روحانی: اگر به تلفن اوباما جواب نمی دادم شاید برجام با این سرعت شکل نمی گرفت
رییس‌جمهور گفت: برخی درس سیاسی خوانده‌اند، اما مجتهد نشده‌اند؛ اما ظریف علاوه بر اینکه استعداد نخبگی دارد، یک مجتهد سیاسی است.
حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی رئیس جمهور صبح امروز (سه‌شنبه) در دیدار با محمدجواد ظریف، معاونان و مدیران وزارت امور خارجه، با ابراز خرسندی از حضور در این وزارت‌خانه و جمع معاونان و مدیران آن، گفت: سیاست خارجی ویژگی‌های خاص و روابط تنگاتنگی با ملت دارد.
وی ادامه داد: ملت مشخصه‌اش در یک جامعه محدوده‌ای است که داخل را از خارج جدا می کند، مرزهای جغرافیایی و مرزهای سیاسی داخل و خارج خودی و بیگانه را مشخص می‌کند.
رییس‌جمهور با یادآوری اینکه سیاست خارجی یعنی نحوه تعامل یک کشور با بیرون و دیگران، تصریح کرد: بنابراین سیاست خارجی نمی تواند سیاستی باشد که مربوط به یک جناح، حزب یا یک جمع است؛ سیاست خارجی مربوط به کل ملت ایران است.
روحانی با بیان اینکه وزارت خارجه و شخص وزیر خارجه به عنوان نماینده کل ملت ایران نه نماینده گروه و جناح در مجامع بین‌المللی حضور می‌یابد، اظهار کرد: ما اگر یک ملت یکپارچه را می‌خواهیم باید دیپلماسی و سیاست خارجی ما هم یکپارچه باشد. ملتی توانمند است که یکپارچه باشد، تکه تکه شدن بخش‌های منافع قدرت یک ملت، توان آن را می‌کاهد.
وی ادامه داد: استقلال طلبی یکی از ویژگی‌های اصلی انقلاب ما است. تسلیم در برابر بیگانگان، از تحقیرهای بزرگی است که شاید قرن‌ها بر مردم ما تحمیل شد اما انقلاب این تحقیر را از بین برد. در همه مجامع جهانی سایرین می‌دانند ما به عنوان نماینده ملت‌مان حرف می‌زنیم نه نماینده شرق و غرب و این قدرت و آن قدرت؛ اما خیلی از کشورها اینگونه نیستند و به نمایندگی از یک قدرت بزرگ یا ابرقدرت حرف می‌زنند و حرف‌های آنها را تکرار می‌کنند، اما وزیر امور خارجه ما به عنوان نماینده ملت‌مان حرف می‌زند و این یکی از افتخارات ماست.
رئیس جمهور با بیان اینکه کارشناسان وزارت خارجه باید حرف خود را صریح بزنند، اظهار کرد: امانتداری در اینجا اهمیت زیادی دارد. اگر قرار باشد بر اساس خوشایند این و آن صحبت کنیم، از امانتداری خارج می‌شویم. جایی که لازم باشد، وزیر خارجه، معاونان او و سفرا باید نظرات کارشناسی خود را بیان کنند مخصوصا وزیر خارجه ما که یک نخبه و مجتهد سیاسی است. برخی درس سیاسی خوانده‌اند، اما مجتهد نشده‌اند اما ظریف علاوه بر اینکه استعداد نخبگی دارد، یک مجتهد سیاسی است.
روحانی با بیان اینکه در همه جای دنیا تصمیمات مهم سیاست خارجی را نظام می‌گیرد، تصریح کرد: بر اساس ساز و کار آن نظام، تصمیمات را یا دولت می‌گیرد یا یک شورا یا سایر مقامات و این بستگی به ساختار آن نظام دارد. ما هم نظرات خودمان را به صراحت می‌گوییم اما وقتی نظام به یک تصمیم رسید، آن تصمیم را با امانت به وزارت خارجه منتقل می‌کنیم. در شورای عالی امنیت ملی ممکن است اعضا رایی بدهند که من با آن مخالف باشم اما آن را امضا می‌کنم. بعضی‌ها این را درست لمس نمی‌کنند که من به عنوان رئیس جمهور نظرم را بیان می‌کنم اما اگر لایحه‌ای که من مثلا به مجلس داده‌ام و مجلس آن را تغییر داد و تبدیل به قانون کرد و با لایحه من متفاوت بود، من آن را امضا و ابلاغ می‌کنم، این دوگانگی نیست؛ زیرا باید همه نظرمان را با صراحت و بدون کم و کاست بیان کنیم، اما تصمیمات نظام را هم اجرایی کنیم.
وی ادامه داد: من شهادت می‌دهم وزیر خارجه در همه جلساتی که حضور داشته نظرات خود را به صراحت بیان کرده و امانتدار به معنای کلی و واقعی بوده است. ممکن است بعضی‌ها لمس نکنند که این کار چه شهامتی نیاز دارد. وزیر خارجه نظر خود را روبروی رئیس جمهور به صراحت بیان می‌کند و می‌داند ممکن است رئیس جمهور با آن مخالف باشد. وزیر خارجه مشاور عالی کل نظام در سیاست خارجی است و باید نظرش را بیان کند اما اگر تصمیمی در کشور چه در دولت چه در مجلس یا شورای عالی امنیت ملی گرفته می‌شود همه ما باید آن را اجرایی کنیم. در این مرحله هم وزیر خارجه رسول امینی بوده است و وقتی نظر جمعی را شنید، همان را اجرا کرده است.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه بسیار مهم است که دولتی از آغاز تبلیغاتش با مردم، سیاست خارجی خود را به رأی مردم گذاشته است، خاطرنشان کرد: در دولت‌های گذشته نیز سیاست‌های خارجی قاعدتا همیشه در چارچوب منافع ملی اتخاذ می‌شد، اما من رئیس جمهوری هستم که هم در دور اول و هم در دور دوم ریاست جمهوری خود نظرم را در سیاست خارجی به رأی مردم گذاشتم و تعامل سازنده با جهان از شعارهای اصلی من بود.
روحانی با بیان اینکه شاید بسیاری از کسانی که پای صندوق‌های رأی، به من رأی دادند یکی از دلایل‌شان سیاست من در بخش خارجی و تعامل سازنده با دنیا بود، اظهار کرد: تعامل سازنده کار سختی است اما تقابل با جهان از آسان‌ترین کارهای دنیا است. بسیار آسان است که در برابر همه دنیا در یک سخنرانی به همه فحاشی شود؛ تقابل با دنیا هنرمندی نمی‌خواهد اما اساس در روابط و سیاست خارجی، تعامل سازنده است. مقام معظم رهبری نیز در دور دوم دولت تدبیر و امید از تعبیر تعامل گسترده با جهان استفاده کردند؛ پس این نوع تعامل سیاست نظام و خواست مردم است.
وی ادامه داد: همه مسئولان به یک معنا که کارگزار نظام هستیم، کارهای نیستیم، بلکه همه باید مطیع نظر اکثریت قاطع باشیم؛ نظام ما بر این مبناست و تمام مقامات با رأی مستقیم یا غیرمستقیم مردم مشروعیت پیدا می‌کند و جمهوریت در جمهوری اسلامی به معنای واقعی کلمه حاکم است. همچنین قانون اساسی ما نیز به صراحت می‌گوید که اداره امور مردم و کشور باید با رأی مردم و از طریق انتخابات‌های مختلف انجام شود.
به گزارش ایسنا، رئیس جمهور در ادامه صحبت‌های خود تاکید کرد: اینکه آمریکا فکر می‌کند با تحریم و فشار می‌تواند نظام ما را تغییر دهد یا با این اقدامات مردم از نظام برگردند و بگویند که دیگر جمهوری اسلامی را نمی‌خواهند بلکه نظام دیگری را می‌خواهند یا اینکه کلیت ایران را رها کنند و عشق به ایران را کنار بگذارند، تا زمانی که اصل ششم قانون اساسی پا برجاست، این کار امکان‌پذیر نیست.
روحانی خاطرنشان کرد: تضمین نظام جمهوری اسلامی ایران برای قرن‌ها در تاریخ آینده با اجرای صحیح اصل ششم قانون اساسی است؛ اگر این اصل را درست اجرا کردیم همیشه نظام جمهوری اسلامی می‌ماند، اما اگر از اجرای صحیح این اصل فاصله گرفتیم، دیر یا زود باید خداحافظی کنیم.
وی با بیان اینکه اصل 59 قانون اساسی، اصل مکمل اصل ششم این قانون است، ادامه داد: اصل 59 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را برای همیشه تضمین می‌کند؛ یعنی با اجرای اصول 6 و 59 و همچنین سایر اصول قانون اساسی، به هیچ عنوان هیچ قدرتی نه آمریکا و نه دیگران و اگر همه دشمنان پشت در پشت هم قرار بگیرند، نمی‌توانند نظام ما را تغییر دهند.
رئیس جمهور با تاکید بر اینکه اساس جمهوری اسلامی ایران نظر مردم است و ما نمی‌توانیم ساز جداگانه‌ای از مردم بزنیم، به تصمیم اخیر دولت درباره حذف چهار صفر از پول ملی اشاره کرد و گفت: اخیرا در دولت تصویب کردیم که پول ملی از ریال به تومان تغییر کند؛ در این زمینه استدلال من این بود که باید با زبان مردم سخن بگوییم؛ امروز مردم در گفت‌وگوهای خود از تومان استفاده می‌کنند اما مکاتبات رسمی ما با زبان دیگری است و این تفاوت، یک دشواری برای مردم ایجاد کرده است.
روحانی با بیان اینکه باید تابع مردم باشیم، اضافه کرد: سالیان دراز است که پول رسمی کشور تبدیل به ریال شده است اما هیچ کس از این عبارت استفاده نمی‌کند و این موضوع باعث ایجاد دو گونه زبان و حرف در کشور شده است.
وی همچنین با تاکید بر اینکه در جاهای دیگر به جز موضوع پول ملی نیز مباحثی مطرح می‌شود که مردم زبان ما را نمی‌فهمند و ما نیز زبان آنها را نمی‌فهمیم، خاطرنشان کرد: در حکومت، حاکمان باید نمایندگان مردم باشند و هیچ کس در جمهوری اسلامی ایران مقامی بالاتر از مقام نمایندگی مردم ندارد. نمایندگی مردم افتخار است و حرف و خواست مردم نیز اساس امور است. در این راستا در سیاست خارجی نیز باید همه تلاش خود را به کار بگیریم تا در کنار مردم باشیم نه اینکه چیزی را بر آنها تحمیل کنیم.
رئیس جمهور ادامه داد: اگر می‌خواستیم چیزی بر مردم تحمیل شود، در گذشته نیز این اتفاق می‌افتاد، اما در آن زمان این خارجی‌ها و سفیر آمریکا بود که بر مردم ما تحمیل می‌کرد اما اگر بخواهیم امروز بر مردم مجددا تحمیل کنیم تنها فرد تحمیل کننده است که تغییر کرده است.
روحانی با تاکید بر اینکه نظر مردم برای ما مهم است، خاطرنشان کرد: ما تعامل سازنده و یا به تعبیر مقام معظم رهبری تعامل گسترده با دنیا را به رأی مردم گذاشتیم و در دور دوم رأی بیشتری نسبت به دور اول کسب کردیم.
وی با بیان اینکه هیچ عشقی در ذهن مردم ما بالاتر از عشق به ایران و اسلام نیست، اظهار کرد: منطق، دین، آرمان و خواست ملی ما در کنار هم قرار دارد و ما باید با مردم باشیم و سخن مان با اکثریت قاطع مردم یکی باشد.
روحانی تاکید کرد: ما روی تعامل سازنده اصرار ورزیدیم و امروز نیز بر این تعامل سازنده اصرار می‌ورزیم.
به گزارش ایسنا، روحانی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به تغییر مدیریت پرونده هسته‌ای ایران از شورای عالی امنیت ملی به وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد: در آغاز کار دولت یازدهم احساس کردم که در خصوص پرونده هسته‌ای، وزارت خارجه و وزیر خارجه بهتر از هر نهاد دیگری می‌تواند فعالیت کند. در همین راستا در همان روزهای نخست دولت از مقام معظم رهبری درخواست کردم که کار پرونده هسته‌ای را از دبیرخانه شورای امنیت ملی به وزارت خارجه و شخص وزیر منتقل کنند؛ گفت‌وگوی من با مقام معظم رهبری در این خصوص خیلی زیاد به طول نیانجامید و در چند دقیقه مقام معظم رهبری با این درخواست موافقت کردند.
رئیس جمهور با اشاره به سابقه خود در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ادامه داد: من در زمان حضور در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی رسالت و وظیفه پیگیری پرونده هسته‌ای را به پیشنهاد وزیر خارجه وقت که در جلسه سران مطرح کرده بود، از وزارت خارجه گرفته بودم و به دبیرخانه منتقل کرده بودم؛ دیدم کسی که بهتر می‌تواند رسیدگی به پرونده هسته‌ای را بهتر از هر کس دیگری به جایگاه نخست خود بازگرداند من هستم.
وی تاکید کرد: پایه اول رمز پیروزی ما در برجام انتقال پرونده هسته‌ای به وزارت خارجه بود. اگر این کار نمی‌شد در صد روز نمی‌توانستیم به توافق ژنو برسیم. اگر در نیویورک وزیر خارجه ما با وزیر خارجه آمریکا از نزدیک گفت‌وگو نمی‌کرد و اگر من به تلفن اوباما جواب نداده بودم شاید این کار با کندی و سختی انجام می‌شد، اما این کارها کمی دستیابی به توافق را ساده کرد؛ البته تصمیماتی که گرفته شد آسان نبود اما توافق بزرگی در تاریخ رخ داد.
وی با بیان اینکه هشت سال مذاکره هیچ حاصلی نداشته بود، اظهار کرد: در این شرایط شاید تحمل موفقیت مذاکره برای عده‌ای سخت بود. به هر حال این طبع انسان‌هاست و نمی‌شود کاری کرد. همه ما در رقابت یا خدایی ناکرده در حسادت هستیم. می‌گفتند این مشکل به هیچ عنوان قابل حل نیست و مذاکره هیچ حاصلی ندارد، البته من نمی‌گویم چرا مذاکرات پیش از این دولت حاصلی نداشت. در این شرایط طبیعی است حرف‌هایی زده شود. در هر توافقی اگر دنبال حداکثر امتیاز باشیم امکان ندارد به نتیجه‌ای برسیم. پیامبر هم در صلح حدیبیه از حداکثر خواسته‌های خود کوتاه آمد چون می‌خواست صلح انجام شود.
روحانی بیان کرد: البته در مذاکره باید به خواسته‌های حداکثری اصرار کرد اما به دستیابی به هدف فکر کرد. آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی می‌گفتند ایران اهل منطق نیست و برخورد با ایران فقط از طریق جنگ ممکن است. می‌گفتند ایران دروغ گفته و اهل منطق و مذاکره نیست اما ما دروغ بودن این ادعاها را ثابت کردیم و با آنها مذاکره کردیم. البته مذاکره با شش قدرت شهامت می‌خواهد. ما شهامت داشتیم البته وزیر خارجه هم داشتیم که کاردان بود و علم و هنر مذاکره داشت و دیپلمات شناخته شده‌ای در سطح جهان بود که یاران خوبی هم داشت. ما ثابت کردیم که دروغ می‌گویند که ایران دنبال بمب است. ما حق غنی‌سازی را می‌خواستیم که به این حق رسیدیم.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه عده‌ای می‌گفتند نمی‌توان با مذاکره شورای امنیت را تسلیم حق کرد، تصریح کرد: البته این کار کمتر اتفاق افتاده، هشت سال هم که خودشان به نتیجه نرسیده بودند. من وقتی می‌گفتم قطعنامه‌های شورای امنیت را لغو می‌کنیم می‌گفتند نمی‌شود، در همین دولت خودم هم می‌گفتند این کار انجام نمی‌شود اما ما این کار را انجام دادیم. وقتی من می‌گویم برجام از بین رفتنی نیست یعنی ما ایران هراسی را زدودیم. اینکه می‌گفتند ایران دروغ می‌گوید و اهل مذاکره نیست را از بین بردیم. PMD این طوق لعنتی که به پای ما بسته بودند و می‌کشاندند را از بین بردیم.
رئیس جمهور با بیان اینکه توافق برجام برای دشمنان ما خیلی سخت بود، گفت: اسرائیل حتما شب‌های طولانی نخوابیده است. صهیونیسم همیشه مخالف این توافق است تا آن را از بین ببرد. آنها نمی‌خواستند توافق بشود. ارتجاع و تندروهای آمریکا هم همین نظر را دارند. این مثلث شوم از اول با هم هستند. وقتی توافق انجام شد خیلی کار کردند تا آن اجرا نشود، ولی خدا نخواست که آنها موفق شوند. ما توافقی امضا کردیم که دوست و دشمن نتوانست بگوید به ضرر ایران است. ترامپ و دشمنان ما می‌گفتند این توافق چون به نفع ایران است، بد است. ترامپ هم گفت ایران در هیچ مذاکره‌ای شکست نخورده است، البته ممکن است کسی بگوید برجام صددرصد خواسته ما نبود ولی حتی در مذاکره با کشور دوست نمی‌توان به صددرصد خواسته‌های خود برسیم.
وی با بیان اینکه اگر غیر از ظریف کسی وزیر خارجه بود نمی‌توانستیم به آسانی به این توافق برسیم، خاطرنشان کرد: ما در این توافق پیروزی‌های حقوقی، سیاسی و اخلاقی به دست آوردیم که این موفقیت‌ها از بین نمی‌رود؛ البته در چهار سال گذشته موفقیت‌های اقتصادی زیادی هم داشتیم و در حالی که طرف مقابل بدعهدی داشت ده‌ها میلیارد دلار از پول‌های ما آزاد شد. بسیاری از طرح‌های اساسی ما که به خاطر تحریم متوقف مانده بود راه افتاد. خواص برجام در سال 94 و 95 ظاهر شد. فروش نفت و میعانات به سه برابر افزایش یافت. موفقیت‌های اقتصادی ما آنقدر زیاد بود که برخی عصبانی شدند. عصبانی بودند که چرا هتل‌های ما پر از هیئت‌های تجاری و خارجی است. از خرید هواپیما عصبانی بودند و می‌گفتند این هواپیماها کاغذی است. ما توانستیم ناوگان هوایی و ریلی خود را تقویت کنیم.
روحانی ادامه داد: اما در سال 96 شیطان رجیم ظهور پیدا کرد. در این سال آمریکا دنبال ضربه به برجام بود اما نمی‌دانست کارش چه تأثیری دارد تا اینکه در دی 96 عده‌ای اغتشاش خیابانی راه انداختند که نمی‌خواهم بگویم چه کسانی با چه هدفی این کار را انجام دادند اما این کار باعث شد دولت آمریکا به دام بیفتد و فکر کند که اگر یک هول دیگر بدهد کار ایران تمام است. ترامپ گول اطرافیان جنگ طلب خود را خورد و اغفال شد. اما اگر آمریکا کار غلط کرده و از برجام خارج شده ما باید جواب بدهیم؟ آمریکا از سایر توافقات بین‌المللی خود هم خارج شد. شما می‌گویید ترامپ خوب است و بقیه بد هستند؟ بعضی‌ها در داخل این گونه می‌نویسند.
وی بیان کرد: ترامپ به نخست وزیر سابق انگلیس فحاشی می‌کند، به ملت افغانستان توهین می‌کند. با اروپا، چین و ژاپن اختلاف دارد. آیا همه توافقات بین‌المللی بد بود که ترامپ از آن خارج شد؟ ما چنین اعتقادی نداریم. اکنون حاکمانی در کاخ سفید هستند که شاید در تاریخ آمریکا دیگر در این حد فضاحت پیدا نکنیم. البته آمریکا بعد از خروج از برجام تنها ماند و در سازمان ملل، شورای امنیت و نشست ورشو ناموفق بود. ترامپ در مجمع عمومی مضحکه شد. در شورای امنیت تنها ماند و در موضوعات فلسطین و جولان هم تنها ماند و آمریکا هر روز خود را منزوی می‌کند اما ما کار خودمان را خوب انجام دادیم و ثابت کردیم اگر ایران عهدی را بست پای پیمانش می‌ایستد. ما آمریکا را منزوی کردیم. دو بار در دادگاه لاحه موفق شدیم. نمی‌دانم چرا بعضی موفقیت‌ها را کمتر می‌بینند و ناکامی‌ها را بزرگ‌تر. ما موفقیت‌هایی بالاتر از موفقیت‌های دکتر مصدق در لاهه بدست آوردیم.
روحانی با بیان اینکه ما هنوز از برجام استفاده می‌کنیم گرچه طرف مقابل بدهکار است، افزود: هیچ کس نمی‌تواند به کاهش تعهدات ما ایراد بگیرد، در حالی که اگر در روز اول این کار را می‌کردیم منزوی می‌شدیم. آمریکا الان می‌گوید بدون شرط مذاکره می‌کند اما در مرحله بعد رهبری را تحریم می‌کند. ما اکنون نمی‌خواهیم با آمریکا مذاکره کنیم زیرا آنها را شایسته مذاکرات نمی‌دانیم اما به فرض اینکه بخواهیم مذاکره کنیم چه کسی باید تصمیم‌گیر نهایی باشد؟ شما می‌دانید بدون نظر و توافق رهبری نمی‌توان امور مهم کشور را پیش برد. در مرحله بعد وزیر خارجه را تحریم می‌کنید اما چه کسی باید مذاکره کند؟ مسئول مذاکره وزیر خارجه است.
رییس‌جمهور گفت: این اقدامات مشخص می‌کند سیاستی در آمریکا در کار نیست که هر روز چنین تصمیماتی می‌گیرند. در مقابل ما اهل مذاکره هستیم. اگر آمریکا واقعا مذاکره می‌کند باید کل تحریم‌ها را بردارد و دست از جنایت و تروریسم اقتصادی بردارد. راه آمریکا توبه واقعی است. من سال قبل گفتم صلح با ایران مادر همه صلح‌ها و جنگ با ایران مادر همه جنگ‌هاست. من به آمریکا می‌گویم شما نمی‌توانید هم امنیت ما را خدشه‌دار کنید ولی دنبال امنیت سربازان خود در منطقه باشید. صلح در برابر صلح، جنگ در برابر جنگ و نفت در برابر نفت. ما قادر هستیم به حرفی که می‌زنیم عمل کنیم. پهپاد شما را با موشک ساخت داخل ساقط کردیم. دولت یازدهم و دوازدهم این موشک را ساخت و سپاه آن را شکلیک کرد. رفیق شما کشتی ما را گرفت ولی ما دیگر از خطای آنها نگذشتیم و کشتی آنها را گرفتیم. آنها می‌گویند می‌خواهیم ناوچه به خلیج فارس بیاوریم اما مگر ناو شما در کنار کشتی شما نبود ولی چرا جلو نیامد؟ امنیت در مقابل امنیت و تنگه در برابر تنگه. نمی‌شود تنگه جبل‌الطارق را ببندید اما تنگه هرمز برای شما آزاد باشد.
روحانی ادامه داد: امروز کمی از فشارها از دوش مردم کم شده است. سال گذشته شاخص‌های اقتصادی ما منفی بود اما در دو ماه اول امسال رشد صنعت ما مثبت شد و بازار بورس هم ۱۳۳ درصد رشد داشت. در بهار هم ۳۰۰ هزار شغل نسبت به سال گذشته افزوده شد. ما مسیر درست را انتخاب کردیم و تمام تحریم‌های آمریکا غلط و به ضرر خود این کشور بود. با تحریم سپاه، سپاه قوی‌تر و اتحاد ما بیشتر شد. با تحریم وزیر خارجه، وزیر خارجه ما قوی‌تر و محبوب‌تر شد. تحریم سپاه و وزیر خارجه ملیت ما را مستحکم‌تر کرد. وقتی آمریکا، سپاه یا وزیر خارجه را تحریم کرد همه به صحنه آمدند و گفتند همه ما پاسدار هستیم و یا همه ظریف هستیم.
وی در پایان گفت: ما می‌دانیم فشار و سختی بر مردم وجود دارد ولی از این فشارها عبور می‌کنیم و در این نبرد پیروز می‌شویم.
دیدگاه تان را بنویسید