ایران تاکید دارد که برد موشکهایش زیر دوهزار کیلومتر است
خواسته نامعقول غرب
عبدالرضا فرجیراد
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا با تعیین یک مهلت ۱۲۰روزه به کنگره ایالات متحده و اتحادیه اروپا خواستار بازنگری در برجام و اصلاح آنچه «ایرادهای» این توافق اتمی نامیده است، شد. از طرفی مقامات اروپایی و رسانه‌ها مدعی شدند که بین ایران، فرانسه، انگلیس و آلمان توافق شده مذاکراتی درباره برنامه موشکی ایران خارج از برجام انجام شده است. اما سید‌عباس عراقچی، معاون ظریف خبر منتشرشده در رسانه‌ها مبنی بر اینکه ایران با کشورهای غربی درباره مسائل موشکی مذاکره کرده، را رد کرد و گفت این خبر صحت ندارد. درواقع باید گفت گفت‌وگویی صورت گرفته است که یکی از بحثهایی هم که در آن مطرح‌شده موضوع موشکی است. طرف ایرانی هم متقابلا در بحث و گفتگوی مطرح شده پاسخها و استدلالهای خودش را بیان کرده است. اما این گفت‌وگو به این معنا نیست که طرفین در بحث موشکی وارد جزییات شدند. در حقیقت این مباحثه در این حد بود که ایران در برد 200 کیلومتر به بالا هیچ فعالیتی ندارد؛ باید توجه داشت اساسا بحث موشکی در برجام موضوعیتی ندارد و موضوع موشکی یک مساله دفاعی برای ایران است. شاید برداشت طرف خارجی از این گفت‌وگو، مذاکره موشکی باشد، اما طرف ایرانی هم اظهار میدارد که مذاکرات در این جهت که ایران در بحث دفاعی و موشکی کوتاه بیاید نبوده است. ضمن اینکه در آینده هم ممکن است این بحثها ادامه پیدا کند کمااینکه مقامات نظامی ایران هم اعلام کردند که ما در رابطه با بحث موشکی تلاشی برای برد بالای دوهزار کیلومتر نخواهیم داشت و اگر این موضوع مورد مذاکره قرار گیرد نشان از این نیست که ایران در موضع دفاعی و موشکی‌اش کوتاه آمده است.
در گفت‌وگو با طرف فرانسوی یکی از موضوعات مساله موشکی است و مساله دیگر بحث منطقه است. به‌عنوان مثال آنها میگویند ایران در عراق و سوریه حضور نداشته باشد، این در حالی است که ایران نقش ثبات‌دهنده در سوریه و عراق دارد و در مبارزه با تروریسم نیز نقش فعالی دارد. از‌این رو ایران در مذاکرات و نشستهایی که دارد، باید از مسائلی از قبیل ادعای نقش بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه ابهام‌زدایی کند. زیرا ایران هر بار که به دعوت دولتهای منطقه به‌عنوان مستشار پاسخ مثبت داده، به حاکمیت آن دولتها و مبارزه با تروریسم کمک کرده است. بنابراین در درجه اول در پاسخ به ادعاهای طرف مقابل، ایران باید دلایل خود را مثلا از حضور در منطقه توضیح دهد. در درجه دوم آنها درخواستهایی دارند مبنی بر اینکه ایران مبارزه با تروریسم را به آنها واگذار کند، این در حالی است که اروپاییها حتی نتوانستند اقدامات تروریستی در کشور خودشان را هم کنترل کنند. بنابراین ایران در مقابل این درخواست آنها بیان میدارد که امنیت ایران به این مساله گره خورده، ضمن اینکه اقدامش رسمی و به دعوت آنها‌ست. در باب مساله موشکی هم ایران در مذاکرات همواره تاکید کرده که برد موشکهایش زیر دوهزار کیلومتر است و شک‌و‌تردیدی که آنها دارند، مساله‌ای است که خودشان باید به فکر راه چاره‌ای برایش باشند و ایران بیش از این نمیتواند کاری کند. از طرفی اگر آنها بخواهند ایران به‌طور کلی برنامه موشکی‌اش را تعطیل کند، خواسته‌ای نامعقول و نابجا را مطرح میکنند. در شرایط کنونی در کشورهای منطقه، برد موشک‌های عربستان بالای دوهزار کیلومتر است و موشک‌های قاره‌پیما با برد بالا را از چین خریداری کرده است؛ این در حالی است که ایران با تجربه جنگ با عراق این حق طبیعی‌اش است که خود را در محدوده مجاز به تنها سلاح دفاعی‌اش یعنی موشک مجهز کند. بنابراین کشورهای غربی وقتی این ادعا را برای یک کشور بزرگ در منطقه‌ای متشنج مطرح میکنند، باید بتوانند با استدلال از ادعای خودشان دفاع کنند. مثل این است که آنها بخواهند ایران اصلا غنی‌سازی نداشته باشد درحالی‌که امارات، ترکیه، مصر و پاکستان همگی دارند که اصلا و منطقا شدنی نیست؛ مساله موشکی نیز مانند همین موضوع است. بنابراین طبیعتا در باب این مساله صحبت شده است و ایران هم استدلالهای خودش را مطرح کرده و بر‌اساس منافع خودش صحبت میکند. زیرا در مقطع کنونی که مساله برجام مرتبا مورد بحث و بررسی قرار میگیرد در کنارش موضوع موشکی نیز مطرح میشود. اما باتوجه به اینکه مساله موشکی مستقل از برجام است، ایران نیز این موضوع را گوشزد میکند و از منافعش به هر طریقی دفاع میکند که این نوع گفت‌وگو در همین سطح هم بحث و مذاکره نام میگیرد.
از طرف دیگر به نظر می‌رسد در هفتههای اخیر مواضع اروپا با آمریکا در رابطه با موضوع موشکی و مسائل منطقه کمی نزدیک شده است. استدلال اتحادیه هم این است که برای اینکه برجام پا‌برجا بماند، در رابطه با مسائل منطقه و موشکی به آمریکا نزدیک میشویم تا آمریکا فشارش را در مورد برجام کم کند. بنابراین امکان دارد در ماههای آینده اروپا با آمریکا همراهی کند. در این صورت به نظر می‌رسد که اگر ایران مطالبات آنها را در رابطه با مسائل موشکی و منطقه برآورده نکند، آنها هم از حجم معاملات اقتصادی و سرمایه‌گذاری در ایران میکاهند. زیرا غرب این‌گونه ادعا میکند که این مسائل ارتباطی با توافق برجام ندارد و مرتبط با مباحث موشکی و دخالتهای ایران در منطقه است که در این‌صورت آنها به زعم خودشان خدشه‌ای به برجام وارد نکرده‌اند. طبیعتا در همین راستا فعالیتهایی که آمریکاییها انجام میدهند مانند سفر رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا به اروپا یا مایک پنس به اسرائیل و عربستان در راستای فشار بر ایران انجام میشود.
از‌این‌رو به نظر می‌رسد اروپاییان درحال مطرح‌کردن مسائل منطقه و موشکی هستند که امتیازاتی بگیرند و بتوانند ترامپ را راضی کنند تا بعد از 120 روز از برجام خارج نشود. از طرف دیگر ایالات متحده و غرب با عربستان و برخی از کشورهای عربی هماهنگ هستند و در‌این‌میان منافعی هم دارند. مضاف بر اینکه باید بپذیریم حضور ایران در منطقه مانند سوریه و لبنان، اثر منفی بر نفوذ و حضور فرانسه میگذارد و یک رقابت ژئوپلیتیکی درمیگیرد که ایران در این رقابت باید خیلی ظریف و هوشمندانه عمل کند. در‌این‌میان روسیه و چین به‌عنوان دیگر اعضای گروه 1+5اعلام کردند که مخالف اجرایی‌شدن شروط ترامپ هستند و قاعدتا به نظر نمیرسد که با تحریمها همراهی کنند. مگر اینکه آمریکا و اروپا مسائل موشکی و منطقه را به شورای امنیت بکشانند و روسها مجبور باشند از دستور شورای امنیت اطاعت کنند که این موضوع هم به ضرر روسیه است، زیرا مسکو و تهران در سوریه با همدیگر همکاری میکنند و طبیعتا مخالف اقدام آمریکا و اروپا هستند.
دیدگاه تان را بنویسید