ایران باید در قبال تحرکات آمریکا فعالانه عمل کند
اجماع‌شکنی
حسن بهشتی پور
تحریم‌های جدید کنگره آمریکا علیه ایران از چند بعد قابل بررسی است؛ نخست آنکه مقامات آمریکایی با به‌وجود آوردن چنین شرایطی و همچنین تحت فشار قرار دادن ایران به‌دنبال آن هستند تا ایران دست به نقض برجام بزند. زیرا اگر آمریکا بخواهد یک تنه از برجام خارج شود، دیگر اجماع جهانی را همراه خود نخواهد داشت. این در حالی است که چهره آمریکا در دنیا به بدعهدی شناخته شده زیرا به تعهداتش پایبند نبوده است. همچنین آمریکا در موضع انفعالی قرار دارد و باید پاسخگو باشد که چرا تعهداتش را اجرا نمی‌کند.
بنابراین امروز کار برای واشنگتن جهت اجماع‌سازی علیه ایران بسیار دشوار است و این گونه نیست که هرچه آمریکا اراده کند بتواند انجام دهد. اگر ما داخل ایران به صورت یکپارچه و متحد باشیم می‌توانیم آمریکا را بر سر جایش بنشانیم. مجلس باید مجموعه اقداماتی انجام دهد تا آمریکا بداند ایران می‌تواند علیه آنها دست به کار شود که تا امروز نیز به درستی عمل کرده است.
بر اساس طرح مجلس یک سری وظایف بر عهده سازمان انرژی اتمی و یک سری نیز بر عهده وزارت‌خارجه است. طرحی که مجلس ارائه داده یک طرح کارشناسی شده مشترک میان نمایندگان و وزارت‌خارجه است که در سطح سران سه‌قوه نیز هماهنگ شده است.
در این طرح به اقدامات حقوقی و اقداماتی که سازمان انرژی هسته‌ای می‌تواند انجام دهد و همچنین اقداماتی که در کمیسیون مشترک برجام باید صورت پذیرد اشاره شده است. این پیگیری‌ها نشان‌دهنده آن است که ایران نمی‌خواهد ناقض برجام باشد و فرصتی در اختیار آمریکا قرار دهد که ایران را ناقض برجام معرفی کند. زیرا ایران تا امروز تمام اقدامات لازم و تعهداتش را براساس توافق انجام داده است. از آنجایی که آمریکا در صورت خروج از برجام، کشورهای اروپایی را همراه خود ندارد بنابراین می‌خواهد به هر صورتی که شده ایران ناقض برجام باشد.
اخیرا رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا نیز صحبت‌های مهمی داشت. تیلرسون گفته که دنبال تحت فشار قرار دادن ایران هستیم اما نمی‌توانیم؛ باید شرایطی به‌وجود آوریم که ایران ناقض برجام باشد زیرا اگر یکطرفه برجام را نقض کنیم متحدان ما را همراهی نخواهند کرد.
می‌توان گفت واشنگتن به‌دنبال نوعی ناسیونالیسم آمریکایی است اما برای رسیدن به اهدافش می‌خواهد از جیب دیگران هزینه کند. آنها می‌دانند که نقض برجام هزینه‌بر است و نمی‌خواهند به تنهایی این هزینه را پرداخت کنند. از سوی دیگر باب کورکر، سناتور جمهوریخواه سنا نیز اخیرا اعلام کرده که می‌خواهند شرایطی را به‌وجود آورند تا ایران ناقض برجام باشد، یعنی از برجام کنار بکشد تا تبعات این موضوع برای آمریکا نباشد. زیرا اگر واشنگتن دست به چنین اقدامی بزند، در انزوا قرار می‌گیرد و متحدانش با آن همراهی نخواهند کرد. ولی اگر شرایطی را به‌وجود آورد که ایران مجبور شود دست به چنین اقدامی بزند آنها راحت‌تر می‌توانند با ایران برخورد کرده و عملا برجام را بی‌خاصیت کنند.
همچنین آسوشیتدپرس نیز اخیرا در خبری اعلام کرده که آمریکا می‌خواهد درخواست بازدید از مراکز نظامی ایران را مطرح کند. واشنگتن با طرح چنین درخواستی دنبال آن است که ایران مخالفت کند و در این صورت آن را بهانه قرار دهند تا برجام را زیر سوال ببرند. البته آنها نمی‌توانند چنین رویه‌ای را پیش بگیرند، زیرا باید دلایل روشنی برای آژانس ارائه دهند که براساس چه مستنداتی باید از مراکز نظامی ایران بازدید شود، در حالی که فعالیت‌های هسته‌ای ایران کاملا زیر نظر آژانس است. حال چه دلایل قانونی وجود دارد که بخواهند از مراکز هسته‌ای ایران بازدید کنند؟ بعید است که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در شرایطی که دلایل متقنی وجود ندارد برای بازدید از مراکز ایران مجوز بدهند.
بنابراین شاید طرح چنین موضوعاتی بیشتر با هدف فضاسازی رسانه‌ای باشد و لابی‌هایی چون لابی یهود که نتوانستند سدی در برابر امضای برجام شوند، امروزه بیش از گذشته فعال شد‌ه‌اند و می‌خواهند در مسیر ایران سنگ‌اندازی کنند. درواقع صهیونیست‌های سنای آمریکا از ابتدا سعی داشتند برجام امضا نشود و وقتی توافق حاصل شد حال می‌خواهند با انجام مجموعه اقداماتی مانع اجرای برجام شوند؛ امروز ۶ قطعنامه‌ای که تحت فصل ۷ منشور وجود داشت که این قطعنامه‌ها عملا پرونده‌سازی هسته‌ای علیه ایران را توجیه می‌کرد، لغو شده است. همچنین ۱۲ قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای و گزارش آمانو در نوامبر ۲۰۱۱ که در ۶۶ بند ایران را ناروا به تلاش در دستیابی به بمب هسته‌ای متهم کرده بود نیز لغو شده است. بر این اساس تمام زمینه‌های حقوقی که آمریکا با استناد به آنها یک وفاق بین‌المللی علیه ایران به راه انداخته بود از بین رفته و این آمریکاست که باید امروز پاسخگوی افکار عمومی جهانیان باشد.
در رابطه با تحریم‌های اخیر کنگره آمریکا که در انتظار تایید رئیس‌جمهور به‌سر می‌برد باید توجه داشت که این تحریم‌ها، نقض روح برجام به شمار می‌رود. زیرا ماده‌هایی همچون ۲۶،۲۹، ۳۱ و حتی ۳۳ موادی است که به همکاری با ایران بعد از برجام تاکید می‌کند. منتها اینها آمده‌اند فعالیت‌های موشکی ایران را بهانه قرار داده‌اند یا مثلا ادعاهایی همچون نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم را برای تحریم‌های ایران مطرح کردهاند. آنها با طرح چنین ادعاهایی در نظر دارند پوششی ایجاد کنند تا بگویند که آنها ناقض برجام نیستند، بلکه این ایران است که روح برجام را نادیده می‌گیرد. آمریکا به مواردی همچون موشک ماهوارهبر یا آزمایش‌های موشکی ایران اشاره می‌کنند. در حالی که هیچ منعی در برجام راجع به این موضوع وجود ندارد فقط براساس قطعنامه ۲۲۳۱ موشک‌هایی که بتوانند کلاهک هسته‌ای حمل کنند ممنوع هستند. این در شرایطی است که این موشک‌ها هیچ یک برای حمل سلاح هسته‌ای نیست، ثانیا موشک ماهوارهبر نیز ماهواره را حمل کرده و در یک مداری قرار می‌دهد. بنابراین اهداف استفاده از آن کاملا غیرنظامی است. منتها چون برد این موشک بالاست نگرانی‌هایی برای طرف غربی حاصل شده و آنها نیز جوسازی‌های رسانه‌ای را آغاز کردهاند.
در این میان ایران در وهله نخست از جنبه حقوقی می‌تواند این اقدامات آمریکا را پیگیری کند؛ براساس عهدنامه مودت ایران می‌تواند نسبت به رفتار آمریکا در روابط دوجانبه نارضایتی‌اش را اعلام کند. بنابراین ایران باید تحریم‌های جدید آمریکا را هم در سطح بین‌المللی و هم در سطح قوانین داخلی خود پیگیری کند و هم به صورت دوجانبه براساس عهدنامه مودتی که بین ایران و آمریکا بوده شکایتی را تنظیم و بیان کند که این تحریم‌های جدید ناقض عهدنامه برجام است. از سوی دیگر باید اقداماتی مانند ماهوارهبر و پیشران‌های هسته‌ای در مسیر سریع‌تری به جریان بیفتد تا طرف مقابل بداند که ایران در این مسیر جدی است و عقب‌نشینی نخواهد کرد. ضمن آنکه باید در تمام این مراحل، ایران مدیریت شده و حساب شده قدم بردارد تا بهانه‌ای به دست طرف مقابل داده نشود. در نتیجه مسئولان امر، باید با زبان مناسب بین‌المللی و با اقدامات حساب شده در راستای احقاق حقوق ایران گام بردارند و کاملا فعالانه در قبال تحرکات واشنگتن وارد عمل شوند.
دیدگاه تان را بنویسید