«مثلث‌آنلاین» گزارش می‌دهد؛
آژانس انرژی اتمی بازوی اجرای سیاست‌های ضد ایرانی آمریکا
با در نظر داشتن بدعهدی‌های آمریکا و کشورهای اروپایی لازم است که دولت ایران هدف اصلی را لغو کامل تحریم‌ها قرار دهد.
گروه سیاست مثلث‌آنلاین: نه ماه پس از آغاز به کار دولت جدید در ایالات‌متحده و یک ماه پس از تغییر دولت در ایران، وضعیت مذاکرات میان ایران و 1+4 برای بازگشت ایالات‌متحده به توافق هسته‌ای با تهران وخیم‌تر از همیشه است. درحالی‌که از نیمه فروردین‌ماه 1400 تا پایان خردادماه شش دور مذاکرات میان ایران و 1+4 به شکل مستقیم و ایران و ایالات‌متحده به شکل غیرمستقیم با پیغام‌رسانی 1+4 انجام شد، برگزاری هفتمین دور این مذاکرات در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
نخستین نشانه وضعیت قرمز در پرونده احیای برجام، تازه‌ترین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است اما گزارش آژانس چه می‌گوید؟
براساس گزارش جدید رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران حدود ۸۴ کیلوگرم اورانیوم تا سقف ۲۰درصد و ۱۰ کیلو تا ۶۰ درصد غنی کرده است. ترجمه خام این گزارش به ما می‌گوید که «از ۲۳ فوریه ۲۰۲۱ فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت آژانس در نتیجه تصمیم ایران مبنی بر توقف اجرای تعهدات مرتبط با توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با قدرت‌های جهانی، به‌طور جدی تضعیف شده است. ایران اکنون باید حدود ۲، ۴۴۱ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده داشته باشد که از این میزان ۸۴،۳ کیلو اورانیوم تا سقف ۲۰ درصد غنی شده است. همچنین ۱۰ کیلو تا ۶۰درصد غنی شده است.» آژانس اتمی در یکی از دو گزارش فصلی خود از آنچه ناکامی پیاپی ایران در پاسخگویی نسبت به ذرات اورانیوم یافت شده در سایت‌های هسته‌ای اعلام نشده خوانده، انتقاد کرده است. در بخشی از این گزارش آمده است: «مدیر کل آژانس نگرانی عمیقی نسبت به این دارد که مسائل پادمانی فوق‌الذکر در رابطه با چهار مکان در ایران که به آژانس گزارش نشده بودند همچنان حل نشده باقی مانده‌اند».
طبق رویه همیشگی و غیرقانونی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، این گزارش محرمانه یک هفته پیش از جلسه آتی شورای حکام منتشر شده است. در گزارش دوم آمده است که ایران باید «بدون تأخیر» مشکلات مرتبط با سایت‌ها در ایران از جمله سوال‌ها درخصوص چهارمین مکانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از آنجا بازدید نکرده را حل کند. خبرنگار وال‌استریت ژورنال در گزارشی در این باره ادعا کرده که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش خود نوشته ایران به بازرسان آژانس اتمی اجازه دسترسی به برخی سایت‌های هسته‌ای را نداده و درحال گسترش فعالیت‌های هسته‌ای‌اش است.
انتقاد تند غریب‌آبادی از گزارش گروسی
کاظم غریب‌آبادی، نماینده دایم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به انتشار گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «تمامی فعالیت‌های هسته‌ای ایران، از جمله غنی‌سازی در سطوح مختلف و تولید فلز اورانیوم، در چارچوب حقوق هسته‌ای ایران تحت معاهده عدم اشاعه صورت می‌گیرد و کاملا هم‌راستا با تعهدات پادمانی ایران انجام می‌شود. از آنجا که سایر طرف‌ها به تعهدات خود تحت توافق هسته‌ای (برجام) در حوزه رفع تحریم عمل نکردند و سیاست اعمال تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه امریکا نیز ادامه دارد، هیچ‌کس نمی‌تواند توقف این فعالیت‌ها را در چارچوب این توافق از ایران طلب کند».
غریب‌آبادی از اقدام مدیر کل در گزارش موضوع مربوط به ثبت داده‌های فراتر از پادمان انتقاد کرد و گفت: «این اقدام فقط برای سه ماه با آژانس تفاهم شده بود و مبنای آن نیز کاملا سیاسی بوده است، موضوعی که نه حقی برای آژانس ایجاد می‌کند و نه تکلیفی برای ایران». غریب‌آبادی درباره گزارش مدیر کل آژانس درباره چند موضوع باقیمانده پادمانی گفت: «صرفا چهار موضوع پادمانی بین ایران و آژانس وجود دارد که مربوط به حدود دو دهه قبل است و ایران تاکنون، تعاملات مناسب و سازنده‌ای را درخصوص آنها با آژانس، با هدف حل‌وفصل این موضوعات، به عمل آورده است».
او از اینکه آژانس با وجود بازرسی‌های گسترده از تاسیسات هسته‌ای ایران که افزون بر یک‌پنجم تمام بازرسی‌های آژانس در سطح جهانی می‌شود و هیچ مشکل پادمانی نیز در فعالیت‌ها و تعهدات جاری هسته‌ای وجود ندارد، تحت فشار برخی اعضای خاص خود درصدد بزرگ‌نمایی این موضوعات است، انتقاد کرد و گفت: «آژانس باید استقلال، بی‌طرفی و حرفه‌ای‌گری خود را حفظ کند و اعضای آژانس نیز باید از اعمال فشار بر آژانس و تلاش برای استفاده ابزاری از آن در جهت مقاصد سیاسی خود، به‌طور جدی پرهیز کنند. غریب‌آبادی همچنین فوریت این موضوعات را، آن‌گونه که مدیرکل در گزارش خود اشاره کرده است، رد کرد و گفت: نگرانی جدی، وجود سلاح‌های هسته‌ای رژیم صهیونیستی اسراییل، خرابکاری تروریستی در تاسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز و ترور دانشمندان هسته‌ای است که متاسفانه آژانس تاکنون به خود این جسارت را نداده است که درخصوص این مسائل، موضع‌گیری کند. ما همکاری و تعامل سازنده شفافی با آژانس داریم و این شفافیت باید مورد شناسایی و قدردانی قرار گیرد، نه اینکه وسیله‌ای برای بهانه‌گیری‌های بی‌مورد شود، چراکه این رویکرد بحران‌سازی غیرضروری، ابتدا دامن خود آژانس را خواهد گرفت».
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه هم در واکنش به موضوعات مذکور گفته است: «در خصوص موضوعات فنی بین آژانس و سازمان انرژی اتمی سخنگوی این سازمان باید توضیح دهند اما من باید به این مطلب تأکید کنم که اجلاس پیش روی شورای حکام نشستی عادی است و هیچ طرفی نباید اشتباه محاسباتی کند که مذاکرات وین تحت تاثیر قرار بگیرد. روابط ایران و آژانس فنی و محترمانه است که و مفاهمه عمیقی در جریان است. سفر آقای گروسی را هم شنیده‌ایم اما مطمئن نیستم این سفر برنامه‌ریزی شده است اما می‌توانم اطمینان دهم روابط در سطح خوبی در جریان است».
با این اوصاف باید دید که غربی‌ها با محوریت آمریکا در پی چه هدفی دست از فشار بر ایران نمی‌کشند و آیا آنها با عاملیت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طرح و نقشه‌ای خاص برای مذاکرات وین کشیده‌اند؟ به هر روی با در نظر داشتن بدعهدی‌های آمریکا و کشورهای اروپایی لازم است که دولت ایران هدف اصلی را لغو کامل تحریم‌ها قرار دهد تا تکلیف ایران مشخص باشد و هر گونه طرح و نقشه‌ای از سوی غربی‌ها را بلااثر کند.