تور برجامی ظریف چه حاصلی داشت
اروپا؛ تعهد به جای تضمین
اشاره: طی یک هفته اخیر،دیدارهای فشرده ای میان مقامات وزارت امور خارجه کشورمان و اعضای 1+5( به غیر از آمریکا) در خصوص نحوه و چگونگی حفظ توافق هسته ای صورت گرفته است. در این معادله،سوالات، نکات و سیگنالهایی وجود دارد که نمی توان به سادگی از کنار آنها گذشت :
دغدغه ای به نام معافیت تحریمی ایران
تروییکای اروپایی رسما اعلام کرده اند که یکی از اصلی ترین دغدغه های آنها، تمرکز بر چگونگی مواجهه با تحریمهای ثانویه ایالات متحده آمریکا و استفاده شرکتهای اروپایی از معافیت تحریمی می باشد."سوال " اصلی اینجاست که آیا ایالات متحده آمریکا با معافیت تحریمی شرکتهای اروپایی در این خصوص موافقت خواهد کرد ؟ تا کنون مقامات دولت آمریکا صراحتا اعلام کرده اند که هر شرکتی ( اعم از اروپایی و غیر اروپایی) که دست به معامله اقتصادی با ایران زده و در صدد دور زدن تحریمهای ثانویه وضع شده از سوی واشنگتن باشد، از سوی وزارت خزانه داری آمریکا به شدت جریمه و تحریم خواهد شد. مایک پمپئو و جان بولتون نیز اعلام کرده اند که ترامپ این مسیر را تا انتها( اعمال تحریمهای سخت علیه شرکتهایی که با ایران قصد تجارت دارند ) ادامه می دهد. روزنامه «واشنگتن پست» در گزارشی با عنوان «متحدان(اروپایی) درباره خروج ترامپ از توافق ایران عصبانی هستند، اما گزینه‌های معدودی برای پاسخ دادن دارند»، نوشته است اروپایی‌ها با وجود حمایت از توافق هسته‌ای، ابزارهای زیادی برای حمایت از این توافق ندارند.طبق گزارش این رسانه آمریکایی، با توجه به اینکه واشنگتن به اروپایی‌ها گفته، هیچ معافیتی در قبال تحریمهای ایران در کار نخواهد بود، گزینه‌های معدودی برای اروپا به منظور پاسخ دادن به خروج دونالد ترامپ از برجام وجود دارد.
این روزنامه نوشته است: «بریتانیا، فرانسه و آلمان، سه تن از نزدیکترین دوستان آمریکا از شدت عصبانیت در آستانه انفجار هستند. رهبران این سه کشور طی هفته گذشته و در دیدارها و تماس‌های تلفنی پر سراسیمه بین خودشان، تلاش کرده‌اند که مشخص کنند، درباره خروج رئیس‌جمهور "دونالد ترامپ" از توافق هسته‌ای با ایران و طرح‌هایش برای اعمال تحریم‌ها علیه شرکتهایی که با ایران به تعامل ادامه می‌دهند، چه کاری می‌توانند بکنند. جواب این است که آنها نگرانند که نتوانند کار چندانی انجام دهند.»
واشنگتن‌پست با بیان اینکه ممکن است اروپایی‌ها نهایتا با وجود دلخوری از مواضع خود عقب‌نشینی کنند، نوشته است: «آنها شاید خواهان معافیت در قبال تحریم‌هایی شوند که دولت (ترامپ) می‌گوید علیه هر شرکت اروپایی که هم با ایران و هم با آمریکا تعامل دارد، اعمال خواهد کرد، اما به آنها با شفافیت متواضعانهای گفته شده که هیچ معافیت و استثنایی در کار نخواهد بود.»
این گزارش می‌افزاید: «آنها (تروئیکای اروپایی) می‌توانند دنبال روش‌های دیگری از قبیل گسترش و تمدید تضمینهای تامین مالی و دیگر تضمین‌ها درباره سرمایه‌گذاری اروپایی در ایران برای حفظ کردن توافق باشند، اما این مکانیسم‌ها حتی اگر موثر باشند، که البته دلیل کمی وجود دارد که معتقد باشیم چنین خواهد شد، در آن صورت هم هنوز اروپایی‌ها تصمیم نگرفته‌اند که تا چه در تقابل و دشمنی با ترامپ پیش خواهند رفت.»
از دیدارهای سازنده تا اخبار نگران‌کننده
منابع خبری در اروپا از دیدارهای سازنده مقامات قاره سبز با وزیر امور خارجه کشورمان خبر می دهند. «سابرینا بلوسی»، سخنگوی «فدریکا موگرینی»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت‌وگوی «موگرینی» با «محمد جواد ظریف»، وزیر خارجه ایران در بروکسل را «بسیار سازنده» توصیف کرد.«بلوسی» با انتشار عکسی از دیدار «موگرینی» و «ظریف» در توئیترش نوشت: «نشستی بسیار سازنده با وزیر خارجه ایران، محمد جواد ظریف. ما با همکاری فرانسه، آلمان، انگلیس و اعضای اتحادیه اروپا در تلاش برای یافتن راه‌هایی جهت محافظت از توافق و سرمایه‌گذاری‌های اتحادیه اروپا هستیم. نشست اخیر را برای اولین گفت‌وگو درباره تدابیر لازم برگزار کردیم.»
با این حال، همچنان دغدغه های زیادی در خصوص "تصمیم نهایی اروپا" و " اقدام عملی قاره سبز" در مواجهه با تحریم دوباره شرکتهای اروپایی از سوی آمریکا وجود دارد. بسیاری از کارشناسان اروپایی معتقدند که حتی استناد اروپا به قانون توصیب شده در پارلمان اروپا در قبال تحریمهای کوبا ( در سال 1996) در عمل کارساز نخواهد بود. اکثر تحلیلگران مسائل اقتصادی معتقدند که با توجه به وزن شرکتهای خصوصی در اروپا و غلبه آنها بر شرکتهای دولتی ،عملا تروییکای اروپایی قدرت تاثیر گذاری و امر و نهی به شرکتهای خود جهت تجارت با ایران را ندارند. نکته جالب توجه اینکه طی دو سال اخیر و در جریان اجرایی شدن توافق هسته ای نیز شاهد این موضوع بودیم.
رمزگشایی از بیانیه بروکسل ؛
تعهد به جای تضمین
نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور امنیتی و سیاست خارجی و وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، فرانسه، آلمان و انگلیسی در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۷ در بروکسل دیدار کردند. شرکت کنندگان در این نشست:
تعهد خود در اجرای کامل و موثر برجام را که به اتفاق آراء توسط قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت به عنوان عنصری کلیدی در ساختار نظام عدم اشاعه هسته ای جهانی و یک دستاورد دیپلماتیک قابل توجه مورد تاکید قرار گرفته است، یادآوری کردند؛
-با اظهار تاسف از خروج آمریکا از برجام، بر اینکه رفع تحریم های مرتبط هسته ای و عادی سازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران بخش های اساسی توافق [برجام] را تشکیل می دهد، صحه گذاردند. آنها [همچنین] بر تعهد خود به ایجاد اطمینان نسبت به ادامه تحقق اهداف تاکید کرده و موافقت کردند که گفتگوهای خود را در راستای این هدف تعمیق بخشند،
-به طور ویژه متعهد شدند که مباحث کارشناسی فشرده ای را با ایران در خصوص مسائل زیر، با هدف رسیدن به راه حل های عملی [ظرف مدت چند هفته آینده] آغاز نمایند:
حفظ و تعمیق روابط اقتصادی با ایران،تداوم فروش نفت، گاز، میعانات گازی و فرآورده های نفتی و پتروشیمی ایران و تعاملات مالی مربوطه،تعاملات موثر بانکی با ایران،ادامه روابط حمل و نقل موثر دریایی، زمینی و هوایی و خط آهن با ایران،تامین بیشتر اعتبارات صادراتی اتحادیه اروپا و ایجاد مسیرهای ویژه در حوزه های مالی، بانکی، بیمه ای و تجاری با هدف تسهیل همکاری های اقتصادی و مالی شامل ارائه حمایت های عملی از تجارت و سرمایه گذاری،تکمیل و اجرای بیشتر یادداشت تفاهم و قراردادهای منعقده بین شرکت های اروپایی و طرف های ایرانی،سرمایه گذاری بیشتر در ایران،حمایت از فعالان اقتصادی اتحادیه اروپا و تامین فضای اطمینان بخش حقوقی،ایجاد هر چه بیشتر فضای شفاف و قانونمند اقتصادی.
یک بار دیگر عزم و اراده خود را برای اجرای برجام در تمامی بخش های آن همراه با حسن نیت و در فضایی سازنده مورد تاکید قرار داده و موافقت کردند به مشورتهای فشرده خود در تمامی سطوح و با سایر اعضای برجام ادامه دهند.
بدون شک، اینها تعهداتی هستند که اتحادیه اروپا مطابق سند توافق هسته ای از ابتدا باید نسبت به آنها پایبند می مانده است. با این حال طی دو سال اخیر شاهد این موضوع ( پایبندی کامل اعضای غربی 1+5 به برجام) نبوده است. نکته مهم تر اینکه "بیانیه بروکسل"، صرفا یاد آوری تعهدات برجام محسوب شده و یک نقشه راه را ترسیم کرده است. به عبارت بهتر، نمی توان از بیانیه بروکسل به عنوان یک "تضمین " یاد کرد، بلکه این بیانیه صرفا تکرار تعهدات طرف اروپایی در برجام است. بدون شک طرف اروپایی تا دادن تضمینهای عینی، ملموس و قابل سنجش در خصوص حفظ برجام فاصله زیادی دارد.
آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان نیز در اظهاراتی به خروج یکجانبه آمریکا از برجام واکنش نشان داد.صدر اعظم آلمان در این باره گفت: کشورهای اروپائی در روابط خود با آمریکا در ارتباط با خروج این کشور از برجام اختلاف نظرهائی شده اند.وی در سخنانی در مجمع اتحادیه تجاری آلمان (DGB) در این خصوص گفت: این موضوعی مهم برای برلین تلقی می شود.این در حالیست که وی پیشتر در سخنانی توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ میان کشورهای ۱+۵ با ایران را برای برلین حائز اهمیت دانسته و از تلاش کشورش برای پیدا کردن راهی در حل و فصل موضوعات اخیر
در این باره خبر داده بود.
دیدگاه تان را بنویسید