تقابل دیپلماتیک / تل‌آویو به واشنگتن برای حضور در سوریه فشار می‌آورد
سعید شکوهی در مثلث نوشت:
در پی سخنان اخیر وزیر دفاع ایالات متحده مبنی بر افزایش حضور دیپلمات‌های آمریکایی در دوران پسا‌داعش در سوریه، این پرسش مطرح شده است که استراتژی واشنگتن در سوریه در سال 2018 به چه صورت خواهد بود. تصمیم کاخ سفید مبنی بر افزایش نیروهای غیرنظامی‌اش در سوریه در راستای سیاستهای دونالد ترامپ است که پیش از اینکه رئیس‌جمهور آمریکا شود، در کمپین انتخاباتی‌اش وعده داده بود که از مداخله آمریکا در کمپین‌های نظامی و سیاسی در مناطق دوردستی که منافع زیادی را برای آمریکا به همراه ندارد و هزینه‌هایی را بر این کشور تحمیل می‌کند، پرهیز کند. از طرف دیگر تحولات میدانی در سوریه به‌گونه‌ای پیش رفت که آمریکا در صحنه نظامی و دیپلماتیک، به بازیگر درجه دو تبدیل شد، ایران، روسیه و ترکیه ابتکار عمل را به دست گرفتند و توانستند سیاست‌هایی را پیش ببرند که سوریه به ثبات نسبی دست پیدا کند و داعش را در این منطقه
شکست دهند. بنابراین نفوذ ایران و روسیه در سوریه به‌شدت گسترش پیدا کرد که این امر موجب نگرانی محافل سیاسی در آمریکا شد و فشار برای حضور بیشتر در سوریه را به‌دنبال داشت. البته آمریکا برای حضور نظامی در سوریه با قوانین حقوق بین‌الملل مشکل داشت و هیچ توجیه حقوقی برای حضور در این کشور نداشت؛ زیرا کنگره آمریکا و شورای امنیت سازمان ملل این موضوع را تصویب نکرده بودند. اما به‌دنبال ازبین‌رفتن داعش در سوریه، زمینه‌ای فراهم شد که آمریکا به بهانه بازسازی سوریه و آموزش نیروهای نظامی، حضور غیرنظامیان و دیپلمات‌هایش را در این کشور افزایش دهد. به عقیده من این برنامه میان‌مدت و نه کوتاه‌مدت آمریکا برای جلوگیری از بحث نفوذ ایران و روسیه در سوریه است. بنابراین این حضورشان در سوریه تداوم
خواهد داشت.
با این حال روسیه و ایران مخالف حضور آمریکا، خصوصا دیپلماتها و ژنرال‌های بازنشسته و کهنه‌کارشان در سوریه هستند. زیرا به‌خوبی با هدف ایالات‌متحده آشنا هستند و بر این مساله واقفند که این اقدام آمریکا برای جلوگیری از نفوذ ایران است. کاخ سفید درصدد است از این طریق بر آینده نظام سیاسی سوریه تاثیر بگذارد. در این راستا اگر انتخاباتی در سوریه برگزار شود، واشنگتن تمام تلاشش را خواهد کرد که حکومتی روی کار آید که مانند بشار اسد طرفدار ایران و روسیه نباشد و به متحدان عرب آنها گرایش داشته باشد. از این‌رو اگرچه تحمل حضور دیپلماتیک آمریکا در سوریه سخت است، اما نمی‌توان جلوی حضور آن را گرفت، مخصوصا که واشنگتن حضورش را با برنامه‌های اقتصادی و بازسازی کشور توجیه می‌کند تا وجاهت قانونی و حقوق بین‌المللی را هم در دست داشته باشد. بنابراین روسیه، ایران و متحدانشان در مقابل عمل انجام‌شده قرار خواهند گرفت؛ پس پیش از آن باید با طرح‌ها و ابتکارات دیپلماتیک، جلوی مانور و قدرت هیات دیپلماتیک آمریکایی را بگیرند.
از طرف دیگر باید گفت که آمریکا صحنه دپیلماسی و نظامی را در سوریه به رقبا باخته است پس باید در آینده از این فرصت استفاده کرد. ایالات متحده تا قبل از اینکه داعش از بین برود، در قالب مبارزه با داعش به گروه‌های معارض و معاند سوری و کردی که با دولت مرکزی مبارزه می‌کردند، کمک نظامی و مالی حتی مستشاری و اطلاعاتی ارائه می‌داد. اما در این راه موفق نبود و روسیه و ایران در این وضعیت دست برتر را داشتند و دارند. بنابراین آمریکا تلاش می‌کند تا از این به بعد حضور خودش را در سوریه پررنگ کند؛ آنها در فرصت پیش‌آمده و با تجربه فروپاشی صدام در عراق، در تلاشند حکومت مرکزی را تضعیف و تبعید کرده و حکومتی متمایل به آمریکا و متحدین عربشان به وجود آورند. درواقع هدف کاخ سفید این است که از این هیات غیرنظامی برای آینده سیاسی سوریه استفاده کند و بتواند به خیال خود نظام سیاسی آن کشور را تغییر دهد؛ زیرا بر این موضوع تاکید کردند که هر چند آنها با نیروهای سوری مبارزه نمی‌کنند، اما می‌خواهند حکومت بشار اسد از قدرت کناره‌گیری کند. بنابراین حضور هیات غیرنظامی آمریکا در شرایط پسا‌داعش در سوریه، اولا برای جلوگیری از نفوذ روزافزون ایران و روسیه، ثانیا تاثیرگذاری بر آینده سیاسی سوریه و ثالثا بهره‌برداری‌های اقتصادی در مراحل بازسازی سوریه است. نکته مهم دیگر این است که اسرائیل به‌شدت از حضور ایران در سوریه بیمناک است و هشدار هم داده که ایران درصدد حضور دائمی در این کشور است. مقامات رژیم اسرائیل مدعی شده‌اند ایران از این طریق می‌تواند به اسرائیل دسترسی داشته باشد و حتی به شکل نظامی به آن رژیم ضربه بزند. به همین خاطر آمریکا را تحت فشار قرار دادهاند که در سوریه حضور داشته باشد و مانع از حضور ایران شود. از طرف دیگر با از بین‌رفتن نسبی داعش در سوریه، آمریکا از گروه‌های معارض دولت مرکزی و گروه‌های معارض کردی که با دولت مرکزی در تعارض هستند، حمایت لجستیکی و مالی می‌کند، تا قدرت و نفوذشان را در مناطق تحت کنترل بیشتر کنند و از نفوذ دولت مرکزی بکاهند. همچنین گزارش‌هایی وجود دارد که آمریکا از گروه‌های افراطی دیگری که در سوریه هستند حمایت می‌کند، اما این مساله نمود بارزی ندارد. مهم‌ترین گروه‌هایی که در حال حاضر از حمایت‌های آمریکا بهره‌مند می‌شوند کردها، جبهه النصره و القاعده هستند که در حال حاضر نام‌شان را در سوریه تغییر دادهاند. البته این حمایت‌ها
علنی و آشکارا نیست.
اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت آتش‌بس و شرایط صلح‌آمیز برقرار باشد، اما بازهم این مساله سر باز خواهد کرد. بنابراین برای حل این بحران احتمال مذاکره روسیه و آمریکا زیاد است. احتمال می‌رود روسیه، آمریکا را وارد تعاملات دیپلماتیک برای پایان‌دادن به حل بحران سوریه کند. در نهایت باید گفت یکی از سناریوها درمورد آینده سوریه این است که با از بین‌رفتن داعش، صلح و ثبات به این کشور بازمی‌گردد و این کشور طی سال‌های آینده، فرآیند بازسازی را شروع کند. ما نیز امیدوار هستیم که این روند در سوریه درپیش گرفته شود اما متاسفانه با تداوم روند موجود به نظر می‌رسد که همچنان اختلافات داخلی پابرجا بماند. همچنین ممکن است طی سال‌های آینده انتخاباتی در این کشور برگزار شود و اگر بشار اسد امکان حضور در انتخابات را داشته باشد، بازهم رئیس‌جمهور کشور شود. اما اختلافات فرقهای، مذهبی و سیاسی با جنگ در میدان نبرد پایان نمی‌یابد و برای حل این مشکل گروه‌های سوری باید با همدیگر مذاکره کنند و به یک فرآیند آشتی ملی برسند.
دیدگاه تان را بنویسید