در ساخت‌وساز به فکر طبقات متوسط و ضعیف هستیم

در گفت‌وگو با مهندس امیرحسین روزبهانی مدیرعامل نوآور شرکت ساختمانی روزبهانی مطرح شد:

در صنعت ساختمان که از حساسیت ویژه‌ای در افکار عمومی برخوردار است و تیرهای بسیاری از آسیب‌های اقتصادی آن‌ها را نشانه رفته است، کم نیستند شرکت‌هایی که با پایبندی به اصول کارآفرینی و پرهیز آگاهانه از هرگونه آسیب مضاعف به صنعت، در پی ترمیم چهره صنعت ساختمان، انجام کار اصولی و عام‌المنفعه و در نهایت در پی خوشنامی‌اند. شاید همین پایبندی به اصول بود که به خوشنامی و طول عمر گروه ساختمانی روزبهانی انجامید. در اینجا به گفت‌وگو با مهندس امیرحسین روزبهانی به عنوان یک جوان نوآور پرداختیم. او سومین مدیرعامل این شرکت و به تعبیری نسل سوم روزبهانی است که به تاریخ و تحول این شرکت، ارزش‌هایی که برای صنعت ساختمان ایجاد کرده و اعتقاد راسخی که به مسئولیت اجتماعی دارد، اشاره می‌کند. مهندس امیرحسین روزبهانی کارشناس ارشد معماری نقشه‌کشی داخلی و دکترای افتخاری معارف دارد.

در آغاز گروه ساختمانی روزبهانی را معرفی کنید و درباره سیر رشد و تحول آن و تغییراتی که به عنوان یک جوان نوآور ایجاد کردید، بگویید.

گروه ساختمانی روزبهانی در سال ۱۳۴۵ توسط پدربزرگم حاج عزیز روزبهانی تاسیس شد و بسیاری از پروژه‌های معماری منطقه پاسداران مانند بخش‌هایی از کار برج سفید و مسجد بقیه‌الله محله هروی توسط این شرکت انجام شد. از سال ۱۳۷۰ پدرم حاج محمد اداره شرکت را به عهده گرفتند و مسیر سنتی پدرشان را ادامه دادند. تا حدود سال‌های 94 و 95 که مدیریت شرکت را بر عهده گرفتم، مسکونی‌سازی در نارمک، تهرانپارس و مناطق نزدیک به آن توسط پدرم ادامه داشت. من با یک روند نوسازی و نوآوری به بازسازی شرکت پرداختم، گروه‌های مهندسی را تجمیع و سازماندهی کردم، دفتر مرکزی با طبقات تفکیک شده تعیین کردم، تبلیغات محیطی را آغاز و سایت شرکت را راه‌اندازی کردم و کوشیدم ارزش شرکت را بالاتر ببرم. به دنبال آن در شرکت پروژه‌ها را گسترش دادیم و وارد ساخت مجموعه‌های تجاری و اداری شدیم. همچنین عضو نهادهای متفاوت انجمن ملی ساختمان هستیم. برای سازمان‌های دولتی بسیاری واحد اداری ساختیم و با همکاری نهادهای دولتی انبوه‌سازی را شروع کردیم. طبیعتا سود در واسطه‌گری است ولی ما به دنبال کارآفرینی هستیم.

نسل‌های پیشین روزبهانی با تغییراتی که نسل سوم روزبهانی ایجاد کرد تعارضی نداشتند؟

نزدیک به ۴۰سال کار ساختمان در شرکت ما به شکل سنتی انجام می‌شد و برای تغییر چالش‌هایی داشتیم. مثلاً پرسنلی با ۲۰سال سابقه داشتیم که کیفیت کار آن‌ها مطلوب نبود و ما برای تغییر آن‌ها با مقاومت پدر روبرو بودیم. یا در گذشته سرمایه‌گذاری‌ها در داخل شرکت و با سرمایه شخصی انجام می‌شد و ما برای افزودن سرمایه‌گذار با دیدگاه محتاطانه روبرو بودیم. ولی در روند کلی مشکلی نبود. از طرفی تغییر نام سازنده از محمد روزبهانی به نام گروه ساختمانی روزبهانی برای جامعه همکاران هم کمی عجیب بود ولی به تدریج جا افتاد.

جناب آقای مهندس امیرحسین روزبهانی آیا سبک و روش خاصی را در این صنعت دنبال می‌کنید؟

بله رویکرد ما در صنعت ساختمان، انبوه‌سازی و تجاری‌سازی بهینه با متراژهای کوچک و خدمات هتلینگ است. برای این هدف در اطراف تهران زمین‌هایی خریدیم و در تهران هم به دنبال آن هستیم. قواره‌های تجاری بزرگ 300 و 400 متری مناسب امروز نیستند. یک مجموعه تجاری بهینه و بدون اضافه بنا باید نه چندان کوچک و بدون کارایی باشد و نه چندان بزرگ که تامین آن کار برندهای بزرگ و قوی باشد و دیگران حذف شوند. پروژه‌های تجاری ما ۱۰۰درصد تجاری‌اند. در کشورهای درحال توسعه همسایه هم تجاری ساختن به همین شکل و در ارتفاع بلند انجام می‌شود. یکی از نقاط قوت ما این است که پیش‌فروش نداریم. در تجاری‌ها هرگز. در مسکونی‌ها بسیار به ندرت و شاید در زمانی که حدود 90درصد پروژه جلو رفته است. اغلب خودمان مالک هستیم و تا بشود دنبال مشارکت نمی‌رویم.

به دنبال چه ارزش افزوده‌ای در صنعت ساختمان هستید و نگاه‌تان به آینده چیست؟

طبق گزارش سازمان ملی مسکن و انبوه سازی، صنعت ساختمان حدود ۸۰۰شغل حول خود را اداره می‌کند. در صنعت ساختمان‌سازی صفر تا صد نیاز در کشور تامین می‌شود. از خرید زمین و اخذ جواز تا مصالح و متریالی که برای آن استفاده می‌شود. مصالح ایرانی به کشورهای نزدیک هم صادر می‌شود. ولی سازنده‌های داخلی تمایل دارند از متریال و شیرآلات برندهای خارجی استفاده کنند. در حالی که ایران بهترین معادن سنگ دنیا و بهترین صنایع را دارد. ما در نمایشگاه ملی ساختمان با حدود ۳۰۰ برند ایرانی برای تامین لوازم قرارداد بستیم و صفر تا صد ساخت، مصالح و متریال را از آن‌ها و با خرید مستقیم از کارخانه تامین می‌کنیم تا پول مستقیما وارد چرخه تولید شود. حتی در پروژه‌های بسیار لوکس بیش از ۹۰ درصد لوازم ایرانی است. در موارد نادری استفاده از جنس خارجی به این دلیل است که در آن مقطع از زمان مشابه ایرانی مناسب موجود نباشد. ولی ۱۰۰درصد ساختمان‌های تجاری و مسکونی اقتصادی از مصالح ایرانی تامین می‌شود.

درباره آینده باید بگویم رشد در صنعت ساختمان انتها ندارد. کشورهای حوزه خلیج فارس در ساخت‌وساز بعضا از اروپا و آمریکا هم پیش افتادند. در ایران برای رشد صنعت، کمک شهرداری و شورای شهر در اولویت است. مرتفع‌سازی و پروژه‌های بزرگ تجاری در درجه نخست کارآفرینی است که باعث رشد ارزش ملی می‌شود و نیاز به مجوز دارد. ما یک هتل در مشهد و یک هتل در مازندران در دست ساخت داریم که ارزش منطقه و شهر را بالاتر می‌برد. امارات یک بیابان بود ولی با بهره‌گیری از توان شرکت‌ها این چنین توسعه یافت. اگر ما بگوییم که می‌خواهیم یک آسمان‌خراش بسازیم، تامین مالی و ضمانت‌نامه‌ها را هم خودمان تامین می‌کنیم باز هم مجوز نمی‌دهند. ولی در آن کشورها می‌گویند پشتوانه و ضمانت را بگذار و 100طبقه بساز. در درجه نخست شهرداری و شورای شهر سپس بانک‌ها باید به سازندگی کمک کنند و دولت هم زمین در اختیار سازندگان بگذارد. اغلب زمین‌های ما تعریف نشده‌اند و اگر بخواهیم اطراف تهران زمین بخریم باید چند ماه تلاش کنیم تا بفهمیم که آن زمین چیست. دولت باید زمین‌ها را تعریف و در قواره‌های مختلف قطعه‌بندی کند و در اختیار سازندگان بگذارد ما هم ضمانتنامه‌ها را بگذاریم و بسازیم. با این شرایط ما از کشورهای همسایه عقب می‌افتیم. باید سراغ آسمان‌خراش و برج‌های بلند برویم و زمین‌ها را نسوزانیم. از طرفی نباید پروژه‌های دهه ۷۰ و ۸۰ را الان هم عیناً اجرا کنیم. یک نمونه از پیشرفت همسایگان عراق است. با اینکه زیرساخت‌هایش از بین رفته ولی ساخت‌وسازهای بسیار سنگینی در حال انجام است.

پاسخ شما کمی هم آسیب‌شناسانه بود. چه آسیبی را متوجه این صنعت حساس در ایران می‌دانید؟

الان در مناطقی از تهران به ویژه منطقه یک واحدهای تجاری با دلار ۱۲۰ یا ۱۳۰ هزار تومانی معامله می‌شود و این فاصله بسیار زیادی ایجاد می‌کند. در دولت شهید رئیسی با کمبود نقدینگی و رکود بازار مسکن مواجه بودیم ولی الان وارد دوره رکود تورمی شدیم. این وضعیت مصرف‌کننده را بسیار آسیب‌پذیر می‌کند. الان سازندگان باید به هم کمک کنند تا بازار را نگه دارند که هم مصرف‌کننده خرید کند هم سازنده چرخش داشته باشد. نه اینکه سازنده در واحد خالی نوساز را ببندد و به ساخت واحدهای بعدی برسد. از یک طرف مستاجر دنبال یک واحد مناسب است و از طرفی بسیاری از این واحدها خالی و درشان بسته است. البته در دولت شهید رئیسی قوانین خوبی برای اخذ مالیات از واحدهای خالی تصویب شد. نقد دیگر به بنگاهداری است که برخی شرکت‌ها و بانک‌ها هم وارد این کار شدند. واحدها را می‌خرند و خالی رها می‌کنند تا در موج گرانی بفروشند. از آنجا که مسکن یکی از ارکان اصلی معیشت انسان و حتی از خودرو و پوشاک مهمتر است، این کار آسیب فراوانی به مصرف‌کننده وارد می‌کند.

در جایی اشاره کردید که متراژ‌های تجاری خیلی بزرگ علاوه بر ایجاد رکود تورمی کسب‌وکارهای متوسط را حذف می‌کند. به نظر می‌رسد که شما هدفمند و برای تقویت طبقات متوسط به سمت متراژ‌های کوچک رفتید. در این مورد بیشتر توضیح دهید.

عمده جمعیت تهران از دید اقتصادی متوسط و حتی رو به پایین هستند. قشر متوسط طبیعتاً توان خرید واحدهای ۳۰0متری و حتی شاید ۱۰۰متری هم ندارند. پس باید واحدهای تجاری و مسکونی با متراژ‌های کوچکتر ولی مشاعات قوی، امکانات رفاهی بالا و خدمات هتلینگ ساخته شود. در اختیار آن‌ها قرار دهیم. در این صورت متراژ کوچک یک مزیت است. وقتی استخر، سونا، جکوزی، کافی‌شاپ، لاندری و خدمات دیگر داشته باشد، کوچکی واحد او را اذیت نمی‌کند. ما نباید با ساخت واحدهای بسیار بزرگ آن‌ها را حذف کنیم. حتی در همین نارمک که عمده مردم طبقه متوسط هستند، شاهد ساخت واحدهای متراژ بزرگ هستیم. این کار مردم را به حومه شهر می‌کشاند که آن هم گنجایش محدودی دارد. مستاجرهای زیادی از داخل شهر به حومه رفتند و بسیاری دیگر از حومه به شهرستان بازگشتند. ما با این عملکرد شهروندان را از شهر اخراج می‌کنیم. شهرداری و شورای شهر باید این روند را کنترل کنند.

برگردیم به برند روزبهانی. با اشاره‌ای که شما به تجمیع واحدهای زیرمجموعه و مهندسی کردید، می‌توان گفت که یک هلدینگ تشکیل داده‌اید؟ علاوه بر آن آماری از مشاغل و تعداد کارکنانی که حول محور شما شکل گرفته‌اند، دارید؟

ما با مجموعه‌های مهندسی، خیریه و فعالیت‌هایی که انجام می‌دهیم از شرکت‌های ثبتی پیشنهاد ثبت هلدینگ داشتیم. پدرم حاج محمد و من دنبال اسم نیستیم و مخالف این کار بودیم. تغییر شرکت به نام شرکت ساختمانی روزبهانی هم برای برندینگ ما بود. ما پیمانکاری شرکت‌ها و انبوه‌سازی با شرکت‌های دولتی هم انجام می‌دهیم و برای گرفتن پروژه‌های سنگین‌تر هم اقدام کردیم. از این‌رو حدود ۷۰ مهندس و ۷۰۰ یا ۸۰۰ کارگر همکاری مستقیم با ما دارند. از این تعداد بیش از ۹۰درصد کارگران ایرانی‌اند تا چرخ کارآفرینی بچرخد و در موارد معدودی از کارگرانی که اقامت ایرانی دارند، کمک می‌گیریم. در برخی از پروژه‌های انبوه‌سازی خارج از تهران با بانک‌ها همکاری داریم که بعد از تحویل، پرداخت اقساط به ما را شروع کنند. همیشه به دنبال این هستیم که هم با شخص اول کار کنیم و هم کسی که با ما کار می‌کند با شخص اول طرف باشد تا واسطه‌ها و آسیب‌های آن را کاهش دهیم.

علاوه بر این‌ها سالانه میلیاردها تومان از طریق خیریه گروه روزبهانی به تحصیل کودکان و معیشت مردم کمک می‌کند. با این دید در کار هم به دنبال این هستیم که آنچه درستی و خیر بیشتری دارد، انجام دهیم.

‌

آیا تاسیس خیریه در راستای مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها است؟ در این زمینه بر تامین چه نیازهایی تمرکز دارید؟

این خیریه هم در آغاز در امور ساخت‌وساز مساجد بود. الان هم ساخت مسجد ادامه دارد و ما چند مسجد و حوزه علمیه در حال تامین مصالح هستیم و دو مسجد را قرارداد بستیم. تمرکز ما در امور خیریه بیشتر بر معیشت مردم است. اکنون با همکاری چند خیریه دیگر هزینه کامل تحصیل کودکان را تامین می‌کنیم. برای گسترش امور خیریه به دنبال اخذ شعب هستیم. اکنون خیریه ما در تدارک است که برای نیمه شعبان مراسمی برای نزدیک به 700نفر برگزار کند. اغلب عایدی‌ها به صورت ناشناخته از طریق کمیته امداد و سازمان اوقاف و امور خیریه به دست نیازمندان می‌رسد. کمک‌های مالی خیریه ما از طریق گروه ساختمانی روزبهانی تامین می‌شود و از هیچ نهاد دیگری کمک مالی دریافت نمی‌کنیم. اگر دریافتی از سوی مردم هم باشد به دیده منت می‌پذیریم ولی کاملا شفاف این کار را می‌کنیم ولی خودمان به دنبال جلب کمک‌های مردمی نیستیم. در سال چند میلیارد به حساب خیریه واریز می‌شود و مستندات آن کاملا شفاف است. کار اقتصادی دیگری هم با این خیریه انجام نمی‌دهیم. همگام با توسعه خیریه دفاتر شعب ساختمانی را تاسیس می‌کنیم که یکی از آ‌نها در امارات است. در وقایع اخیر از طریق سازمان اوقاف و امور خیریه کمک‌های کالایی به غزه و لبنان فرستادیم. در اینجا به همه NGOها و نهادها اعلام می‌کنیم که تا ما زنده هستیم در این خیریه به روی همه باز است. در مقابل آن چشمداشتی حتی برای انتشار اسم‌مان نداریم.

به عنوان یک شرکت با سابقه درباره رتبه‌ها و جوایز ملی و بین‌المللی کسب شده هم بگویید.

در این زمینه می‌توانم از جایزه نمای برتر در صنعت ملی معماری کشور، چند جایزه به عنوان مقام اول نخبه اقتصادی در جشنواره‌های ملی، جوایزی به عنوان مدیرعامل گروه ساختمانی روزبهانی و تقدیرنامه‌هایی از موسسات قرض الحسنه نام ببرم. اگر در جشنواره‌های داخلی و خارجی مبالغی به ما پرداخت شده، به امور خیریه اختصاص دادیم و مبلغی برداشت نکردیم. عایدی مراسم‌هایی که برگزار می‌شود و هرگونه دریافتی خارج از امور ساخت‌وساز مستقیم به حساب خیریه ما واریز می‌شود.

اگر فرزند داشته باشید انتظار شما از نسل چهارم روزبهانی چیست؟

دوست دارم شرکت ساختمانی روزبهانی و خیریه و صنعت ساختمان باشند و شرکت به 100 سالگی برسد. عموها و عموزاده‌های من به صورت شخصی در کار ساختمان هستند. ولی این سازماندهی باید حفظ شود. همچنین امیدوارم که رشد شرکت و رشد خیریه گام به گام و با هم باشد.

در پایان آرزوها و انتظارات شما برای صنعت ساختمان چیست؟

انتظار داریم که شرکت‌های صنعت ساختمان ابتدا به خودشان و سپس به مردم کمک کنند. با این رویه صنعت ساختمان ضعیف و ضعیف‌تر می‌شود. سپس به یک رکود چند دهه‌ای می‌رود. ولی اگر قیمت درست بگذاریم، متراژ درست منطقه درست بسازیم و واحدهای تجاری معقول عرضه کنیم، به همدیگر کمک کرده‌ایم. با این کار چرخ صنعت می‌چرخد و به مردم، دولت و صنایع هم کمک می‌شود. شغل مسکن لوکوموتیو مشاغل و صنایع دیگر است.