چالش بازار غیر رسمی دولت باید صرافی‌ها را فعال کند

درباره منحصرشدن کل مبادلات خرد و کلان ارزی در سیستم بانکی با هدف جلوگیری از قاچاق و سوداگری باید گفت که قطعا مشخص است که دولت نگاهش درازمدت نیست و برای آنکه بازار را سامان دهد تصمیمات سختی گرفت. دولت مجبور بود در این قالب اقدام و بازار را کنترل کند اما چون نمی‌تواند همه نیازهای ارزی اعم از واردات، خدمات و گردشگری را فراهم آورد، پس باید تدبیری بیندیشد تا بازار غیررسمی شکل نگیرد.

 بهتر است دولت بعد از آنکه جو بازار ارز آرامش پیدا کرد و وضعیت عادی شد، اجازه دهد صرافی‌ها در قالب رسمی به مبادلات ارزی خُرد ورود کنند تا این اتفاق مانع از شکل‌گیری بازار مبادلات ارزی غیررسمی و خارج از کنترل شود. البته در واقعه نوسان شدید ارز ممکن است چند صرافی خلاف کرده باشند که باید با خلافکاران برخورد شود اما سیستم صرافی در همه دنیا وجود دارد و در ایران نیز کسی که مجوز صرافی دریافت می‌کند قطعا بعد از ارزیابی‌های زیاد توانسته مجوز بگیرد. صرافی کارکرد خاصی دارد. هیچ‌جای دنیا مبادلات میلیون دلاری را در صرافی انجام نمی‌دهند اما در دوره‌ای به خاطر تحریم‌ها شرایط خاصی به وجود آمد که مجبور شدیم بسیاری از کارهایمان را در صرافی‌ها انجام دهیم. حالا اگر سیستم بانکی توانایی مبادلات کلان را داشته باشد، قطعا صرافی‌ها می‌توانند در حد خرُد و ریز خدماتی را به جامعه عرضه کنند. در این صورت دولت می‌تواند نظارت کند تا تخلفی اتفاق نیفتد و در یک سیستم رسمی، مبادلات خرُد و کلان ارزی انجام شود.

دولت باید بتواند چرخه ارزی را کنترل کند یعنی کل ارزی که برای صادرات و واردات نیاز است باید نظارت شود. قطعا باتوجه به قوانین جدید پولشویی ‌ترجیح در مبادلات ارزی با نظام بانکی است ولی باتوجه به وسعت و حجم کار به نظر نمی‌آید نظام بانکی ما آمادگی پاسخگویی برای ارائه همه خدمات ارزی را در کشور داشته باشد. سیستم صرافی نباید دیگر کارکرد دوره تحریم را داشته باشد. صرافی کارکرد مشخص و محدود و خرد دارد. در دنیا نیز صرافی‌ها امور مشخصی را دنبال می‌کنند، مثلا کارگر خارجی می‌خواهد حقوق خود را به کشورش حواله کند یا دانشجویی در خارج از کشور خود تحصیل می‌کند و خانواده‌اش هزینه ارزی دانشگاه او را ماه به ماه حواله می‌کنند. توریستی به داخل ایران آمده و ریال می‌خواهد یا کسی می‌خواهد به خارج از کشور سفر کند و نیاز به مقداری ارز دارد، آیا نظام بانکی می‌تواند این خدمات را ارائه دهد؟ قطعا نظام بانکی نمی‌تواند پاسخگوی همه مراجعات مردم برای دریافت خدمات ارزی باشد.

عصر روزهای عادی هفته و روز جمعه اگر کسی نیاز ارزی پیدا کرد چطور مشکل خود را حل کند؟ مردم هزاران مشکل دارند قطعا باید جایی در کنار سیستم بانکی باشد که مردم بتوانند نیازهایشان را از آنجا تأمین کنند، بنابراین دولت باید صرافی‌ها را هم در دایره رسمی مبادلات ارزی کنار نظام بانکی تعریف کند چون اگر نکند بازار غیررسمی و غیرقابل کنترلی شکل خواهد گرفت.

در وضعیت نوسان شدید دولت هر تصمیمی ‌روی نرخ ارز می‌گرفت قابل نقد بود چون فضا داشت به سمتی می‌رفت که کیان کشور در خطر بود، پس شکی نیست دولت باید ورود می‌کرد و مقداری سکسکه در بازار به وجود می‌آورد تا اوضاع عادی شود. پس تصمیم دولت عاقلانه بود اما نمی‌توان با همین فرمان ادامه داد چون با شرایط اقتصادی جامعه نمی‌خواند و دولت باید انعطاف به خرج دهد و ارز آزاد را به رسمیت بشناسد.