ریسک «رجب» روسیه و آمریکا در انتظار خطای محاسبه اردوغان در شمال سوریه
مثلث/ احمد کاظم‌زاده
عملیات موسوم به شاخه زیتون که ترکیه از 30 دی‌ماه در شمال سوریه آغاز کرد، کماکان ادامه دارد و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه که شخصا رهبری عملیات را برعهده دارد تهدید کرده است دامنه این عملیات به منبج و دیگر مناطق شرق فرات در امتداد مرزهای ترکیه ادامه خواهد یافت.هنوز دلیل مشخص و قانع‌کننده‌ای دال بر عملی‌کردن تهدیدهای ترکیه در گسترش قلمرو نفوذ خود در مناطق تحت تسلط و اشغال آمریکا وجود ندارد اما به نظر می‌رسد چند عامل موجب شده است که ترکیه در کنار احساس تهدید از تحولات شمال سوریه از اعتماد به نفس بیشتری برای مقابله با این تهدید برخوردار شود. نخست اینکه بعد از پالایش گسترده در درون ارتش ترکیه به‌خصوص در سطح فرماندهی، خیال دولت و شخص اردوغان تقریبا از جانب ارتش راحت شده و با اطمینان بیشتر کار را در عرصه سیاست خارجی و به‌خصوص در منطقه دنبال می‌کند. این بدین مفهوم است که بین تمرکز قدرت در داخل و افزایش قدرت تهاجمی دولت در خارج ارتباط معناداری
وجود دارد.
دوم اینکه ترکیه به نیازهای هر دو بازیگر بین‌المللی دخیل و رقیب در سوریه یعنی آمریکا و روسیه واقف است و بنابراین از راهبرد موازنه‌سازی در چارچوب رئالیسم تهاجمی به‌گونه‌ای استفاده و مدیریت می‌کند که هر دو طرف را به اعطای امتیازات بیشتر وادار کند. در‌این‌راستا بود که روسیه به خارج‌کردن نیروهای خود از عفرین متقاعد شد تا زمینه برای عملیات ترکیه فراهم شود و آمریکا نیز برای اینکه ترکیه بیشتر به دامن روسیه نیفتد هم بر عملیات ترکیه علیه متحدان کرد خود در شمال سوریه صحه گذاشت و هم اینکه تشکیل منطقه امن را در شمال سوریه به ترکیه پیشنهاد کرد.
به نظر می‌رسد هدف نهایی هر دو بازیگر روسیه و آمریکا این است که چگونه می‌توانند ترکیه را در کنار خود نگه دارند و از آن به‌عنوان ابزاری علیه دیگری استفاده کنند. اما ترکیه با تشخیص نیازهای این دو بازیگر، با هیچ‌کدام از آنها علیه دیگری وارد عمل نشده و تلاش می‌کند تا جای ممکن از هر دو طرف امتیاز بگیرد.
در چنین وضعیتی احتمال اینکه ترکیه و شخص اردوغان بخواهد تهدیدهای خود را دال بر گسترش دامنه عملیات به مناطق تحت نفوذ و کنترل ارتش آمریکا گسترش دهد بعید به نظر می‌رسد اما به هرحال باتوجه به ویژگی‌های شخصیتی اردوغان که انحصار قدرت و فرماندهی عملیات را برعهده دارد، احتمال آن کاملا منتفی نیست و در وضعیتی که بازیگران دخیل در تحولات شمال سوریه بازی شطرنجی عقلایی را به پیش می‌برند هرگونه خطای محاسبه از سوی هر یک از طرف‌های درگیر می‌تواند نتیجه بازی را به‌کلی عوض کند و به نظر می‌رسد آمریکا و روسیه در این فکر هستند که چگونه ترکیه و شخص اردوغان را می‌توانند به خطای محاسبه
وادار کنند.
دیدگاه تان را بنویسید