اروپا در قامت پلیس خوب ایزدی نقش اتحادیه اروپا در فشار موشکی بر ایران را تشریح کرد
فواد ایزدی، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل آمریکا در گفت‌وگویی با هفته‌نامه مثلث به بررسی مواضع اخیر غرب درباره برنامه موشکی ایران پرداخت و گفت اکنون اروپا و آمریکا در حال ایفای نقش پلیس خوب و بد هستند. به گفته این کارشناس، در حال حاضر اروپا در قامت پلیس خوب و آمریکا در قامت پلیس بد ظاهر شده‌اند. هدف اروپا نیز برنامه موشکی و نقش منطقه‌ای ایران است. اروپا می‌خواهد با اقداماتش از ایران در این حوزه‌ها امتیاز بگیرد و بهانه‌اش نیز این است که اگر به آمریکا و ترامپ امتیاز ندهند برجام از بین خواهد رفت.
دکتر ایزدی چندی است که کشورهای غربی به سردمداری فرانسه صحبت از مذاکرات موشکی با ایران را مطرح کرده‌اند. البته این مساله بعد از صحبت‌های اخیر دونالد ترامپ و ضرب‌الاجلی که برای کشورهایی اروپایی جهت اصلاح برجام تعیین کرد، شدت گرفته است. به نظر شما اقدامات کنونی اروپا و آمریکا بر سر مساله موشکی ایران را چطور می‌توان تفسیر و تحلیل کرد؟
آمریکا و اروپا با مطرح‌کردن مسائل موشکی ایران در حال تکرار بازی پلیس بد و پلیس خوب هستند و این بار آمریکا نقش پلیس بد و اروپا نقش پلیس خوب را ایفا می‌کند. البته در این سناریوی پلیس خوب و بد، هم پلیس خوب و هم پلیس بد هدف‌شان مشترک، اما نوع ایفای نقش‌شان متفاوت است. درواقع پلیس خوب به هدف رجوع و اعلام می‌کند که اگر با آنها همراه نشوند پلیس بد وارد صحنه خواهد شد و اقدامات بدتری انجام خواهد داد. در حال حاضر اروپا در قامت پلیس خوب ظاهر شده و هدفش نیز برنامه‌‌موشکی و نقش منطقه‌ای ایران است. اروپا می‌خواهد با اقداماتش از ایران در این حوزه‌ها امتیاز بگیرد و بهانه‌اش نیز این است که اگر به آمریکا و ترامپ امتیاز ندهند برجام از بین خواهد رفت. اکنون پرسش این است که چرا اروپا و آمریکا احساس می‌کنند که می‌توانند بیشتر از آنچه که در برجام امتیاز گرفته‌اند از ایران امتیاز بگیرند؟! پاسخ این پرسش نزد ایران است. آیا اغراق‌های گسترده‌ای که در‌مورد برجام وجود داشت ترجمه شد و به دست ترامپ رسید و او با آن عقبه تاجرمسلک خود احساس کرد که اگر برجام تا بدین حد برای ایرانیان خوب بوده پس شاید بتوان این توافق را گروگان گرفت و امتیازهای بیشتری کسب کرد. روی چنین سناریویی باید تحلیل کرد و اندیشید. بنابراین لازم است که ادبیات داخل کشور راجع به برجام تصحیح شود و مسئولان کشور این تعریف‌های بی‌جهت را ادامه ندهند. به نظر من باید اعلام شود که اگر برجام واقعا برای آمریکا بد است و بدترین توافق تاریخ است از آن خارج شوند، ایران نیز پس از آنها خارج خواهد شد.
در این صورت طرف مقابل این‌گونه احساس نمی‌کند که میتواند برجام را به گروگان گرفته و امتیازهای بیشتری کسب کند.
این بحث اصلاح برجام که ترامپ و تیم او آن را مطرح می‌کنند آیا اصلا شدنی است؟
توجه داشته باشید در تاریخ روابط بین‌الملل و توافقاتی که وجود دارد مواردی بود که آمریکا خواهان الحاق یک توافق جانبی و تکمیلی شده است منتها سه شرط برای توافق تکمیلی وجود دارد؛ شرط نخست این است که توافق اولیه به‌درستی اجرا شود. این در شرایط است که درخصوص برجام، آمریکا از همان هفته‌های نخست بدعهدی کرد و به نقض این توافق روی آورد. شرط دوم این است که دو طرف رضایت داشته باشند؛ در‌این‌خصوص نه ایران راضی است و نه لااقل در ظاهر کشورهای اروپایی راضی به تکمیل برجام هستند. سومین شرط برای توافق جانبی این است که طرف مقابل نیز آمادگی داشته باشد تا امتیازاتی بدهد اما آمریکا آمادگی دادن هیچ امتیازی را ندارد. بنابراین چنین مساله‌ای منتفی است. واقعیت این است که واشنگتن هم محدودیت‌های برجامی علیه ایران را می‌خواهد، هم نظارت‌ها را که در تاریخ بی‌نظیر است و هم اینکه نمی‌خواهند ایران منفعتی از برجام ببرد و درعین حال تحریم‌های جدیدی را نیز تحمل کند.
ایران باید چه سیاستی را دنبال کند تا کشورهای غربی به رهبری آمریکا نخواهند دائما از ایران امتیاز بگیرند؟
ایران باید به‌صراحت اعلام کند که با این سبک بازی همراه نیست و علاقه‌اش به برجام نیز کمتر از آن چیزی است که آمریکا گمان می‌کند. در این صورت آستانه تحمل ایران نسبت به برجام در محاسبات طرف مقابل دیگر بالا نخواهد بود و آمریکا درمی‌یابد که اگر بخواهد بیش از این با برجام بازی کند، ایران به‌راحتی از این توافق صرف‌نظر خواهد کرد.
آیا اروپا با مطرح کردن بحث موشکی و باتوجه به نگرانی‌هایی که در‌این‌رابطه دارد، می‌خواهد یک تیر و دو نشان بزند؟
بله اروپایی‌ها با مطرح‌کردن مساله موشکی که برای خود آنها نیز دغدغه است به‌خصوص برای فرانسوی‌ها با یک تیر، دو نشان می‌زنند. یعنی آنها هشدار ترامپ درباره خروج از برجام را بهانه قرار داده‌اند تا در زمینه موشکی از ایران امتیازاتی بگیرند. این در شرایطی است که مقامات کشور بارها تاکید کرده‌اند که مذاکرات موشکی صورت نخواهد پذیرفت و اگر طرف ایرانی به سمت کوتاه‌آمدن در حوزه مسائل موشکی پیش برود، گام بسیار خطرناکی برداشته است.
آقای عراقچی صحبت‌های وزیر خارجه فرانسه مبنی بر مذاکرات موشکی را تکذیب کردند و گفتند درخصوص برخی مسائل و نگرانی‌ها رایزنی‌های معمول سیاسی انجام شده است. اما باتوجه به حرف و حدیث‌هایی که پیش آمده به نظر می‌رسد که مذاکراتی در‌این‌خصوص صورت گرفته است. نظر شما در این رابطه چیست؟
صحبت‌های اخیر آقای عراقچی را باید در کنار صحبت‌های دو سال پیش ایشان قرار دهیم. آقای عراقچی در آن زمان گفته بودند که اجازه فکر‌کردن به طرف مقابل را در حوزه‌هایی مانند موشکی نمی‌دهیم اما امروز می‌گویند که صحبت‌هایی در این رابطه شده است. این مساله که طرف ایرانی می‌گوید صحبت می‌کنیم اما مذاکره نمی‌کنیم به نوعی طرف مقابل را به آنچه که می‌خواهد نزدیک می‌کند که این برای کشور ما خطرناک است.
چه سناریوهایی را برای وضعیت فعلی درباره برنامه موشکی ایران متصور هستید؟
ایران در عمل درخصوص مسائل موشکی نمی‌تواند مذاکره کند زیرا مواردی که طرف‌های غربی به‌ویژه آمریکا از ایران می‌خواهد قابل پذیرش نیست. به‌عنوان مثال دونالد ترامپ اخیرا گفته است که موشک‌های ایران تخریبگر است پس باید جلوی توسعه موشکی ایران گرفته شود. این در حالی است که این صحبت‌ها خنده‌دار است مگر می‌شود موشک حالت تخریب‌کنندگی نداشته باشد. بنابراین آنها چیزهایی از ایران می‌خواهند که اصلا قابل پذیرش نیست. ما وقتی نمی‌توانیم خواسته‌های آنها را در حوزه موشکی بپذیریم باید به‌صراحت این مساله را بیان کنیم این ادبیات که بگوییم صحبت می‌کنیم اما مذاکره نمی‌کنیم به نفع ما نیست، بلکه باید صراحت بیشتری داشته باشیم. تا اردیبهشت‌ماه، ترامپ یک بار دیگر باید در‌مورد برجام و ماندن یا خروج از آن تصمیم بگیرد. احتمالا تا آن زمان اطرافیان وی به او می‌گویند که برجام، توافق خوبی است و نباید از آن خارج شوند بلکه باید در توافق باقی بمانند و از ایران امتیازات بیشتری بگیرند. بنابراین احتمال آنکه ترامپ در برجام باقی بماند نیز دور از تصور
نیست.
ما اگر در حوزه موشکی کوتاه بیاییم، آمریکا فردا مساله دیگری را مطرح می‌کند و خواهان امتیاز‌گرفتن از ایران در حوزه‌های دیگر می‌شود. بنابراین ایران یک بار برای همیشه باید به آمریکا ثابت کند که اجازه نمی‌‌دهد آنها هرطور که می‌خواهند رفتار کنند.
همان‌طور که اشاره کردم ما باید آشکارا نشان دهیم که حتی اگر ترامپ تصمیم به خروج از برجام بگیرد، فاجعه‌ای برای ایران نخواهد بود زیرا برجام، توافق خیلی خوبی برای ایران نبوده است و بود‌و‌نبودش برای ایران خیلی تفاوتی نمی‌کند. درواقع اگر آمریکا در برجام باقی بماند ما محدودیت‌های برجامی را همراه با تحریم‌ها خواهیم داشت اما اگر خارج شود لااقل دیگر محدودیت برجامی‌نخواهیم داشت.
اگر آمریکا خارج شود، آیا اروپا نیز به پیروی از این کشور و برای حفظ منافعش از این توافق خارج خواهد شد و واکنش ایران چه خواهد
بود؟
اگر آمریکا از برجام خارج شود، تمام تحریم‌های یکجانبه این کشور بازخواهد گشت. بنابراین اگر ایران در برجام باقی بماند هم محدودیت‌های برجامی را باید داشته باشد و هم تحریم‌های بیشتری از سوی آمریکا علیه کشور اعمال خواهد شد. اروپا نیز میتواند در چنین شرایطی از کمپانی‌هایش دفاع کند و به‌عنوان مثال جریمه‌های آمریکا را بپردازد تا بتواند با ایران مراودات اقتصادی داشته باشد. اما آنها چنین کاری نخواهند کرد و سناریوی پلیس خوب و بد در اینجا تکرار خواهد شد.
اگر یک زمانی مذاکراتی در حوزه موشکی صورت بگیرد، آیا ممکن است این مذاکرات نتیجه برد-برد داشته باشد یا این سناریو ممکن نیست؟
ما در برجام هم مذاکره برد-برد نداشتیم و در حوزه موشکی هم که طرف اصلی ما آمریکاست به هیچ عنوان به نتیجه برد-برد در هیچ موضوعی نخواهیم رسید زیرا برای طرف آمریکایی، چیزی به نام برد-برد معنا
ندارد.
دیدگاه تان را بنویسید