غذاهای فرآوری شده چگونه باعث افزایش وزن می‌شوند؟

مه می‌دانیم که غذاهای فرآوری شده و مواد غذایی که در رستوران‌های فست فود وجود دارند برای سلامتی مضرند و مدام در مورد مضرات و خطرات غذاهای فرآوری شده و بسته‌بندی‌ شده می‌شنویم و می‌خوانیم. پژوهش‌ها نشان می‌دهند رژیم‌های غذایی که غذاهای بسیار فرآوری شده در آن‌ها زیادند منجر به چاقی و انواع بیماری‌ها می‌شوند از جمله دیابت نوع دوم، بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته مغزی؛ اما همچنان تعداد بسیار زیادی از افراد از این دست مواد غذایی استفاده می‌کنند و به خاطر طعم خوشایند و راحتی، نمی‌توانند دست از مصرف غذاهای فرآوری شده بکشند.

مطالعات نشان می‌دهند افرادی که زیاد از غذاهای فرآوری شده استفاده می‌کنند بیشتر مستعد اضافه وزن و چاقی‌اند، اما واقعاً چرا؟ این را نیز می‌دانیم که غذاهای فرآوری شده، ارزش غذایی کمی دارند و پُرکالری‌اند؛ آیا دلیل دیگری هم برای ناسالم بودنشان وجود دارد؟ دانشمندان به بررسی این موضوع پرداختند. آن‌ها از افراد خواستند به مدت دو هفته فقط از غذاهای فرآوری شده استفاده کنند. البته همه‌ی غذاهای فرآوری شده مثل هم نیستند؛ برخی از آن‌ها مانند میوه‌جات و سبزیجات منجمد به میزان کمی فرآوری شده‌اند و همچنان ارزش غذایی خود را حفظ کرده‌اند؛ اما افراد مورد مطالعه در این آزمایش، بیشتر از هله‌هوله‌هایی استفاده کردند که بیشتر افرادی که به تغذیه سالم اهمیت می‌دهند سعی می‌کنند مصرف نکنند.
بعد از دو هفته این افراد، رژیم غذایی خود را به یک رژیم غذایی سالم و بدون غذاهای فرآوری شده تغییر دادند. میزان کالری و چیزهایی مانند چربی و قند در هر دو حالت تقریباً یکسان بود و افراد خودشان انتخاب می‌کردند چه بخورند. وقتی این افراد، تحت رژیم غذایی فرآوری شده بودند به طور متوسط هر روز 500 کالری بیشتر از زمانی مصرف کرده بودند که غذاهای غیرفرآوری شده می‌خوردند. ضمناً آن‌ها تقریباً یک کیلوگرم وزن اضافه کرده بودند. طی رژیم غذایی دوم که سالم‌تر بود، این افراد غذای کمتری خورده بودند، آهسته‌تر خورده بودند و آن یک کیلوگرم وزن اضافی را از دست داده بودند. حالا تصور کنید شما طی ماه‌ها مصرف غذاهای فرآوری شده چقدر می‌توانید وزن اضافه کنید!

غذاهای فرآوری شده موجب پرخوری می‌شوند

بر اساس این مطالعه، یکی از دلایلی که مصرف غذاهای فرآوری شده سبب افزایش وزن می‌شود این است که خوردن این غذاها موجب پُرخوری می‌شود. غذاهای فرآوری شده جوری طراحی و تهیه شده‌اند که ما را وادار به پُرخوری کنند. صنایع تولیدکننده‌ی مواد غذایی به سختی تلاش می‌کنند ترکیب کامل و جذابی از چربی، نمک، قند و طعم‌های مختلف به مصرف کننده ارائه بدهند تا اشتهای افراد را تحریک کرده و مصرف این مواد غذایی را افزایش بدهند.شما خیلی راحت‌تر می‌توانید دست از خوردن کلم بروکلی بردارید تا سیب زمینی سرخ کرده. بنابراین عجیب نیست که افراد در خوردن غذاهای فرآوری شده پُرخوری می‌کنند و آن‌ها را ترجیح می‌دهند.

غذاهای فرآوری شده، سیگنال‌دهی بین گوارش و مغز را مختل می‌کنند

گوارش و مغز شما مدام با هم در ارتباط‌اند و این ارتباط کاملاً دوطرفه است. دانشمندان عقیده دارند مغز دوم ما در شکم ماست! روده‌ها و مغز ما به‌واسطه‌ی عصب واگوس با هم در ارتباط‌اند؛ اما تعامل میان روده و مغز تحت تأثیر هورمون‌هایی است که توسط روده تولید شده و بر احساس سیری اثر می‌گذارند.

طبق پژوهش‌ها، غذاهایی که پُر از کربوهیدرات‌های تصفیه شده و چربی هستند، ترکیب میکروبیوم روده را تغییر داده و باکتری‌های مرتبط با چاقی را تشویق می‌کنند در روده‌ها جا خوش کنند

این هورمون‌ها توسط جریان خون انتقال پیدا می‌کنند. روده‌های شما نیز برخی از مواد شیمیایی را که مغزتان تولید می‌کند ترشح می‌کنند از جمله سروتونین که فاکتور مهمی در تنظیم خلق و خوست. هر چند مکانیسم ارتباط مغز و گوارش هنوز کاملاً معلوم نیست اما کارشناسان عقیده دارند غذاهای بسیار فرآوری شده می‌توانند سیگنال‌دهی میان مغز و گوارش را دچار اختلال کنند. این غذاها، سیستم پاداش مغز را فریب می‌دهند و شما همچنان دلتان می‌خواهد غذا بخورید. این اتفاق وقتی که شما غذای سالمی مانند کلم یا سیب می‌خورید نمی‌افتد. به مرور زمان، این مسیرهای عصبی شرطی شده و شما بیشتر به دنبال غذاهای فرآوری شده می‌روید تا سیستم پاداشتان را فعال کنید.

غذاهای فرآوری شده می‌توانند میکروبیوم روده را تغییر دهند

روده‌های شما میزبان میلیاردها باکتری است که بیشتر آن‌ها خوب و مفیدند و به نابودن کردن عوامل بیماری‌زا کمک می‌کنند. وقتی میزان باکتری‌های خوب در گوارش متعادل باشد، اثر بسیار خوبی می‌گذارد. برخی مطالعات، تغییرات در میکروبیوم روده را با تغییرات در وزن بدن و چاقی مرتبط دانسته‌اند. مثلاً نوع باکتری‌ها در روده‌های شما بر میزان انرژی‌تان و میزان مواد مغذی که از غذاها دریافت می‌کنید و همچنین بر عملکرد سیستم ایمنی‌تان اثر می‌گذارد. یک سیستم ایمنی بیش از اندازه فعال یا وجود التهاب در بدن با افزایش وزن و مقاومت به انسولین مرتبط است.

طبق پژوهش‌ها، غذاهایی که پُر از کربوهیدرات‌های تصفیه شده و چربی هستند، ترکیب میکروبیوم روده را تغییر داده و باکتری‌های مرتبط با چاقی را تشویق می‌کنند در روده‌ها جا خوش کنند. دانشمندان توانسته‌اند باکتری‌های مرتبط با چاقی را شناسایی کنند؛ اما هنوز چیزهای زیادی در موردشان وجود دارد که باید کشف کنند؛ اما به نظر می‌رسد متنوع بودن باکتری‌ها در روده برای سلامتی و کنترل وزن مفید است. دانشمندان باکتری‌های روده‌ی تقریباً 300 فرد که یا وزن نرمال داشتند یا چاق بودند را مورد بررسی قرار دادند و دریافتند افرادی که تنوع باکتری‌های روده‌شان کمتر بوده، احتمال چاقی، مقاومت به انسولین و ناهنجاری‌های لیپیدشان بیشتر بوده است. بنابراین یکی از راه‌های کاهش خطر چاقی این است که از مصرف غذاهای فرآوری شده پرهیز کرده و رژیم غذایی متعادل و متنوعی از میوه‌ها و سبزی‌ها و غلات کامل و چربی‌های سالم و پروتئین‌های باکیفیت داشته باشیم.