نادر انتصار: هر رئیس‌جمهوری غیر از ترامپ روی کار بیاید، وضعیت روابط با ایران بهتر خواهد شد

دکتر نادرانتصار! آیا اکنون می‌توان راجع به وضعیت کاندیداهای دموکرات صحبت کرد یا هنوز برای بررسی این امر زود است؟

 در داخل آمریکا ممکن است تغییرات بسیار مهمی تا دوران انتخابات اتفاق بیفتد و سخت است اکنون که بیش از یک‌سال تا برگزاری انتخابات زمان باقی مانده است راجع‌به کاندیداها و اینکه کدام‌شان در نهایت به مصاف کاندیدای جمهوری‌خواه خواهند رفت، صحبت کرد. به عنوان مثال درخصوص کاندیداتوری باراک اوباما در دور اول انتخابات یک سال‌ونیم قبل از برگزاری انتخابات، هیچ‌کس انتظار نداشت شخصی مانند اوباما کاندیدا و در نهایت نیز پیروز شود.

الان هم نمی‌توان با قاطعیت گفت مثلا فلان کاندیدا که مطرح‌تر است، شانس بیشتری دارد زیرا ممکن است در مورد کاندیدایی مسائلی رخ دهد یا برنامه‌هایی ارائه کند که از دیگر کاندیداها پیشی بگیرد.

آقای دکتر نادر انتصار در همین مقطع و با همین شرایط کدام‌یک از کاندیداها شانس بیشتری برای رقابت‌های بعدی دارند؟

اگر در همین مقطع زمانی قرار بود انتخابات برگزار شود از بین کاندیداهای دموکرات جو بایدن، برنی سندرز، کامالا هریس و الیزابت وارن شانس بیشتری برای رقابت داشتند و از بین این چهار نفر نیز بایدن بیشترین شانس را برای ورود به مرحله نهایی رقابت‌ها داشت. 

چرا بایدن(Joe Biden) به چهره مطرح دموکرات‌ها در حال حاضر تبدیل شده است؟ مواضع بایدن و سیاست‌های وی در صورت راهیابی به کاخ سفید را چطور ارزیابی می‌کنید؟

از نظر سیاست‌های داخلی اقداماتی که بایدن در صورت پیروزی انجام خواهد داد، شبیه سیاست‌های باراک اوباما خواهد بود. از نظر سیاست خارجی بایدن نسبت به اوباما محافظه‌کارتر است و لذا اقداماتی که انجام می‌دهد در چارچوب محافظه‌کاری خواهد بود اما به هر حال چون بایدن عضوی از دولت اوباما بوده، سیاست خارجی آمریکا در صورت انتخاب بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور تا مقدار زیادی مانند دوران اوباما پیگیری خواهد شد، یعنی روابط آمریکا با کشورهای دیگر تقریبا مانند زمان اوباما به‌ویژه دوره دوم ریاست‌جمهوری وی دنبال خواهد شد.

بر اساس نظرسنجی‌ها، شانس بایدن محافظه‌کار در میان دموکرات‌ها به چه صورت است؟

با توجه به نظرسنجی‌هایی که بین دموکرات‌ها انجام می‌شود، تقریبا دو بر یک، بایدن نسبت به بقیه کاندیداها ارجحیت دارد؛ این در حالی است که این نظرسنجی‌ها ممکن است با یک اتفاق دچار تغییرات عمده شود اما در حال حاضر دموکرات‌ها دو بر یک معتقد هستند شانس بایدن برای پیروزی در برابر ترامپ بیشتر است؛ البته یک تحلیل دیگر هم این است که در مرحله نهایی و نزدیک به انتخاب کاندیدای نهایی، رقابت بین بایدن یا وارن خواهد بود. 

چرا شانس بایدن را در این مرحله بیشتر می‌دانند؟

بایدن سیاستمداری کارکشته به شمار می‌رود که سال‌هاست وارد سیاست آمریکا شده و پست‌های مهمی چون سناتوری و معاونت ریاست‌جمهوری را در کارنامه کاری خود ثبت کرده است. او یکی از بازیگران اصلی در سیاست داخلی و خارجی آمریکا طی 20، 30 سال اخیر به حساب می‌آید. 

همچنین وی سیاستمداری شناخته‌شده است و در میان گروه‌های سفید کارگری در ایالاتی مانند پنسیلوانیا و اوهایو حامیان زیادی دارد. این ایالات برای پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات آینده بسیار مهم هستند. 

معمولا دموکرات‌ها در این ایالت‌ها پیروز می‌شدند اما در انتخابات گذشته ترامپ توانست دموکرات‌ها را در پنسیلوانیا و اوهایو شکست دهد. این دو ایالت جزو ایالت‌های قدیمی هستند، پایه کارگری قوی دارند و سندیکاها و احزاب کارگری در آنجا نقش پررنگی دارند. با وجود اینکه در انتخابات 2016 هیلاری کلینتون نتوانست رای این دو ایالت را کسب کند اما بایدن در بین این گروه‌ها به‌طور تاریخی نفوذ زیادی دارد و خود را یکی از آنها می‌داند. 

بایدن در صحبت‌هایش به این موضوع اشاره می‌کند که در کودکی و جوانی‌اش چه مشکلاتی داشته و در پنسیلوانیا با کارگران همراهی می‌کرده است. به طور کلی نیز هر دموکراتی اگر بخواهد پیروز انتخابات شود باید از میان حلقه‌های کارگری سفیدپوستان رای جمع کند و با توجه به نظرسنجی‌ها و تحلیل‌ها کسی که بیش از بقیه شانس آن را دارد تا رای کارگران سفیدپوست را در ایالت‌های مهم آمریکا کسب کند، بایدن است. 

در برخی تحلیل‌ها این‌گونه عنوان می‌کنند که بایدن چون در زمان امضای برجام، معاون رئیس‌جمهور آمریکا بوده است، لذا در صورت ورود به کاخ سفید بیش از دیگر کاندیداها تلاش خواهد کرد تا دوباره به برجام بازگردد؛ نظر شما راجع به این موضوع چیست؟

به نظر من سندرز بیش از بایدن نسبت به بازگشت به برجام تعهد دارد و از توافق هسته‌ای بارها دفاع کرده است؛ لذا سندرز حتی بیش از بایدن تلاش خواهد کرد که به برجام بازگردد، البته همان‌طور که اشاره کردید چون بایدن در زمان امضای برجام، معاون اوباما بود، او نیز نسبت به بازگشت دوباره آمریکا به این توافق تلاش‌هایی خواهد داشت. 

برنی سندرز، سناتور کهنه‌کار ایالت ورمونت که همواره یکی از منتقدان اصلی سیاست‌های ترامپ به‌ویژه در بحث سیاست‌خارجی است درباره سیاست داخلی و به‌طور کلی مسائل داخلی آمریکا چه بحث‌های مهمی را تاکنون مطرح کرده است؟

سندرز در سیاست داخلی مانند رقابت‌های درون‌حزبی سال 2016 همچنان بر بهداشت، بهبود اقتصاد مردم آمریکا، برابری زن و مرد و مبارزه با قوانین تبعیض‌آمیز برای مهاجران و سیاه‌پوستان بسیار تاکید دارد. 

یکی از برنامه‌های مهم وی نیز راجع به بیمه اجتماعی است و گفته در صورت پیروزی در انتخابات، اولین کاری که انجام خواهد داد در مورد تغییر قوانین بیمه خواهد بود تا همه تحت یک بیمه دولتی قرار بگیرند و هیچ‌کس در آمریکا بدون بیمه نباشد. درواقع از نظر سندرز کسی که پول ندارد نیز باید بیمه باشد. 

برنی سندرز به ضدیت با سیاست‌های عربستان مشهور است. این مواضع وی را چطور تحلیل می‌کنید؟

سندرز در مقایسه با دیگر کاندیداهای دموکرات تاکنون انتقادات بیشتری از سیاست‌های آمریکا در خاورمیانه به‌خصوص پشتیبانی کورکورانه آمریکا از عربستان و سیاست‌های این کشور داشته است؛ البته کسانی چون بایدن، وارن و هریس نیز انتقاداتی در این رابطه مطرح کرده‌اند اما هیچ‌کس مانند سندرز تابه‌حال آن‌قدر صریح از سیاست‌های واشنگتن در خاورمیانه انتقاد نکرده است. در رابطه با مسائل سیاست‌خارجی، سندرز از دیگر کاندیداها ترقی‌خواه‌تر و چارچوب فکری‌اش نیز جلوتر است. 

یعنی در بین سندرز و بایدن، اگر سندرز روی کار بیاید، شاهد تغییرات بیشتری در سیاست‌های خاورمیانه‌ای آمریکا خواهیم بود؟

بله همین‌طور است؛ اگر بایدن در انتخابات پیروز شود، تغییرات مختصری در سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا رخ خواهد داد اما نباید منتظر تغییرات خیلی گسترده‌ بود. درواقع احتمالا در صورت حضور وی در کاخ سفید تغییر خاصی در سیاست‌های آمریکا در قبال عربستان و اسرائیل ایجاد نخواهد شد و همین روند کنونی ادامه پیدا خواهد کرد؛ البته هر کسی روی کار بیاید مانند ترامپ با عربستان مماشات نخواهد داشت و برای هر اقدام سعودی‌ها هورا نخواهد کشید. در نتیجه تنها کسی که جدا مایل است تغییرات جدی در سیاست خارجی آمریکا ایجاد شود، برنی سندرز است. 

برنی سندرز در یکی از اظهارنظرهای خود راجع به ایران گفته است روزی که رئیس‌جمهور شود به برجام باز می‌گردد و بعد همکاری با ۱+۵ و ایران را در راستای اتخاذ اقدامات بیشتر آغاز می‌کند. چرا وی تا به این حد از برجام حمایت می‌کند؟

صحبت‌هایی که سندرز پیشتر نیز داشت مبنی بر این است که وقتی دولت آمریکا قراردادی با یک دولت خارجی می‌بندد باید اجرا شود؛ به خصوص برجام که یک قرارداد تقریبا بین‌المللی است، لذا سندرز تاکید دارد که آمریکا باید قوانین بین‌المللی را اجرا کند و اگر هم می‌خواهد تغییراتی ایجاد کند، این تغییرات باید در گفت‌وگو با طرف‌های امضاکننده قرارداد صورت گیرد. درواقع سندرز از منتقدان جدی یک‌جانبه‌گرایی آمریکا در سیاست بین‌الملل است. همچنین سندرز بیش از دیگر کاندیداها مواضع ضدجنگ‌طلبی دارد و همواره نیز مواضعش به همین صورت بوده است. 

به نظر شما سندرز در سال 2016 شانس بیشتری برای رسیدن به مرحله بعدی انتخابات درون‌حزبی داشت یا در سال 2020 شانسش بیشتر است؟

به نظر من در انتخابات پیش‌رو شانس و اقبال سندرز برای رقابت‌های انتخاباتی کمتر از سال 2016 است ولی اگر به‌نحوی وی رئیس‌جمهور شود از میان دیگر کاندیداها تنها کسی است که می‌تواند تغییرات پایه‌ای، چه در قبال برجام و چه در قبال دیگر مسائل سیاست خارجی آمریکا ایجاد کند. 

الیزابت وارن، دیگر نامزد دموکرات و سناتور ایالت ماساچوست نیز در سخنانش سیاست دونالد ترامپ در قبال ایران را به‌شدت مورد انتقاد قرار داده است. وارن معتقد است که سیاست رئیس‌جمهور آمریکا در برابر ایران بحران ساخته و آمریکا را در لبه جنگ با این کشور قرار داده است. نظر شما راجع به وارن و مواضع وی چیست؟ 

وارن در کمپین انتخاباتی خود درخصوص برجام به‌گونه‌ای که دیگر کاندیداها تاکید داشتند ورود پیدا نکرده است. به‌طور کلی اظهارنظرهای وی درباره سیاست خارجی کمتر از سیاست داخلی است و برنامه‌های داخلی برایش در اولویت مهم‌تری قرار دارد.

وارن در رابطه با برجام نیز در ابتدا از امضای آن حمایت کرد ولی در حال حاضر خیلی روی آن مانور نمی‌دهد. فقط اگر از او سوالی شود، پشتیبانی خود را اعلام و از خروج آمریکا از برجام ابراز تاسف می‌کند. 

وارن به‌عنوان فردی شناخته می‌شود که گرایش‌های سوسیالیستی و نیز فمینیستی دارد. آیا در رقابت‌های انتخاباتی همین مواضع را حفظ کرده است؟

وارن در رقابت‌های درون‌حزبی خیلی روی مساله فمینیستی‌بودنش تاکید ندارد بلکه بیشتر تلاش دارد در چارچوب سیاست داخلی و اقتصاد آمریکا برنامه‌هایی ارائه دهد. درواقع هدف او این است که نفوذ کمپانی‌های بزرگ و پول در سیاست آمریکا را کاهش دهد. 

کامالا هریس، دیگر نامزد دموکرات‌هاست که در اغلب نظرسنجی‌ها جزو سه چهره محبوب دموکرات‌ها برای ۲۰۲۰ شناخته می‌شود. نظر شما راجع به هریس و مواضع او چیست؟

هریس در سطح ملی نسبت به بایدن و سندرز تجربه کمتری دارد ولی به‌عنوان شخصی از وی نام برده می‌شود که خیلی سریع پله‌های ترقی را در عرصه سیاست پیموده است. هریس مدتی دادستان کالیفرنیا بود و بیشتر در حوزه قانون و دادگستری شناخته می‌شود.

همچنین وقتی سخنرانی‌های وی را گوش دهید، بیشتر شبیه شخصی صحبت می‌کند که در دادگاه مشغول به محاکمه کسی است. 

باید توجه داشت پدر هریس از جامائیکا به آمریکا مهاجرت کرد و سپس به‌عنوان استاد اقتصاد در دانشگاه استانفورد به تدریس مشغول شد. مادر وی نیز یک هندی مهاجر و پزشک بود؛ از این رو کامالا هریس تمایلات نزدیکی به مهاجران آمریکا دارد. 

همچنین در رابطه با ایران، هریس نسبت به دیگر کاندیداهای مطرح دموکرات، درباره ایران موضع‌گیری‌های کمتری داشته و اگر هم سوالی راجع به برجام از وی پرسیده شده بیشتر همان حرف‌های کلیشه‌ای را تحویل می‌دهد. به‌عنوان مثال می‌گوید که ترامپ نباید از برجام خارج می‌شد زیرا خلاف قوانین بین‌المللی بود.

جز کاندیداهای مطرح دموکرات‌ شامل بایدن، سندرز، وارن و هریس، کدام کاندیدا با نظرات و صحبت‌هایش توانسته توجه افکار عمومی را به خود جلب کند؟

تولسی گابارد، نماینده هاوایی در مجلس نمایندگان آمریکا نیز توانسته خود را در میان برخی اقشار مطرح کند. گابارد تاکنون اظهارنظرهای بسیاری در مورد برجام داشته و در میان کاندیداها بعد از برنی سندرز بیشترین اظهارنظر را در مورد برجام به خود اختصاص می‌دهد. 

وی از برجام بسیار پشتیبانی کرده و همزمان انتقادات شدیدی نیز از سیاست‌های خاورمیانه‌ای ترامپ مطرح کرده است. گابارد همچنین در ارتش آمریکا در عراق جنگیده و اکنون به یک فرد ضدجنگ تبدیل شده و معتقد است که در آن زمان دولت آنها را برای حضور در جنگ اغفال کرده است اما گابارد فعلا در افکار عمومی دموکرات‌ها خیلی شناخته‌شده نیست، مگر اینکه بعد از این اتفاقی بیفتد و وی در افکارعمومی و نظرسنجی‌ها از هم‌حزبی‌هایش پیشی بگیرد. 

درنهایت ممکن است با کناررفتن ترامپ و قدرت‌گرفتن فردی دیگر، شاهد بازگشت آمریکا به برجام باشیم؟

صحبت‌کردن در مورد برجام تاحدودی دشوار است زیرا توافق برجام با پایان‌یافتن دوران ریاست‌جمهوری اوباما دچار تغییرات عمده‌ای شده است. از یک‌سو شاهد بودیم که اردیبهشت سال 97 ترامپ از برجام خارج شد و از سوی دیگر قوانین بسیار شدیدی به‌ویژه در وزارت خزانه‌داری و تاحدودی نیز در کابینه آمریکا علیه این توافق اعمال شده است؛ لذا حتی اگر یک رئیس‌جمهور دیگر روی کار بیاید و بخواهد دوباره به برجام بازگردد، پیاده‌کردن مفاد برجام آن‌گونه که زمان اوباما امضا شده بود، بسیار مشکل خواهد بود و در بهترین شرایط نیز زمان خواهد برد تا آمریکا بتواند باز هم به برجام بازگردد. درواقع در عمل در چارچوب قوانین آمریکا این امر بسیار دشوار خواهد بود؛ البته می‌توان گفت هر رئیس‌جمهوری غیر از ترامپ روی کار بیاید، وضعیت روابط با ایران بهتر خواهد شد اما این امید که در چارچوب برجام دوباره روابط برقرار شود، خیلی ضعیف است.