آیا سیاست دولت سعودی در قبال شیعیان تغییر کرده است؟

 شیعیان عربستان که عمده آنها در شرق این کشور و در منطقه غنی از نفت ساکن هستند، در دهها سال گذشته شرایطی را تجربه کرده‌اند که گویی شهروند این کشور نبوده‌اند. تمامی سهم مردم این منطقه از نفتی که زیر پاهایشان جاری است صرفا کارگری در پالایشگاهها و چاههای نفت بوده و بندرت به پست‌های مدیریتی حتی سطح متوسط دست یافته‌اند.

هرچند در تمام طول ۹۰ سال گذشته اعتراضات ضد حکومتی شیعیان مشهود است؛ اما از سال  ۲۰۱۱ به این سو حجم اعتراضات بی سابقه بوده تا جایی که به اعدام دهها نفر و بازداشت صدها تن دیگر منجر شد. اعدام «شیخ باقر النمر» در سال ۲۰۱۶ را می‌توان اوج سرکوب دولت سعودی دانست.

در این میان دولت سعودی همواره به شیعیان به دید کانالی برای نفوذ ایران در داخل جامعه عربستان نگریسته و هر صدای اعتراضی را با اتهام و ادعای ارتباط با ایران سرکوب کرده است. روزنامه بلومبرگ آمریکا در گزارشی، نوع تعامل دولت ریاض با جامعه شیعیان را تابعی از روابط با ایران ذکر کرده و مدعی شده است که در شرایط کنونی و پس از سال‌ها سرکوب، حاکمیت سعودی به رهبری «محمد بن سلمان» به فکر تعامل و کاهش فشارها بر شیعیان افتاده است تا به زعم خود، شیعیان را جذب دولت سعودی کرده و مانع از بسط تفکرات انقلابی و همسو با ایران در میان آنها شود.

یک مدرس دانشگاه ساکن در شهر «الخبر» واقع در منطقه الشرقیه، به بلومبرگ گفت که شیعیان عربستان دائما در حال پرداخت هزینه بحران میان عربستان و ایران هستند.

بلومبرگ همچنین نوشت که این تغییرات با سیاست بن سلمان برای بسط هویت ملی‌گرایی سعودی همراه شده است و دولت سعودی تلاش کرده جلوی خطیبانی را که علیه شیعیان سخنرانی می‌کنند بگیرد و اجازه تدریس و آموزش به برخی از شیعیان منطقه بدهد.

همچنین تعداد ایستگاههای ایست و بازرسی که در چهار نقطه شهر قطیف وجود داشت، به یک مقر کاهش یافته و تعداد گشتی‌های امنیتی نیز کاهش یافته است. دولت سعودی همچینین اقدام به ساخت منطقه جدیدی در مرکز شهر العوامیه کرده‌اند. شهری که در سال ۲۰۱۷ متحمل ویرانی شد و نیروهای امنیتی سعودی در پی تعقیب مخالفان، بسیاری از خانه‌ها را تخریب کرده و مسبب فرار بسیاری از ساکنان شهر شدند.

«کامران بخاری» مدیر مرکز پژوهش‌های «سیاست جهانی» در واشنگتن در این باره به بلومبرگ گفت که اقدامات جدید دولت سعودی به علت ترس از جذب شیعیان عربستان به سمت ایران صورت می‌گیرد.

یک شهروند شیعه عربستان نیز به این وبگاه آمریکایی گفت: «هنوز برای سر عقل آمدن کسانی که نفرت از شیعیان را تبلیغ می‌کنند زمان لازم است.»

در این راستا وبگاه الحره اقدامات جدید دولت سعودی در قبال شیعیان را به تلاش ریاض برای مذاکره با انصارالله یمن با هدف پایان جنگ مرتبط دانست؛ جنگی که وارد پنجمین سال خود شده و سعودی‌ها به دنبال هر راهی برای پایان آن هستند.

در میان ادعای این وبگاه آمریکایی مبنی بر بهبود نسبی شرایط حقوق بشری در مناطق شیعه‌نشین عربستان، اما اعدام ۳۷ نفر در اردیبهشت ماه گذشته که ۳۳ تن از انها از میان شیعیان بودند، تناقض بزرگی را به وجود می‌آورد. حتی از میزان بازداشتی‌ها نیز در طول ماههای گذشته کم نشده و منابع محلی شیعیان عربستان در ۲۳ آبان خبر از مرگ «حسین آل ربح» بر اثر شکنجه در زندان خبر دادند.

مؤسسه «عربستانی-اروپایی» حقوق بشر نیز در ۲۸ آبان گذشته در بیانیه‌ای نقض گسترده حقوق بشر در عربستان را محکوم و با اشاره به اعدام «عباس الحسن» به اتهام نشر تفکر شیعه، تأکید کرد که دولت سعودی ارزشی برای جان انسان‌ها قائل نیست.