رکوردهایی که در پل هوایی ارتش و سپاه به غرب ثبت شد+ عکس

- زمین لرزه بزرگ و مصیبت بار 7.3 ریشتری در غرب کشورمان علاوه بر آنکه مردم غیور و عزتمند از این خطه جان برکف را در آلام و دردهای بزرگی فرو برد بلکه مردم ایران عزیز را نیز در غم آنان شریک ساخت، این منطقه زیبا در مرزهای غربی که در طی هشت سال دفاع مقدس با ایستادگی قهرمانانه در برابر تجاوز دشمن متجاوز بعثی حماسه‌ها خلق کرده و در دوران‌های بسیار نیز دین خود را به کشور به نحو احسن ایفا کرده است، امروز شرایطی را می‌گذراند که دل هر انسان آزاده‌ای را در سرتاسر این کره خاکی به درد می‌آورد.

اما دقیقا در چنین دورانی که سراسر غم و سوگ است، می‌بینیم که مردم کشورمان از سراسر جهان و با خلق حماسه‌ای ماندگار، با هرآنچه در توان داشتند به میدان عمل آمدند تا نشان دهند هیچ یک از هم وطنان خود را تنها نخواهند گذاشت تا مصداق تفسیر عینی این شعر سعدی باشند که گفته است «بنی آدم اعضای یکدیگرند، که در آفرینش ز یک گوهرند - چو عضوی به درد آورد روزگار، دگر عضوها را نماند قرار»

در این میان اما شاید پررنگ‌ترین جلوه امداد رسانی پس از کمکهای مردمی و مراکز خط اول همچون هلال احمر، نیروهای مسلح کشورمان اعم از ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی باشند که از لحظات نخستین این حادثه تلخ در منطقه زلزله زده حضور پیدا کرده و با بهره‌گیری از امکانات حداکثری و توان مثال زدنی نیروهای خدوم خود اقداماتی را به مرحله اجرا رساندند که برای همیشه در تاریخ این مرز پرگهر خواهد درخشید.

اقدامی که رهبر معظم انقلاب نیز در جریان بازدید از مناطق زلزله‌زده به آن اشاره کرده و فرمودند: «اگر ارتش و سپاه به کمک زیرآوارماندگان نمی‌آمدند، داغ ما بیشتر می‌شد.»

اگر چه، همواره نیروهای مسلح در شرایط اضطراری و بحرانی وظیفه دارند تا در کنار دولت ایستاده و آن را در امر امداد رسانی به شکل حداکثری یاری کنند اما این موضوع در کشورمان به شکل دیگری متبلور است و این سربازان دلاور جبهه‌های جنگ و صلح با از خودگذشتگی مثال زدنی نشان دادند که نه در خط مقدم مبارزه با دشمنان بلکه در یاری به هموطنان خویش نیز از هیچ اقدامی دریغ نخواهند کرد تا آنجا که جان خویش را نیز برای همنوعان خود فدا کنند، لذا این نوشتار تقدیم می‌گردد به گمنامان سرفراز امداد رسانی نیروهای مسلح که به حق وظیفه خویش را در میدان عمل به انجام رساندند و مردم ایران آن را از یاد نخواهند برد.

***

زمین لرزه 7.3 ریشتری شامگاه یکشنبه 21 آبان ماه 1396، در گستره وسیعی از مرزهای غربی و با مرکزیت استان کرمانشاه رخ داد که امواج آن تا کیلومترها آن طرف‌تر و مرکز کشور و یا در کشورهای مجاور همچون عراق، ترکیه، کویت و ارمنستان نیز احساس شد، این رخداد تلخ و مصیبت بار تا این لحظه متاسفانه منجر به جان باختن 436 تن از هموطنان کشورمان و مجروح شدن بیش از 8000 تن گشته است.

در این میان اما نقش نیروهای امدادی و تلاش آنان در جهت کمک رسانی به مردم زلزله زده بسیار پر رنگ است، پس از کمکهای عظیم و دل‌گرم کننده مردمی از اقصی نقاط کشور، نقش نیروهای نظامی در کنار هلال احمر بیش از پیش به چشم می آید، این نیروها که از دقایق نخستین زمین لرزه هولناک غرب کشور به صورت خودجوش به کمک مردم منطقه آمدند، پس از فرمان مقام معظم رهبری مبنی بر آمادگی و کمک رسانی فوری ارتش و سپاه با نظم به مناطق آسیب دیده، هرآنچه را داشته به میدان آوردند تا بلکه از غم و اندوه مردم منطقه بکاهد و آنان را در راستای بازگشت به شرایط عادی زندگی یاری کند.

لذا پس دستور ویژه فرماندهی کل قوا و سپس رئیس ستادکل نیروهای مسلح مبنی بر ارسال امکانات و کمک رسانی حداکثری ارتش و سپاه در منطقه غرب کشور شاهد اتفاقات گوناگون و ماندگاری بودیم که در این نوشتار در دو بخش مجزا به آن اشاره خواهیم داشت.

**ارتش جمهوری اسلامی ایران

ارتش جمهوری اسلامی ایران را باید نخستین نیروی امدادی سازمان یافته در مناطق زلزله زده غرب دانست که پس وقوع این رخداد ناگوار و تنها اندکی پس از آن در نواحی مختلف حادثه دیده حاضر بود، این نیروها که از سربازان وظیفه تا کادر را شامل می‌شدند سعی داشتند تا در ساعات ابتدایی و طلایی پس از زمین لرزه با هرآنچه در توان داشتند به یاری افراد آسیب دیده و زیر آوار مانده بشتابند.

از سویی دیگر تنها دو ساعت پس از این اتفاق ستادی در ارتش تشکیل شد تا با بررسی امکانات به صورت حداکثری در مناطق مختلف حضور پیدا کند و فرماندهی کل این نیرو نیز با اعلام آنکه نیروهای تحت امر خود را گسیل کرده است از آمادگی ناوگان پروازی برای پرواز پس از طلوع آفتاب خبر داد.

اندکی پس از آن امیر سرلشکر موسوی فرماندهی کل ارتش به همراه امیر حیدری فرمانده نیروی زمینی در منطقه حضور پیدا کردند و هدایت عملیات امداد رسانی را بر عهده گرفتند، پس از آن نیز با تقسیم مناطق مختلف وظیفه یاری رسانی به مردم آسیب دیده در شهرها به این مجموعه واگذار شد.

نیروی زمینی ارتش با محوریت پادگان ابوذر، وظیفه کمک رسانی در مناطق مختلف شهری خصوصا سرپل ذهاب را بر عهده گرفت، این پادگان که در طی دوران هشت سال دفاع مقدس با حماسه جاودان خود در برابر تجاوز نیروهای بعثی ایستادگی کرده و روزگاری محل پروازهای غیورمردانه شهیدان شیرودی و کشوری در مقابل لشکر تا دندان مسلح زرهی دشمن بوده است، امروز به محور فرماندهی عملیات امداد رسانی تبدیل شده است.

نزاجا جهت اجرای بهتر ماموریت‌های خود با وارد کردن 4 تیپ عملیاتی به منطقه آسیب دیده و تقسیم نواحی جهت حضور موثر و حداکثری جلوه دیگر از اقدامات ماندگار خود را به نمایش گذاشت، همچنین هواپیمایی نیروی زمینی ارتش (هوانیروز) نیز با بهره‌گیری از حداکثر توان پروازی خود واقع در پایگاه یکم هوانیروز کرمانشاه و به استعداد 145 فروند بالگرد، اولین یگان پروازی بود که در مناطق آسیب دیده جهت ارسال سریع امکانات نقش ایفا کرد.

این مجموعه که ارزش عملیاتی خود را در طی دوران جنگ و صلح بارها ثابت کرده است مستقیما با بهره‌گیری از 30 فروند بالگرد بل 214 در نقش واکنش سریع، حضوری موثر داشت و امکانات مورد نیاز را از مناطق مختلف استان و همچنین آنهایی که از بخش‌های مختلف کشور به فرودگاه کرمانشاه ارسال می‌شد را در حداقل زمان در کنار دیگر یگان‌های بالگردی حاضر به مناطق مورد نظر می‌رساند.

شاید جالب توجه باشد که تنها در روز نخست پس از زمین لرزه، هوانیروز با نزدیک به 250 سورتی پرواز (تقریبا هر 5 دقیقه یک پرواز) حماسه‌ای ماندگار را خلق کرد که یادآور عملکرد بی‌نظیر این یگان در هشت سال دفاع مقدس است، ضمن آنکه تا به امروز نیز این مجموعه با بهره‌گیری از توان خود تعداد 600 سورتی پرواز (300 ساعت) را به انجام رسانده است که با جابجایی 1200 نیرو و مجروح و حمل 10 تنم بار، نقشی شگرف و عظیم در روند انتقال مایحتاج مردم آسیب دیده در حداقل زمان و بدون از دست رفتن ساعات طلایی کمک رسانی بوده است.

در بخش دیگری از اقدامات نیروی زمینی علاوه بر ارسال کمک‌های امدادی و اقدامات آواربرداری می‌توان به راه اندازی بیمارستان‌های صحرایی پیشرفته با پزشکان حاذق، ارسال تجهیزات خدماتی و مورد نیاز ، مدیریت امنیت منطقه با بهره‌گیری از نیروهای تیپ ویژه 65 نوهد، حضور آشپزخانه‌های بزرگ، همچین حضور تجهیزات عمرانی اشاره کرد.

ضمن آنکه بنا بر اعلام فرمانده نزاجا در روز نخست عملیات امدادی ، 90% مجروحان سرپل ذهاب به اماکن امن اعزام شدند اما شاید جلوه دیگر از این اقدامات را می‌توان در صحنه‌های مختلف جستجو کرد که سربازان با اهدای جیره‌های غذایی خود و لباسها و نهایتا شهادت دو تن از کارکنان گرانقدر این نیرو ، شهیدان ستوان یکم حسن نیر پور از فسک هوانیروز کرمانشاه و مرتضی قبادی از اعضای کادر بهداشت و درمان به جهت فشار قلبی ناشی از فعالیت زیاد، تفسیر حقیقی «ارتش فدای ملت» را به منصحه ظهور گذاشتند.

در کنار نزاجا، نیروی هوایی ارتش با دستور امیر خلبان شاه‌صفی فرماندهی نیرو نیز از ساعات نخستین عملیات امداد رسانی به میدان آمد، این نیرو با بهره‌گیری از امکانات پروازی خود و فرماندهی عملیات واقع در تیپ ترابری منطقه هوایی مهرآباد، به انضمام دو منطقه هوایی اصفهان و شیراز در وظیفه امداد رسانی ثانوی و همچنین پایگاه‌های هوایی همدان، دزفول، مشهد و کیش با برقراری پل هوایی تهران-کرمانشاه نقش ویژه‌ای را در جهت انتقال ملزومات به فرودگاه کرمانشاه و در حداقل زمان ایفا کرد.

در تعریف پل هوایی یا Air Bridge Logistics باید گفت که به مجموعه‌ای از اقدامات گفته می‌شود که در آن نیروهای مسلح با برقراری پرواز بین دو نطقه در فواصل گوناگون، در حداقل زمان امکانات لجستیکی مورد نیاز اعم از تجهیزات نظامی یا امدادی را منتقل می‌کنند که به جهت بهره‌گیری از ناوگان ترابری با توان حمل حجم بالایی از امکانات و سرعت عمل در موفقیت طرح موثر و البته لازم است.

از جمله پل‌های معروف هوایی اضطراری در تاریخ کشورمان می‌توان به انتقال بیش از 6000 تن از نیروهای لشکر 77 پیروز خراسان از مشهد به پایگاه هوایی امیدیه پیش از عملیات ثامن الائمه یا حضور ماندگار در جهت امداد رسانی در جریان زلزله بم اشاره کرد.

نهاجا نیز در جهت اجرای طرح پل هوایی با بهره‌گیری از هواپیماهای ترابری - تاکتیکی لاکهید C-130 (هرکولس) که نقش آنان در تمامی عملیات‌های امداد رسانی ماندگار است و همچنین هواپیماهای ترابری سنگین ایلوشین IL-76، بوئینگ 707 و هواپیمای غول پیکر و راهبردی بوئینگ 747 بیش از 300 تن اقلام امدادی را در قالب تعداد بیش از 60 سورتی پرواز را از مبدا منطقه هوایی مهرآباد، اصفهان، شیراز و کیش به فرودگاه کرمانشاه رسانید که از جمله آن می‌توان به سه پرواز از اصفهان، سه پرواز از شیراز، یک پرواز از کیش در کنار ارسال روزانه از منطقه هوایی مهرآباد تهران اشاره کرد.

نیروی دریایی ارتش نیز با اعلام آمادگی امیر دریادار خانزادی مبنی بر حضور یگان‌های پروازی هوادریا خود در جهت کمک رسانی هوایی و همچنین نیروهای واکنش سریع در جهت حفظ امنیت، اقلام مختلف را به سوی نواحی زلزله زده ارسال کرد و قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء ارتش نیز علاوه بر ارسال امکانات در نقش امداد رسانی نیز حاضر است.

** سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دیگر نیروی نظامی حاضر در میدان بود که در حداقل زمان در منطقه زلزله زده حاضر شد، سردار سرلشکر جعفری فرماندهی کل سپاه به همراه سردار پاکپور فرمانده نیروی زمینی نیز در ساعات ابتدایی زمین لرزه در منطقه حاضر شدند و مجموعه کل سپاه نیز فرماندهی عملیات امدادی در مناطق روستایی را بر عهده گرفت.

نیروی زمینی سپاه با حضور 4 گردان رزمی در مناطق آسیب دیده از قرارگاه نجف اشرف و سپاه نبی اکرم مستقر در کرمانشاه در امر امدادرسانی در مناطق روستایی، توزیع مایجتاج عمومی، بهره‌گیری از توان لجستیکی و عمرانی، بیمارستان‌های صحرایی، بازسازی مسیرهای بسته شده حین زمین لرزه، آشپزخانه‌های بزرگ نقش ایفا کرد.

نزسا، همچنین با بهره گیری از توان 32 سپاه استانی در جهت جمع‌آوری کمکهای مردمی و ارسال به کرمانشاه نیز در تامین نیازهای عمومی ارسال شده توسط هموطنان از سراسر کشور حضوری موثر داشت.

همچنین مجموعه نیروی زمینی سپاه با همکاری قرارگاه مهندسی خاتم النبیاء(ص) با 1000 دستگاه عمرانی در امر بازسازی مناطق روستایی ایفای وظیفه خواهد کرد، ضمن آنکه یگان پروازی تازه تاسیس هوانیروز این نیرو نیز با بهره‌گیری از سه بالگرد میل 17 در نقش امدادرسانی هوایی حضور داشته است.

نیروی هوافضای سپاه نیز با فرماندهی حاضر در مرکز عملیات‌های هوایی واقع در پایگاه هوایی قدر تهران نقشی بی‌بدلیل را در جهت حضور در پل هوایی تهران-کرمانشاه ایفا کرد، این مجموعه با بهره گیری از 2 فروند هواپیمای ترابری سنگین ایلوشین IL-76 و 2 فروند آنتونوف An-74 اقلام امدادی مردمی و یا سازمان‌های مختلف را در قالب تعداد بیش از 80 سورتی پرواز(مجموع هواپیما و بالگرد)، اقدام به انتقال 240 مجروح، 170 مسافر، 150 تن بار و اعزام 2 تیم پزشکی، 17 دستگاه ماشین آلات مهندسی و خودرو، 4 دستگاه آمبولانس همراه با کارد و نیز مقدار فراوانی خوراک و پوشاک و ... به منطقه کرد.

ضمن آنکه فرماندهی این نیرو سردار حاجی‌زاده نیز در روز نخست در جهت مدیریت حاضر در صحنه در کرمانشاه حضور داشت.

در بخشی از اقدامات صورت گرفته سردار سلامی جانشین فرمانده کل سپاه و سردار غیب‌پرور فرمانده بسیج مردمی نیز در منطقه حضور داشتند تا از نزدیک شاهد اقدامات صورت گرفته توسط نیروهای تحت امر خود در مناطق آسیب زده در کنار فرمانده نیروی زمینی سپاه باشند ضمن آنکه نیروهای مردمی بسیج نیز از ساعات نخستین اقدام به کمک رسانی با امکانات موجود کردند.

در کنار حضور نیروی هوایی ارتش و نیروی هوافضای سپاه در راستای برقراری پل هوایی اضطراری تهران - کرمانشاه، هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (ایران ایر) نیز بنا بر دستور در امر انتقال ملزومات با بهره‌گیری از هواپیمای بوئینگ 747 کارگو خود در قالب 4 سورتی پرواز تا به امروز و حمل نزدیک به 400 تن بار را به انجام رسانده است، ضمن آنکه شرکتهای هواپیمایی شامل آسمان با سه پرواز، کیش ایر سه پرواز، قشم ایر دو پرواز، ماهان و ساها و ایرتور نیز هرکدام یک پرواز به طور خاص کمک‌های مردمی را به صورت رایگان از سراسر کشور به مناطق آسیب دیده انتقال دادند.

البته ناگفته نماند که یک پرواز دیگر نیز کمک‌های امدادی هموطنان خارج از کشور را از لندن به تهران آورد.

ضمن آنکه سازمان هواپیمایی کشوری از برقراری بیش از 500 پرواز فوق العاده از سراسر کشور به کرمانشاه از روز حادثه خبر داده تا جایی که در بازه‌های زمانی مختلف تا 10 پرواز به صورت همزمان در مسیر فرودگاه کرمانشاه قرار دارند، ضمن آنکه سازمان صنایع هوایی ایران (صها) نیز با در اختیار گذاشتن رمپ (پارکینگ) اختصاصی خود در فرودگاه مهرآباد روند ارسال مصدومان انتقالی به تهران را تسهیل کرده است و سازمان بهداشت جهانی (World Health Organization یا اختصارا WHO) نیز با یک پرواز فوق العاده با هواپیمای ایلوشین IL-76 مقدار چهل تن دارو را به مناطق زلزله زده منتقل کرد.

در بخشی دیگر از امداد رسانی هوایی یگان پروازی هلال احمر با بهره‌گیری از ده فروند بالگرد میل 17 بیش از 300 سورتی پرواز امدادی را در جهت پوشش و پشتیبانی از نیروهای عمل کننده در منطقه و انتقال مایحتاج را به انجام رسانده ضمن آنکه یگان پروازی نیروی انتظامی (هواناجا) نیز بخشی از توان بالگردی خود را به کرمانشاه گسیل کرده است.

نهایتا باید اشاره داشت که حضور به موقع، تاثیر گذار و شایسته تقدیر نیروهای نظامی در امر امداد رسانی در کنار هلال احمر موضوعی‌ است که مسبوق به سابقه است اما شاید نیازمند بررسی آن باشد که می‌توان با بهره‌گیری از امکانات مختلف، این توان بالقوه و اثر گذار را خصوصا در بخش هوایی را ارتقا داد تا در شرایط مختلف بتوان از آن بهره برداری کرد.

گزارش: دانیال بهمنش/فارس