فراخوان انتخاباتی قالیباف؛ از انتقادات تا حمایت‌ها

روزی که محمدباقر قالیباف نواصولگرایی را در اعتراض به تصمیم تشکیلاتی بزرگان جریان اعلام کرد، کسی فکر نمی کرد او برای تحقق نواصولگرایی از حرف به عمل شیفت کند اما این اتفاق افتاد؛ شهردار اسبق تهران یک فراخوان انتخاباتی داد و از عموم جوانان مومن و کارآمد خواست تا وارد گود شوند و در سامانه ای برای حضور در انتخابات نام نویسی کنند. این طرح و برنامه از چند منظر قابل تحلیل است.

فراخوان انتخاباتی قالیباف طرح عملیاتی برای تحقق بیانیه گام دوم انقلاب

او نخستین کسی است که با فراخوان انتخاباتی گام عملی برای بیانیه گام دوم انقلاب برداشت و با طراحی سامانه بیانیه گام دوم را در مسیر عملیاتی قرار داد. تا پیش از این سیاسیون بسیاری درباره ضرورت توجه به مولفه های گام دوم انقلاب سخن گفتند اما با گذشت ۴ ماه هیچ کدام نه در مجموعه و نه در حزب تحت مسئولیت شان قدم از قدم برنداشتند و به عبارت دیگر فقط در متن متوقف ماندند و نخواستند یا نتوانستند بیانیه گام دوم انقلاب را با وارد گردش رسانه‌ای کنند.

خبر سیاسی فراخوان انتخاباتی قالیباف به نوعی سربازگیری از بدنه جوانان مومن و انقلابی است تا براساس فرمان «آتش به اختیار» تبدیل به "افسران سیاست و حاکمیت" شوند. سرنوشت فراخوان انتخاباتی قالیباف هر چه باشد، نتیجه اش یک جوشش درون اجتماعی برای برقراری عدالت و حرکت به سمت پیشرفت در حوزه سیاسی است. البته جوانان این کشور بالاخره راه خود را در تحقق بیانیه گام دوم انقلاب پیدا می کنند اما هر فعال سیاسی باید از خود بپرسد در کجای تاریخ می ایستد؟

فراخوان انتخاباتی قالیباف و بازکردن چتر اصولگرایی

فراخوان انتخاباتی قالیباف یک پیام صریح و بدون محافظه کاری برای جریان اصولگرا داشت. او با این اقدام خط قرمزی بر سازوکار کهنه و سنتی انتخاب نامزد در جریان اصولگرا کشید و اعلام کرد با مکانیزم های قبلی نمی توان مجلسی نو و کارآمد را روی کار آورد.

نخستین اقدام اصولگرایان در حوزه انتخابات مجلس شورای اسلامی باید این باشد که چتر ارزیابی خود را از چهره های مرسوم گسترده تر کنند. بالاخره در حوزه های انتخابیه به جز چند چهره و فعال سیاسی، هستند کسان دیگری که انقلابی اند و برای کارآمدی بیشتر نحوه اداره کشور صاحب نظرند. پس باید فراتر از اسم ها و رسم ها میدان را برای جوانان ارزشی باز کرد تا آنها تشویق به مشارکت عملی شوند. البته این کار هزینه هایی هم دارد اما فواید گردش نخبگان بر هزینه هایش می چربد.

پوست اندازی جریان های سیاسی برای تداوم حیاط و احیای ارتباط با جامعه دیر و زود دارد اما سوخت و سوز ندارد. جریان های سیاسی بخواهند و نخواهند چاره ای برای تن دادن به این اتفاق ندارند بنابراین هر جناحی زودتر وارد میدان شود، جلو است. فراخوان انتخاباتی قالیباف می خواست همین پیام و خبر سیاسی را به اصولگرایان منتقل کند.

فراخوان انتخاباتی قالیباف و نقطه پایان بر مکانیزم های تکراری

از انتخابات مجلس هفتم تا کنون وقتی ترکیب مکانیزم های انتخاب نامزد و تدوین لیست را بررسی کنیم، فارغ از نام و عنوان قریب به اتفاق آنها شبیه هم هستند. شورای با حضور ریش سفیدان در اتاقی دور یک میز می نشینند و برای تک تک حوزه های انتخابیه تصمیم می گیرند.

فراخوان انتخاباتی قالیباف، بستن در مکانیزم های تکراری و فتح بابی برای آینده درخشان مردمسالاری دینی در نظام جمهوری اسلامی ایران است. در واقع فراخوان انتخاباتی قالیباف بار روی زمین مانده دیگران را برداشت و قطعا مراحل دیگری به جز ثبت نام در یک سامانه مجازی هم برایش درنظر گرفته شده است. البته راه هموار نیست و گام برداشتن در این مسیر حتما با آزمون و خطا همراه خواهد بود.

حامیان فراخوان انتخاباتی قالیباف چه گفتند؟

محسن پیرهادی و حسین قربانزاده دو عضو شورای مرکزی جمعیت پیشرفت و عدالت در مقام دفاع از محمدباقر قالیباف برآمدند و بلافاصله بعد از انتشار پیام ویدیویی او خواستند اهداف این فراخوان انتخاباتی را تشریح کنند. محسن پیرهادی گفت « دبیرکل جمعیت پیشرفت و عدالت درباره پیام تصویری محمدباقر قالیباف گفت: جوانان انقلابی و متخصصی که در این سایت ثبت نام کرده و حائز ظرفیت نمایندگی مجلس شوند، از سوی شخص آقای قالیباف و جمعیت پیشرفت مورد حمایت قرار می‌گیرند.»

قربانزاده نیز در گفتگویی تأکید کرد «دعوت آقای قالیباف برای معرفی افراد باصلاحیت از سوی جوانان در واقع فرصت مناسبی است تا سازوکار انتخاب و نهایی شدن فهرست های انتخاباتی نیز دچار تحول شود و مشی تعیین افراد پشت درهای بسته تغییر یابد. در واقع این ابتکار عمل در جهت پویایی شیوه سیاست ورزی جریان انقلابی است تا خودش را به انتخاب های پیشین و یا قابل پیش بینی محدود نکند و وسعت نظر به خرج دهد و از ظرفیت عظیم نیروی انسانی جوان، مومن، نخبه و با انگیزه که با کانال های رسمی جریان انقلابی ارتباط ندارد، استفاده کند. روشن است که اگر این اتفاق نیفتد، در بر همان پاشنه خواهد چرخید. نباید با عبور از مسیر گذشته، به مقصد متفاوت یعنی مجلس نو اندیشید پس باید مسیر بسته گذشته را تغییر داد».

روزنامه رسالت نیز جز حامیان فراخوان انتخاباتی قالیباف بود و نوشت «چند اصولگرای مشهور و ریش سفید را نام ببرید که طی یکی دو سال گذشته در حوادث مهم سیاسی نقش آفرین بودند. همین که دارید به ذهنتان فشار می آورید می شود نام دهها جوان مومن و باانگیزه و البته گمنام در جامعه و شبکه های اجتماعی را  فهرست کرد که شب  و روز در حال مبارزه سیاسی اند. اگر لیست شود شاید شما هم تایید کنید».

ابهام افکنی روزنامه ایران درباره فراخوان انتخاباتی قالیباف

اما برخلاف تصویرسازی مثبت این دو عضو جمعیت پیشرفت و عدالت و روزنامه رسالت، روزنامه ایران ارگان رسمی دولت فراخوان انتخاباتی قالیباف را چالشی بزرگ برای جریان سیاسی اصولگرا تصویر کرد و نوشت «تأسیس پایگاه اینترنتی از طرف قالیباف برای ثبت‌نام داوطلبان هر حاصلی در دورنمای خود داشته باشد یک نتیجه نزدیک دارد و آن اینکه یک سازوکار به مجموعه سازوکارهای ناکام یا پا در هوا مانده اصولگرایان می‌افزاید، ضمن آنکه وحدت اصولگرایان را در ابهام برد».

روند اصلاحی قالیباف جواب می دهد؟

مکانیزم انتخاباتی اصولگرایان در قالب شورای راهبردی وحدت روز یکشنبه 12 خردادماه به طور رسمی تشکیل جلسه داد. البته این شورا در جمعی محدود از ابتدای سال 97 جلساتی را برگزار می کرد و وقتی مباحثش به جمع بندی رسید و ترکیب نهایی خود را مشخص کرد، با تعداد اعضای بیشتری وارد فاز اصلی انتخابات شد.

ترکیب شورای راهبری از شخصیت های حقیقی و حقوقی تشکیل می شود اما کسی نماینده یک شخصیت حقیقی نخواهد بود و فقط احزاب رسمی می توانند نماینده از جانب خود معرفی کنند. همچنین کسانی که خودشان نامزد انتخابات مجلس هستند در ترکیب شورا حضور نخواهد داشت.

مکانیزم شورای راهبردی برای انتخاب نامزد اینگونه است که در شهرستان ها و استان ها شورای نیروهای اصولگرا با ساماندهی جدیدی کاندیداهای هر حوزه انتخابیه را شناسایی می کنند، سپس روند بررسی کاندیداها از شهرستان ها شروع و بعد در استان ها جمع بندی می شود. در نهایت استان ها نام نامزدها را به مرکز می فرستند که پس از تأیید مرکز، نام آنها در لیست سراسری قرار می گیرد.

به نظر می رسد فراخوان انتخاباتی قالیباف واکنشی به تعریف چنین مکانیزمی برای انتخاب نامزدها در شورای وحدت باشد. او با این فراخوان عملا خواست که در مقام اصلاح مکانیزم برآید و روال کار را در مسیر درست قرار دهد.

محمد مهاجری فعال سیاسی رسانه ای اصولگرا این باره گفت: «آقای قالیباف به گونه‌ای عمل کرد که عملاً شکاف و فاصله خود را با اصولگرایان نشان داد. نخست اینکه با جمنا همدلی نشان نداد. البته حق هم داشت، زیرا جمنا تشکیلات از درون پوسیده‌ای بود، تشکیلاتی که با خودشان قهر هستند و نمی‌توانند در عرصه سیاسی مؤثر باشند، بویژه اینکه جز دو سه نفر، سایر اعضای جمنا از لحاظ وزن سیاسی هرگز در اندازه آقای قالیباف نبودند که قالیباف زیر حرف آنان برود. بقیه جمنا هم ارزش سیاسی افزوده‌ای برای جریان اصولگرا نداشت. قالیباف هم می‌خواهد از ظرفیت جریان اصولگرا استفاده کند و هم نمی‌خواهد در جریان اصولگرایی هضم شود و به نظر من، این کار او بسیار عاقلانه است».

مثبت اندیشی موتلفه و رسایی به فراخوان انتخاباتی قالیباف

در مقابل این دیدگاه روزنامه ایران، حمیدرضا ترقی عضو شورای مرکزی نگاه مثبتی به فراخوان انتخاباتی قالیباف داشت، او گفت: «آقای قالیباف قطعا نیم‌نگاهی به انتخابات هم دارد اما این مسئله باعث نمی‌شود که از اصل موضوع یعنی جوانگرایی مورد اشاره او غافل بشویم. مسئله مجلس نو و جوانگرایی دارای اهمیت بسیارند که نباید زیر حاشیه‌های عرصه سیاست پنهان بمانند».

همچنین حمید رسایی در صفحه انیستاگرام خود نوشت «اگر خودشان وارد انتخابات نشوند، با عملشان، ضمن القای صداقت به جامعه، به نیروهای جوان امتحان پس داده و داری سابقه روشن در بزنگاه های مهم سالهای اخیر، کمک میکنند تا همانطور که گفته اند به پدرسالاری در جریان اصولگرایی خاتمه دهند. پس باید منتظر بمانیم و ببینیم در مقام عمل، آقای قالیباف با کاندیدا شدن یا نشدن در انتخابات مجلس، چه سیگنالی را به جامعه منتقل میکند.»

سکوت شورای وحدت

گرچه از روز گذشته تاکنون افراد مختلف سیاسی درباره پیام ویدئویی قالیباف اظهارنظر کردند اما سکوت بزرگان شورای وحدت خیلی معنادار است. مهدی چمران درباره فراخوان انتخاباتی قالیباف از پاسخ صریح و شفاف طفره رفت و به یک صحبت کلی بسنده کرد «آنطور که پرسیدم گویا ایشان خواسته‌اند جوانان را جلب و جذب کنند چون در استان‌هایی که رفته بودند جوانان نسبت به او روی باز نشان داده اند و از او استقبال کرده اند اما درباره این فراخوان بعد از 31 خرداد صحبت می کنم».

نگاه اصلاح طلبان به فراخوان انتخاباتی قالیباف

البته فقط اصولگرایان نبودند که به فراخوان قالیباف واکنش نشان دادند بلکه از جمع اصلاح طلبان نیز برخی به اظهارنظر پرداختند. مثلا عبدالله ناصری گفت «تشخیص آقای قالیباف در اقبال به جوانان در انتخابات چه مجلس و چه ریاست جمهوری رویکرد درستی است و با توجه به منابع مالی خوبی که ممکن است تیم آقای قالیباف در اختیار داشته باشند و با توجه به بحران بیکاری و سردرگمی جوانان حتما اقای قالیباف در شبکه سازی اجتماعی جوانان موفق خواهند بود. حال باید دید که اصولگرایان چه تصمیمی می گیرند ائتلاف می کنند یا خیر. هنوز این موضوع مشخص نیست.این یک واقعیت است که در انتخابات ۹۸ هر دو جریان سیاسی باید یک بازنگری در سازمان بندی گذشته انجام دهند».

این تحلیلگر مسائل سیاسی درباره احتمال تلاش قالیباف برای ایفای نقش لیدری در میان اصولگرایان گفت: «این احتمال وجود دارد. با توجه به تضعیف موقعیت امسال آقای لاریجانی در درون جبهه اصولگرایی و اقداماتی که آقای احمدی نژاد و تیمشان علیه لاریجانی انجام دادند، چنین احتمالی وجود دارد».

فراخوان قالیباف ورود زودهنگام به عرصه انتخابات بود؟

البته در این میان برخی این فراخوان انتخاباتی قالیباف را ورود زودهنگام او به عرصه انتخابات قلمداد کردند. در پاسخ به این شبهه، نجات الله ابراهیمیان گفت: « آقای قالیباف در این فراخوان نیز با ذکر اهداف خود در حال جمع کردن یار برای حزبش است. بنابراین به نظر من این فراخوان را نمی‌توان مصداق تبلیغات انتخاباتی دانست.»