فروپاشی اقتصاد ایران با تداوم بی توجهی به انرژی های تجدیدپذیر / لزوم اصلاح تفکر سیاستمداران در حوزه انرژی

توسعه انرژی های تجدیدپذیر نه تنها از نظر زیست محیطی بلکه از نظر اقتصادی نیز برای کشورمان بسیار ضروری است. اقتصاد جهانی در آینده ای نه چندان دور با توسعه انرژی های تجدیدپذیر گره خواهد خورد و تعاملات بین المللی بسیاری از کشورها بر مبنای توسعه انرژی های تجدیدپذیر پیش خواهد رفت. اگر مسئولان کشور همین حالا به فکر توسعه انرژی های تجدیدپذیر نباشند، در آینده ای نه چندان دور کشورمان دچار تحریم های صادراتی خواهد شد، چراکه در سال های آتی کشورهای جهان به سمتی پیش خواهند رفت که فقط با کشورهایی تجارت کنند که توجه لازم را به لزوم توسعه انرژی های تجدیدپذیر به خرج می دهند.

بی توجهی به انرژی های تجدیدپذیر مصادف با انزوای اقتصادی ایران

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، برخلاف تصور بسیاری از مسئولان کشور، نیاز ایران به حرکت پرشتاب به سمت توسعه انرژی های تجدیدپذیر و کنار گذاشتن تدریجی استفاده از سوخت های فسیلی، یک مساله لاکچری یا موضوعی صرفا زیست محیطی نیست، بلکه کاملا در آینده اقتصادی کشور بخصوص در تعاملات بین المللی سال های نه چندان دور کشورمان نقش خواهد داشت.

ماجرا از این قرار است که جهان به سرعت به طرف کربن زدایی یعنی حذف سوخت هایی از صنایع خود حرکت می کند که عامل انتشار گازهای گلخانه ای و منبع ایجاد گرمایش جهانی هستند. در همین راستا نیز از همین حالا برخی کشورها شروع به وضع عوارض کربن روی محصولات وارداتی خود کرده اند، به نحوی که اگر واردکنندگان این کشورها بخواهند از کشورهایی محصول بخرند که در آنها توجهی به لزوم کاهش مصرف سوخت های فسیلی نمی شود، باید هزینه های بیشتری را به دولت های خود به عنوان عوارض گمرک بپردازند.

این اقدام که اکنون از سوی برخی کشورهای پیشرفته آغاز شده است، در راستای جلب توجه جهانی به لزوم کنار گذاشتن مصرف سوخت های فسیلی به عنوان عامل اصلی بروز تغییرات اقلیمی صورت گرفته و طبیعی است که در صورت گسترده شدن اجرای این برنامه در سایر کشورها، کشورهایی مانند ایران که هنوز هم نسبت به توسعه انرژی های تجدیدپذیر بی توجهی می کنند، در انزوای اقتصادی بیشتری قرار خواهند گرفت و مشمول انواع تحریم های صادراتی به دلایل زیست محیطی خواهند شد.

آینده اقتصاد جهان بر مبنای توسعه انرژی های تجدیدپذیر است

مجموع این مسائل نشان می دهد که اگر همین امروز مسئولان کشور با شتابی فراوان به توسعه انرژی های تجدیدپذیر در ایران نپردازند، نه تنها محیط زیست کشورمان به دلیل تاثیرپذیری بیشتر از سایر کشورها دچار تبعات سوء فراوان ناشی از تغییرات اقلیمی خواهد شد، بلکه اقتصاد کشور نیز بیش از پیش از پای درخواهد آمد. این در حالی است که همین حالا ایران ظرفیت های مغفول مانده بسیاری برای توسعه انرژی های خورشیدی و بادی دارد و قطعا اگر همین امروز توسعه این انرژی ها در کشورمان آغاز نشود، فردا بسیار دیر خواهد بود.

این نکته ای است که دکتر محمود یعقوبی، طراح و مجری اولین نیروگاه خورشیدی سهموی خطی خاورمیانه (مزرعه خورشیدی شیراز که اجرای آن در سال 55 آغاز شد) در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: امروزه نه تنها کشورهای پیشرفته دنیا بلکه کشورهای خاورمیانه و شرق آسیا نیز لزوم توسعه انرژی های تجدیدپذیر را درک کرده اند و به همین دلیل، سرمایه گذاری های کلانی روی این مساله انجام داده اند.  

وی افزود: بسیاری از کشورهای دنیا متوجه شده اند که آینده اقتصاد جهان بر مبنای توسعه انرژی های تجدیدپذیر خواهد بود و کشوری که از همین حالا به فکر توسعه این انرژی ها نباشد، آینده را از دست خواهد داد؛ چراکه اکنون سالانه صدها میلیارد دلار در سراسر جهان برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر هزینه می شود و این در حالی است که میزان سرمایه گذاری ایران روی توسعه انرژی های تجدیدپذیر در تمام دهه های گذشته به چند ده میلیون دلار نمی رسد.

لزوم توسعه انرژی های تجدیدپذیر با هدف تامین امنیت انرژی

یعقوبی، تلاش برای تامین امنیت انرژی را نیز از دیگر دلایل کشورها برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر برشمرد و گفت: به پایان رسیدن منابع تامین کننده سوخت های فسیلی در چند دهه آینده فقط یکی از دلایل کشورها برای حرکت به سمت انرژی های تجدیدپذیر است و امروزه بسیاری از کشورهای جهان به این نتیجه رسیده اند با توجه به مسائل امنیتی شدیدی که پیرامون نفت در تمام کشورها وجود دارد و به خطر افتادن امنیت جهانی بر اثر ایجاد تلاطم های پیش‌بینی‌ناپذیر در بازار این کالا، لازم است هرچه زودتر به توسعه انرژی های تجدیدپذیر پرداخت.

طراح اولین نیروگاه خورشیدی سهموی خطی خاورمیانه ادامه داد: در آمریکا با وجود بهره مند بودن از سوخت های فسیلی سرشار، مسئولان آن کشور به این نتیجه رسیده اند آنچه که در آینده می تواند امنیت انرژی آنها را تامین کند، توسعه انرژی های تجدیدپذیر است و به همین دلیل است که در ایالات متحده سرمایه گذاری های زیادی روی توسعه انرژی های تجدیدپذیر انجام شده است.

وی در ادامه تاکید کرد: هم اکنون نه تنها آمریکا، بلکه بسیاری از دیگر کشورهای دنیا در مسیر توسعه انرژی های تجدیدپذیر قرار گرفته اند و تا سال 2050 شاهد آن خواهیم بود که بین 60 تا 80 درصد از برق تولیدی کشورهای پیشرفته صرفا با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر تولید خواهد شد. همچنین کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس نیز برنامه دارند که تا سال 2030 حداقل 15 درصد از برق تولیدی خود را با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر تامین کنند.

عقب ماندگی شدید ایران در توسعه انرژی های تجدیدپذیر

تلاش کشورهای جهان برای توسعه استفاده از انرژی های تجدیدپذیر در شرایطی اتفاق می افتد که براساس آمار رسمی وزارت نیرو، در حال حاضر تنها 1.1 درصد از برق تولیدی ایران با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر تامین می شود. این مساله حاکی از عقب ماندگی شدید ایران در توسعه انرژی های تجدیدپذیر در مقایسه با بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی و حتی همسایگانی مانند عربستان، ترکیه، امارات و قطر است که به زودی سهم انرژی های تجدیدپذیر در تولید برق خود را به بالای 10 درصد خواهند رساند.

البته اخیرا علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو پس از بازدید آیت الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری از نیروگاه خورشیدی فهرج یزد وعده داده است که تا پایان دولت سیزدهم یعنی تا تابستان 1404، به میزان 10 هزار مگاوات به ظرفیت استفاده از انرژی های تجدیدپذیر برای تولید برق در ایران اضافه خواهد شد. در صورت تحقق وعده وزیر نیرو، با توجه به این که هم اکنون 904 مگاوات از 85 هزار مگاوات ظرفیت اسمی تولید برق در کشورمان از انرژی های تجدیدپذیر تامین می شود، در سال 1404 سهم انرژی های پاک در برق تولیدی کشورمان به بیش از 10 درصد خواهد رسید.

یعقوبی در پاسخ به این سوال که چقدر احتمال دارد دولت سیزدهم به وعده خود مبنی بر توسعه محسوس انرژی های تجدیدپذیر در کشور پایبند بماند، گفت: ایران از زمان تدوین برنامه چهارم توسعه به این سو، همواره در برنامه های پنج ساله و بودجه های سنواتی، پیش بینی های زیادی را برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر انجام داده است، اما متاسفانه با وجود داشتن این برنامه ها، مسئولان کشور همواره در عمل در زمینه توسعه انرژی های تجدیدپذیر در کشورمان کوتاهی و فرصت سوزی کرده اند.

عضو هیات علمی دانشگاه شیراز ادامه داد: متاسفانه ما بارها شاهد از دست رفتن زمان و سرمایه لازم برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر در کشورمان بوده ایم و اگر این فرآیند در سال های آتی ادامه پیدا کند، هم امنیت انرژی در کشور به خطر خواهد افتاد و هم اقتصاد ایران رو به فروپاشی می رود؛ چراکه آینده اقتصاد جهان بر مبنای توسعه انرژی های تجدیدپذیر پیش خواهد رفت و حتی بخش زیادی از شغل هایی که در آینده ایجاد خواهد شد نیز بر مبنای گسترش انرژی های پاک خواهد بود. بنابراین مسئولان کشور اگر می خواهند در آینده اشتغالزایی مناسبی در ایران اتفاق بیفتد، از همین حالا باید به فکر توسعه انرژی های تجدیدپذیر باشند.

انرژی های تجدیدپذیر به موتور محرکه توسعه اقتصادی جهان تبدیل می شوند

یعقوبی با تاکید بر چنبره سیاست بر تمام مسائل اجتماعی، فرهنگی، علمی و اقتصادی کشور گفت: متاسفانه با توجه به منافع توسعه صنایع مصرف کننده سوخت های فسیلی برای برخی سیاستمداران کشور، با وجود این که دولت ها برنامه های زیادی را در جهت توسعه انرژی های تجدیدپذیر در ایران تدوین کرده اند، عملا بعضی سیاست گذاران کلان مانع توسعه انرژی های پاک در کشور ما شده اند و تا زمانی هم که نفوذ سیاسی به سود صنایع مصرف کننده سوخت های فسیلی باشد، مسیری برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر در کشورمان گشوده نخواهد شد.

طراح اولین نیروگاه خورشیدی سهموی خطی خاورمیانه ادامه داد: متاسفانه بسیاری از تصمیمات علمی و اقتصادی کشور براساس دستورهای سلیقه ای و نفوذ جریان های خاص اجرایی می شود و ما کمتر براساس مطالعات سال های سال کارشناسان و دلسوزان برای توسعه کشورمان تصمیم گیری می کنیم. در موضوع انرژی های تجدیدپذیر نیز سال هاست که نخبگان کشور درباره لزوم گسترش این انرژی ها توصیه می کنند، اما اغلب سیاست گذاران نسبت به هشدارهای دلسوزانه نخبگان بی توجهی می کنند.

وی در پایان تصریح کرد: ما برای این که به توسعه انرژی های تجدیدپذیر برسیم، باید نخست سیاست های کلان و تفکرات سیاستمداران و افراد صاحب نفوذ در کشورمان را اصلاح کنیم. در واقع، مسئولان کشور باید به این نکته توجه داشته باشند که در آینده ای نه چندان دور، انرژی های تجدیدپذیر به موتور محرکه توسعه صنعتی، اشتغالزایی، بهبود رشد اقتصادی و افزایش درآمد سرانه تمام کشورهای جهان تبدیل خواهند شد و بنابراین ما به هیچ وجه نباید از لزوم توسعه انرژی های تجدیدپذیر غفلت کنیم.