تصور کنید شما در قرون وسطی زندگی می کنید و آنقدر خوش شانس هستید تا درون یک قلعه زندگی کنید. اما متاسفانه، در آن زمان تصاحب قلعه ها برای دیگران بسیار وسوسه آور بوده و حال تصور کنید که باید از قلعه ی خود در برابر مهاجمان دفاع کنید و برای جنگیدن باید از دیوارهای ضخیم و خندق های عمیق خود خارج شوید. در این مطلب قصد داریم تا ویژگی ها و مکانیزم های دفاعی قلعه و استحکاماتی که نیاز دارید را بیان و ویژگی های دفاعی یک قلعه قرون وسطایی را با شما مرور کنیم. پس در ادامه با نت نوشت همراه باشید.

آنچه برای دفاع در یک قلعه قرون وسطایی لازم دارید

در هنگام محاصره شدن، شما باید بیش از همه چیز نگران مقاومت دیوارهای خود در برابر منجنیق های دشمن باشید. انواع مختلفی از منجنیق ها و وسایل محاصره وجود دارند که شما باید برای مقابله با تک تک آن ها آمادگی لازم را داشته باشید و قلعه ی خود را متناسب با شرایط یک محاصره ی طولانی مدت طراحی کرده باشید. در اینجا قصد داریم تا برخی از تهدیدها و راه های مقابله با آن ها را در هنگام محاصره ی یک قلعه بیان کنیم.

MOTTE  و  BAILEY

اگر شما بین قرون ۹ تا ۱۱ میلادی در انگلستان سرگردان شده بودید، شاید نمی توانستید قلعه ها را به شکل امروزی تشخیص دهید. آن ها حتی از سنگ هم ساخته نشده بودند و در ساخت آن ها فقط چوب و کاهگل به کار رفته بود. اما همه ی آن ها از یک طرح اصلی که Motte and bailey نامیده می شد پیروی می کردند. این طرح تا قرن ها پس از آن معروف بود و مورد استفاده قرار می گرفت. Motte یک تپه است که می تواند به صورت دستی ساخته شود و یا به صورت طبیعی وجود داشته باشد. قلعه ی اصلی بر روی این تپه بنا می شده است. bailey یک حصار بسته در زیر این قلعه است که به کمانداران و تیراندازان روی Motte دید کامل برای شلیک به هر جنبنده ای که از بیرون قصد حمله به قلعه را داشته باشد می دهد.

خندق ها

یکی از ویژگی های تعریف شده برای motte and bailey وجود یک چاله ی سرتاسری در زیر این تپه بود که دستیابی به قلعه را بسیار سخت تر می کرد. گاهی اوقات این خندق ها با آب پر می شدند تا امکان عبور دشمن از آن سخت تر هم بشود. عاقبت، کلمه ی motte تبدیل به کلمه ی moat به معنای خندق شد. خندق می توانست تا شکل میدان جنگ را مشخص کند.

برج و باروى قلعه قرون وسطایی

به دلیل وجود خندق (به دلیل وجود درهای ورودی و پل های متحرک در اقصی نقاط آن)، تقریبا نقاطی که دشمن از آنجا می توانست به قلعه حمله کند مشخص بودند. بنابراین در این نقاط برج و باروهایی مستحکم ساخته می شد. این برج ها برای مقاصد مختلفی به کار می رفتند، اما مهم ترین خاصیت آن ها حفظ نقاطی بود که در آن جا عبور و مرور به بیرون قلعه شکل می گرفت. بر فراز این برج و باروها، مدافعان امکان تیرباران و سنگ باران کردن مهاجمان را داشتند.

ARROWSLIT ها و MURDERHOLE ها

این دو از معمول ترین ویژگی های برج ها و باروها به حساب می آمدند و هرچند که از نظر فنی در ۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح اختراع شده بودند، اما arrowslit ها (همان سوراخ های کوچک موجود بر روی برج ها و دیوارها) تا قرن ۱۲ میلادی به دلیل باریک بودن و شکل خاصی که داشتند همچنان مورد استفاده قرار می گرفتند. کمانداران می توانستند از arrowslit ها بدون اینکه قسمت زیادی از بدن آن ها در تیررس دشمن باشد به مهاجمان شلیک کنند. Murderhole ها (سوراخ های آدمکشی!) که به نام سوراخ سقف هم شناخته می شوند کمی موزیانه تر عمل می کردند. از درون این سوراخ ها که دقیقا در بالای مسیر حرکت مهاجمان به سمت دروازه ی قلعه قرار داشتند، مدافعان می توانستند از بالا، سنگ و آشغال و حتی روغن داغ بر سر سربازان بیچاره بریزند!

درگاه های مرتفع

دیوارها و خندق ها و سوراخ های آدمکشی راه هایی بسیار خوب برای جلوگیری از رسیدن دشمن به دروازه های قلعه بودند. اما آخرین راه حل برای دور نگه داشتن دشمنان از درهای ورودی، قرار دادن درها در ارتفاعی بالاتر از سطح زمین بود. این ویژگی تقریبا در تمامی قلعه ها در سرتاسر دنیا معمول بوده است. حال، اگر در ورودی قلعه از سطح زمین حدود ۴ متر بالاتر باشد، پس چگونه می توان به درون قلعه رفت و آمد کرد؟ جواب این سوال ساده است: در هنگام صلح، از سطوح شیب دار و پله هایی چوبی که به سادگی قابلیت جمع آوری آن ها وجود داشته استفاده می کرده اند.

مکان یابی صحیح از همه چیز مهم تر است!

احتمالا مهم ترین ویژگی قلعه قرون وسطایی شما، انتخاب مکان اولیه ی مناسب برای احداث قلعه بوده است و زمین زیرِ قلعه و عوامل و ویژگی های طبیعی محیط اطراف بسیار مهم بوده اند. قلعه ی  Dover که هنوز هم سرپا است، نمونه ای شاخص برای بهره گیری درست از عوامل و ویژگی های طبیعی در ساخت یک قلعه می باشد. این قلعه در بالای صخره های سفید معروف منطقه قرار گرفته است که این امر محاصره ی آن از سمت زمین و دریا را بسیار بسیار دشوار می کرده است. این قلعه در تاریخ انگلستان نقش مهمی را ایفا کرده است. در اوایل قرن ۱۳ میلادی، زمانی که فرانسه سعی در گرفتن این قلعه داشت و بارون ها و “شاه جان” درگیر عواقب “مگنا کارتا” (منشور کبیر) بودند، این قلعه قرون وسطایی توانست توانایی های خود را به خوبی اثبات کند (پیشنهاد می کنم که فیلم سینمایی Ironclad ساخته ی سال ۲۰۱۱ را حتما ببینید). علاوه بر مکان مرتفع، در ساخت این قلعه طراحی های استراتژیک زیادی مثل دیوارهای متحدالمرکز که می توانند در برابر منجنیق ها پایداری کنند هم به کار رفته است. در طی دو قرن پس از احداث این قلعه به استحکامات دفاعی آن افزوده شد. این قلعه نمونه ای بارز برای اثبات این نکته است: قوی ترین قلعه ها آنهایی هستند که با محیط پیرامونی وفق داده شده و بهترین استفاده را از عوارض طبیعی منطقه می برند.