کنکوری‌ها چگونه استرس خود را کنترل کنند؟

حامد آقایی در گفت‌وگو با ایسنا، در مورد اینکه داوطلبان کنکور سراسری چگونه می‌توانند بر استرس خود غلبه کنند، اظهار کرد: برای کنترل استرس باید در مرحله اول از داشته‌های گذشته استفاده کنیم؛ همان داشته‌هایی که در موقعیت‌های مختلف استرسی از آنها استفاده می‌کنیم.

وی افزود: به عنوان مثال افراد در مقابل استرس تکنیک‌هایی مانند آب خوردن، نفس عمیق کشیدن، خارج شدن از آن محیط پر تنش و نوشتن موضوعی بروی کاغذ را انجام می‌دهند و چنین فرایندی برای آرام کردن خود دارند، این اقدامات کاری می‌کند که فرد از آن محرک رها شود و خود را به انجام فعالیتی مشغول کند تا چند لحظه از آن فشار روانی و محرک رها شود؛ در نتیجه این اقدامات منجر به این خواهد شد تا در آن زمان محرک را کم و یا بی‌اثر کند.

اولین و راحت‌ترین گام برای کاهش استرس، کم و یا بی‌اثر کردن محرک است

این روانشناس با بیان اینکه زمانی که فرد از موضوعی ناراحت است باید آن محیط را ترک کند تا محرک دیگر بر فرد اثر نگذارد، اضافه کرد: بنابراین اولین تکنیکی که می‌توان روی آن کار کرد، تکنیک رهاسازی است و بسیار زیاد اثر دارد. در این تکنیک می‌توانیم روش‌هایی را که در بالا مطرح کردیم، در آن لحظه با علم و آگاهی انجام دهیم. عمل رهاسازی باعث می‌شود که مغز بتواند آن اثر محرکه را کاهش دهد. به طور کلی در کنترل استرس اولین و راحت‌ترین گام این است که محرک را کم اثر و یا بی‌اثر کنیم.

وی بیان کرد: دومین گام درک از موضوع است که ما می‌توانیم با استفاده از علم، آگاهی، شعور و درک، تأثیراتی از محرکات را متفاوت کنیم و به سراغ جنبه‌های خنده‌دار موضوع برویم؛ به عنوان مثال، اگر یک نفر سر و صدا می‌کند با خود بگوییم که چقدر صدای خوبی دارد؛ درست است که سر و صدای فرد خوب نیست اما در آن لحظه کار دیگری نمی‌توان انجام داد و باید به داستان جهت دیگری داد. در اینجا ما به دنبال درک هستیم تا بتوانیم ادراک خود را از واقعه، اتفاقات و پردازش‌های مغز تغییر دهیم بدین معنا که هر مغزی عملکردهای پردازش متفاوتی انجام می‌دهد.

در مواجهه با واکنش‌های منفی سه ثانیه صبر کند

این روانشناس مطرح کرد: سومین تکنیک برای کاهش استرس، تکنیک سه ثانیه‌ای است. هنگامی که اتفاقی رخ می‌دهد که اعصاب فرد به هم می‌ریزد و واکنش منفی نشان می‌دهد، ناخواسته جوی به وجود می‌آید که شرایط را نامطلوب‌تر می‌کند. فرد در مواجهه با واکنش‌های منفی باید خود را کنترل و سه ثانیه صبر کند. فرد باید خود را متوجه عوامل دیگر کند تا در آن لحظه واکنش بهتری نشان دهد. حتی دانش‌آموزان در هنگام خوابیدن، به دلیل افکار منفی‌ای که در ذهن‌شان وجود دارد نمی‌توانند به راحتی استراحت کنند چراکه مسئله‌ای را برای خود پردازش می‌کنند که منفی و غلط است.

آقایی اضافه کرد: اگر دانش‌آموز سه ثانیه صبر کند و نفس عمیق بکشد، دیگر آن افکار منفی در ذهن او پردازش نمی‌شود یعنی اگر فرد محرکی داشت؛ در مدت زمان سه ثانیه به آن فکر نکند و بعد از آن دیگر تمایلی به پردازش کردن موضوع نخواهد داشت. هنگامی که این اقدام را انجام می‌دهیم افکار منفی، فرد را رها می‌کند و می‌تواند به راحتی استراحت کند.

وی افزود: بنابراین می‌توان سعی کرد پردازش‌های مغزی را با استفاده از تکنیک سه ثانیه رها کرد زیرا در روزهای پایانی کنکور بسیار کاربرد دارد و این تکنیک‌ها می‌تواند در شرایط کنکور غوغا کند. همچنین تکنیک‌های دیگری مانند مشاوره، روانشناس و غیر روانشناس وجود دارد که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.

تکنیک احساس، ادراک و پردازش برای کاهش واکنش‌های منفی بسیار مهم است

این روانشناس در پاسخ به پرسش مبنی بر اینکه داوطلبان به لحاظ روانی چگونه می‌توانند با مشکلات شخصی خود کنار بیایند، گفت: من همیشه معتقدم که افراد با اهداف خود تعریف می‌شوند و زمانی که هدفی در زندگی وجود دارد، دیگر منیت در کار مصداق پیدا نمی‌کند.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا افراد عصبانی می‌شوند و رفتارهای نابهنجار از خود نشان می‌دهند، اظهار کرد: فرد به این دلیل واکنش نشان می‌دهد که اتفاقاتی در زندگی او رخ داده است و برای اینکه واکنش نشان ندهد تکنیک احساس، ادراک و پردازش خیلی مهم است. قطع به یقین فرد در مقابل یک اتفاق واکنش نشان می‌دهد و علت آن این است که فرد منیت دارد و سعی نمی‌کند که آن را رها کند، اما هنگامی که هدف و خواسته‌ای مشخص باشد همه چیز را با خط‌کش خواستن اندازه‌گیری می‌کنیم.

آقایی افزود: یکی از مسائلی که در بحث تحصیل وجود دارد، کنکور است و برای افرادی که هدفی در زندگی دارند بسیار مهم به شمار می‌رود و باید به آن هدف، معیار و خط‌کش اندازه‌گیری دهند تا مغز منطق‌سنجی کند و اگر اتفاقات مختلف خانوادگی برای دانش‌آموز به وجود آمد باید به هدفی که در ذهن دارد، بیاندیشد زیرا قرار نیست به خاطر یک اتفاق، آن هدف کنار برود.