نسخه دموکرات‌های آمریکا برای برجام وضع تحریم‌های جدید بدون نقض توافق هسته‌ای
مثلث/علی گنجی:
طی روزهای اخیر، مذاکرات سناتورهای دو حزب دموکرات و جمهوریخواه بر سر توافق هسته‌ای با ایران جدی‌تر شده است. با اعلام ضرب‌الاجل 120 روزه‌ترامپ، این روند شدت بیشتری گرفته است. حدود سه ماه قبل نیز رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا به کنگره اعلام کرد که 60 روز برای اصلاح برجام و تغییر آن مطابق شروطی که وی معین کرده است فرصت دارند. با این حال پس از دو ماه سناتورهای آمریکایی به توافقی در این‌خصوص دست پیدا نکردند. اگرچه افرادی مانند تام کاتن و باب کورکر سعی کردند با ارائه طرحی به کنگره، زمینه اجماع سناتورهای دموکرات و جمهوریخواه حول آن را مهیا سازند اما در نهایت این طرح مورد موافقت اکثریت سنا قرار نگرفت. در این طرح پیش‌بینی شده بود که هر‌گونه آزمایش موشکی ایران (موشکهای دارای قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای ) نقض برجام محسوب شود! همچنین در این طرح پیش‌بینی شده بود که مخالفت جمهوری اسلامی ایران با بازرسی از اماکن نظامی کشورمان به مثابه نقض توافق هسته‌ای و خروج ایران از آن تلقی شود. همچنین محدودیت زمانی تحریم‌ها نیز در این طرح نادیده انگاشته شده است.
سناتورهای دموکرات هم‌اکنون معتقدند که می‌توان بدون نقض برجام و بدون آنکه ترامپ سخنی از نقض توافق هسته‌ای با ایران به میان بیاورد، می‌توان تحریم های تازه‌ای علیه ایران وضع کرد. «بن کاردین»، عضو ارشد دموکرات در کمیته روابط خارجی مجلس سنا معتقد است که شروطی که «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا برای باقی ماندن در برجام گذاشت باعث شده کار اعضای کنگره برای مذاکره بر سر حفظ این توافق دشوارتر شود. این سناتور دموکرات معتقد است: «خبر بد این است که نحوه بیان رئیس‌جمهور ترامپ، یعنی ضرب‌الاجل و شرایطی که او مطرح کرد، کار ما را دشوارتر می‌کند.من فکر می‌کنم امکان پیشرفت وجود دارد، اما اول باید از آخرین گفت‌وگوها میان دولت و اروپایی‌ها با خبر شویم. در این خصوص لازم است نشستی با مقامات اروپایی برگزار شود.» یک رمزگشایی ساده از اظهارات بن کاردین نشان می‌دهد که دموکرات‌ها معتقدند اعمال هر یک از شروط ترامپ برای اصلاح و تغییر توافق هسته‌ای، منجر به تغییر ماهیت این توافق و خروج رسمی ایالات‌متحده از برجام خواهد شد. در این صورت ایالات متحده آمریکا باید هزینه سختی را بابت خروج از توافق هسته‌ای بپردازد. از این رو دموکرات‌ها معتقدند باید دو نکته مهم را قبال برجام مدنظر قرار داد؛ یکی اجماع نظر با مقامات اروپایی، به‌گونه‌ای که تروییکای اروپایی حاضر شوند با ایالات متحده آمریکا بر سر برجام و آینده آن همکای کنند. نکته دیگر نیز مربوط به وضع تحریم های جدید علیه ایران است، به‌گونه‌ای که این تحریم ها با متن برجام تناقض ظاهری نداشته باشد. لازم به ذکر است که بن کاردین از جمله سناتورهای دموکرات مخالف برجام بوده است. در سال 2015 میلادی و زمان تصویب برجام در سنای آمریکا، بن‌کاردین به همراه سناتورهای دموکراتی مانند چاک شومر و باب مندز با برجام مخالفت کرد. با این حال کاردین به‌عنوان سناتور ارشد و با نفوذ حزب دموکرات در کنگره آمریکا هم‌اکنون نسبت به هزینه‌های لغو توافق هسته‌ای با ایران آگاه است. از این رو طی روزهای آتی نام بن‌کاردین را در قبال توافق هسته‌ای با ایران بیشتر می‌شنویم. در این خصوص مسلما دیدارهایی نیز میان کاردین و افرادی مانند تام کاتن، تد کروز و باب کورکر و دیگر سناتوهای حزب جمهوریخواه صورت خواهد گرفت.
نکته دیگری که دموکرات‌ها نسبت به آن نگاهی منفی دارند، اصرار ترامپ بر گنجانده شدن موضوع توان موشکی ایران در برجام است. ترامپ در جریان تمدید تعلیق تحریم های ایران اعلام کرد که طرح جدید بایستی به صراحت - برای اولین بار- در قوانین آمریکا ذکر کند که موشکهای دوربرد و برنامه‌های تسلیحات اتمی، جدانشدنی هستند و ساخت و آزمایش موشک توسط ایران بایستی مشمول تحریم‌های شدید شود. به عبارت بهتر، ترامپ معتقد است که باید میان فعالیت های هسته‌ای و موشکی ایران ارتباطی مستقیم برقرار شود و آزمایش های موشکی ایران به مثابه نقض برجام مورد شناسایی واشنگتن و تروییکای اروپایی قرار گیرد. با این حال بن کاردین به نمایندگی از دیگر سناتورهای حزب دموکرات در این خصوص معتقد است که موشکهای بالستیک، اصلا جزئی از برجام نیستند، بنابراین گنجاندن آنها در قانون، اقدام مناسبی نیست. بن‌کاردین در این خصوص تاکید کرده است: «حسب اطلاع من، هیچ مشکلی برای تحریم ایران، بابت موشکهای بالستیک وجود ندارد. ما همین حالا یک قانون در این زمینه تصویب کرده‌ایم و به قوانین بیشتری نیاز داریم؛ می‌توانیم این کار را انجام بدهیم و اروپا آماده است با ما همراه شود.»
به عبارت بهتر، بن‌کاردین و بسیاری از سناتورهای آمریکایی نسبت به اینکه بستر و شرایطی مناسب برای گنجاندن موضوع توان موشکی ایران در برجام وجود ندارد آگاه هستند. چندی پیش رهبر معظم انقلاب اسلامی تاکید کردند که مذاکره بر سر توان موشکی و دفاعی ایران اساسا امکان پذیر نیست. وزارت امور خارجه کشورمان نیز بارها اعلام کرده است که هر‌گونه مذاکره مجدد بر سر برجام (از جمله مذاکره بر سر گنجاندن توان موشکی ایران در توافق هسته‌ای) امکان پذیر نیست.
لازم به ذکر است که سناتورهای هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه طی دو سال اخیر نقش بسزایی در نقض مفاد 26،27،28 و 29 برجام داشته‌اند. با این حال سناتورهای دموکرات در برهه فعلی معتقدند که اقدامات ترامپ در تقابل با توافق هسته‌ای و اعلام شروط چهارگانه غیر‌منطقی وی برای تغییر برجام، با استقبال جامعه جهانی رو به رو نشده و ایالات متحده آمریکا را به‌عنوان عامل بر هم زننده توافق هسته‌ای با ایران معرفی خواهد کرد. از این رو سناتورهای دموکرات (که هم‌اکنون 49 کرسی سنا را در دست دارند)، پروژه مهار‌ترامپ در قبال برجام را تا اندازه‌ای کلید زده‌اند. در هر حال باید در انتظار مواضع نهایی سناتورهای دموکرات در قبال برجام و شروط اعلام شده از سوی‌ترامپ ماند. شروطی که اعمال هر یک از آنها به مثابه خروج رسمی ایالات‌متحده‌آمریکا از توافق هسته‌ای تلقی خواهد شد.
دیدگاه تان را بنویسید