر آژانس انبار شوند.
عراقچی:
راه درازی در پیش داریم
عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت: در مسیری قرار گرفتیم که مسیر مشخصی است. حداقل درباره مسیری که باید برویم تفاهم وجود دارد. اگرچه موانع جدی در این مسیر هست، راه درازی را در پیش داریم و به هیچ وجه نمی‌شود زمانبندی را برای آن پیش‌بینی کرد. عراقچی که با خبرگزاری صدا و سیما گفتوگو می‌کرد، افزود: اگر بخواهیم وارد بحث زمانبندی شویم، غیرواقع‌بینانه است. البته تلاش داریم هرچه زودتر این کار انجام شود، با این حال تعجیل بی‌مورد نخواهیم کرد و تعجیلی که باعث کاهش دقت شود را نخواهیم کرد و اجازه فرسایشی شدن هم نخواهیم داد.
وی ادامه داد: با دقت کار را انجام می‌دهیم، مشکلات موجود بعضا جدی است و باید رفع شود و از طریق مذاکره هم باید رفع شود و از طریق پیداکردن راه‌های مذاکراتی باید حل و فصل شود، کار سختی در پیش داریم. امیدواریم در زمان کوتاه‌تری به سرانجام برسانیم.
معاون وزیر خارجه اظهار داشت: بحث زمان برای ما اولویت ثانویه دارد، اولویت اول دقت روی منافع ملت ایران و تامین منافع ملت ایران و تامین مواضع قطعی جمهوری اسلامی ایران که بارها بیان شده است.
مذاکرات هیچ ارتباطی با انتخابات ندارد
عراقچی همچنین پس از نشست روز جمعه کمیسیون مشترک برجام در گفت‌وگویی عنوان کرد: اخباری که از سمت آمریکایی‌ها به ما منتقل می‌شود این است که آنها برای بازگشت به برجام جدیت دارند. تا الان اعلام آمادگی کرده‌اند که بخش بزرگی از تحریم‌های خودشان را بردارند. البته از نظر ما هنوز کامل نیست و به همین دلیل مذاکرات ادامه می‌یابد تا وقتی به همه خواسته‌های خودمان برسیم.
وی افزود: اگر خواسته‌های ما تامین شود جمهوری اسلامی ایران نیز کاملاً جدی است که به اجرای کامل برجام مجدداً برگردد و این اراده جمهوری اسلامی ایران است که اتخاذ شده و هیچ ارتباطی هم با مسائل دیگر در تهران ندارد، با امر انتخابات که طبیعتاً موضوع مهمی‌در کشور است ولی به این موضوع هیچ ارتباطی ندارد. مذاکرات ما فارغ از مسائل حاشیه‌ای و جانبی برگزار می‌شود و اهداف ملی و منافع ملی را در نظر دارد و صرفا در راستای خطوط تعیین شده که از مواضع قطعی نظام است در آن راستا برای منافع کشور و برداشته شدن تحریم‌ها حرکت میکنیم.
معاون سیاسی وزیر خارجه گفت: موارد مورد اختلاف‌نظر کوچک نیست و باید بحث و مذاکره درباره آن انجام شود تا بشود راه‌حل‌هایی را پیدا کرد.
پایان نشست وین
نشست کمیسیون مشترک برجام که بعدازظهر جمعه با حضور هیئت‌های ایران و گروه 1+4 در وین از سر گرفته شده بود، بعد از حدود یک ساعت و نیم پایان یافت. مقرر شد بلافاصله رایزنی‌های کارشناسی و فنی و کار بر روی متون پیش‌نویس آغاز شود.
انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ریاست این نشست را برعهده داشت و سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران که پنجشنبه هفته گذشته بدین منظور وارد وین شده بود نیز عهده‌دار ریاست هیئت ایرانی در این دور از مذاکرات بود.
گفتنی است پیش از این نشست دیدارهای دوجانبه‌ای بین عراقچی و مورا برگزار شده بود.
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، با اشاره به آمادگی هیئت‌های مشارکت‌کننده برای ادامه دادن این دور از گفت‌وگوها، از توافق آنها برای تقویت این روند خبر داد.
چاک شومر، رهبر اکثریت مجلس سنا روز پنجشنبه در یک نشست مجازی با شورای روابط جامعه یهودیان نیویورک از دولت بایدن خواست در گفت‌وگوهای برجامی علاوه بر برنامه هستهای، به طیف مختلفی از مسائل از جمله برنامه موشکی ایران هم پرداخته شود.
اختلاف بر سر رفع تحریم‌ها
دیپلمات‌های اروپایی و مقام‌های سابق آمریکایی مدعی شده‌اند اختلافات میان ایران و آمریکا بر سر اقدامات لازم جهت محدود کردن برنامه هستهای ایران به ایجاد بن‌بست در مذاکرات وین منجر شده است.
پایگاه آکسیوس گزارش داده طرف‌های اروپایی برجام و آمریکا موافقند که «زمان‌گریز» ایران باید دست‌کم یک سال باشد. زمان‌گریز مفهوم ابداعی آمریکایی‌ها برای اشاره به زمان لازم جهت تولید اورانیوم غنی‌شده کافی جهت تولید یک بمب هستهای است.
آکسیوس نوشته طرف‌های اروپایی و آمریکایی درباره اقدامات لازم برای رسیدن به این موقعیت مواضع یکسانی دارند.
آکسیوس مدعی شده موضع ایران متفاوت است. یک دیپلمات گفته یک اختلاف کلیدی، برسر اقداماتی است که لازم است برای سانتریفیوژهای پیشرفته نصب‌شده از سوی ایران انجام شود.
طبق این ادعا، لازم است درخصوص اینکه آیا ایران هنوز می‌تواند از این سانتریفیوژها استفاده کند یا خیر تصمیم‌گیری شود.
مطابق این گزارش، بخش زیادی از گفت‌وگوها در مذاکرات هستهای بر اختلافات بر سر رفع تحریم‌های آمریکا متمرکز بوده است.
خطیب‌زاده:فضا مثبت است
سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه در گفت‌وگویی با برنامه «مورنینگ جو» شبکه ان‌بی‌سی آمریکا گفت: رباره مذاکرات جاری در وین و در پاسخ به این سؤال که آیا فکر می‌کنید در این دور از گفت‌وگوها در وین، تفاهمی حاصل خواهد شد؟ گفت: فضا مثبت است، اگرچه پیشرفت‌ها احتمالا ناکافی بوده است.
خطیب‌زاده افزود: اما پیشرفت‌ها به اندازه‌ای بوده که هم اکنون در مرحله تنظیم پیش‌نویس‌ها و مفاهمه بین تمام طرف‌ها آغاز شده است. روند کار سریع نیست، با توجه به اینکه اختلافاتی درباره موضوعاتی وجود دارد. این نکته مهم است که واشنگتن باید بداند که گفت‌وگوهای وین برای دور جدیدی از بده بستان یا چانه‌زنی و مذاکره نیست.
وی ادامه داد: تمامی بده بستان‌ها و چانه‌زنی‌ها در جولای ۲۰۱۵ پایان یافت. ما هم‌اکنون در وین دور هم جمع شدیم تا بر این موضوع متمرکز شویم که چگونه آمریکا می‌تواند به پایبندی کامل به توافق بازگردد و طرح پایبندی در برابر پایبندی اجرا شود. خیلی زود است که به نوعی قضاوت داشته باشیم و جمع‌بندی کنیم.
دیدار عراقچی و گروسی
عراقچی پنجشنبه شب پس از دیدار با رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌گفت: مذاکرات وین دور چهارم مذاکرات ماست. روندی که در سه دور قبلی شروع کردیم را ادامه خواهیم داد. در مسیری قرار گرفتیم که مسیر مشخصی است. حداقل درباره مسیری که باید برویم تفاهم وجود دارد. اگرچه موانع جدی در این مسیر هست، راه درازی را در پیش داریم و به هیچ وجه نمی‌شود زمانبندی را برای آن پیش‌بینی کرد.
کاظم غریب‌آبادی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از دیدار و گفت‌وگوی سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران با «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مقر آژانس در وین پایتخت اتریش در توئیتی نوشت: سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه امروز با «رافائل گروسی» پیش از نشست کمیسیون مشترک برجام دیدار کرد.
وی افزود: دو طرف درباره آخرین تحولات مذاکرات احیای برجام و نقش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین موضوعات دوجانبه بین ایران و آژانس بحث و تبادل‌نظر کردند.
توافقی بدتر از برجام
کارشناسان معتقدند که در صورت کوتاهی دولت و صدور مجوز بازگشت بدون تضمین و تعهد آمریکا به برجام، قطعا به فاصله چند روز تا چند هفته، شاهد تشدید تحریم‌ها خواهیم بود؛ با این تفاوت که در آن روز، آمریکا به‌عنوان عضو برجام، حتی در شورای امنیت هم طلبکار ما خواهد شد!
به عبارت دیگر، توافق بدون لغو کامل تحریم‌ها، توافقی بدتر از
برجام است.