بازگشت مرد توسعه

از سال ۱۹۵۷ که مالزی از زیر یوغ استعمار بریتانیا خارج شد، ائتلافی یکسان بر این کشور حکم رانده است. گرچه محبوبیت این حزب در سال‌های اخیر رو به کاهش گذاشته بود‌ اما بسیاری باور داشتند که «نجیب زراق»، نخست‌وزیر این کشور، بار دیگر بر کرسی صدارت خواهد نشست.

اما با انتخابات اخیر، ورق برگشت و ائتلاف اپوزیسیون به رهبری «ماهاتیر محمد» در انتخابات پارلمانی مالزی پیروز شد. شمارش آرای انتخابات حاکی از آن بود که حزب رزاق نتوانست کرسی‌های لازم در پارلمان این کشور را به‌دست آورد، امری که بسیاری را در جهان شگفت‌زده کرد.

دلیل شکست حزب باریسان ناسیونال، مثل بیشتر موارد، اقتصاد است. هزینه زندگی در مالزی در سال‌های گذشته افزایش یافته و دولت مالیات‌هایی را بر کالاها و خدمات وضع کرده است؛ اقدامی ‌که البته چندان تاثیر مثبتی بر محبوبیت حزب حاکم نداشت.

 اما بزرگ‌ترین معضل مالزی در سال‌های گذشته فساد بود. نجیب رزاق بودجه ویژه‌ای را برای تشویق به سرمایه‌گذاری‌های خارجی اختصاص داد اما بسیاری از کسانی که در این پروژه‌ها شرکت دارند، متهم شده‌اند که سود شخصی خود را در اولویت قرار داده‌اند.

حتی خود نخست‌وزیر هم به ۷۰۰ میلیون دلار اختلاس متهم شده بود. نکته مهم اینجاست که خود نجیب رزاق همواره این اتهام‌ها را رد کرده و از تمام جرایم تبرئه شده است، اما بسیاری از کشورها هنوز در رابطه با این اختلاس تحقیقاتی را شروع کرده‌اند؛ امری که البته کمک چندانی به آبرو و اعتبار این کشور در جامعه جهانی نکرده است.

در چنین اوضاع بلبشویی بود که «ماهاتیر محمد»، رهبر پیشین باریسان ناسیونال، پا به میدان گذاشت. او که از ۱۹۸۱ تا ۲۰۰۳ بر صندلی نخست‌وزیری نشسته بود، نقش مرید را برای نجیب رزاق ایفا کرده است.

ماهاتیر محمد دو سال پیش ناگهان اعلام کرد که از اتهام‌های فساد و اختلاس «شرمنده» است و به همین دلیل حزب مطلوب خود را ترک می‌کند و به حزب مخالف، «اتحاد امید‌» خواهد پیوست.

در ماه ژانویه، محمد به‌طور مستقیم مرید پیشین خود را در انتخابات به چالش کشید. رئیس پیشین حزب باریسان ناسیونال گفت ‌تردیدی ندارد که در انتخابات پیروز خواهد شد، مگر آنکه «نجیب رزاق تقلب

کند.»

البته طی انتخابات اتهام‌هایی هم درباره تقلب مطرح شد؛ برخی می‌گفتند که برگه رای به آنها داده نشده و برخی گزارش‌ها هم حاکی از آن بود که دولت تغییراتی را در برخی حوزه‌های انتخاباتی ایجاد کرد تا بتواند نتایج را دستکاری کند.

دولت همچنین شایعاتی را درباره «اخبار کذب» منتشر کرد و قانونی را برای مجازات کسانی وضع کرد که این شایعات را منتشر می‌کنند. برخی معتقدند که این قانون راهی است برای بایکوت نظرات منتقدان. جالب اینجاست که به ماهاتیر محمد هم در این زمینه اتهاماتی وارد شده است.

پس از اعلام نتایج انتخابات نجیب رزاق اعلام کرد که نتایج را می‌پذیرد. حزب آقای رزاق در این انتخابات ‌80/33 درصد از آرا را به خود اختصاص داد و ۷۹ کرسی را در اختیار گرفت که نسبت به انتخابات پیشین ۵۴ کرسی کاهش داشته است.

در عین حال، حزب اپوزیسیون «اتحاد امید»، ‌25/52 درصد از آرا را به خود اختصاص داد، این یعنی ۱۱۳ کرسی پارلمان که نسبت به انتخابات گذشته ۴۵ کرسی افزایش داشته است.

ماهاتیر محمد چهارشنبه گذشته سوگند نخست‌وزیری یاد کرد. با این وجود مشخص نیست که تا چه زمانی در این مقام باقی می‌ماند. او در کارزار انتخاباتی خود گفته بود که چنانچه به قدرت برسد پس از دو سال کناره‌گیری خواهد کرد. دلیل‌ چرا که او ۹۲ سال سن دار‌د.

این کناره‌گیری وضعیت را از قبل هم پیچیده‌تر خواهد کرد، چراکه ممکن است گزینه بعدی برای نخست‌وزیری «انور ابراهیم» باشد. داتو سری انور ابراهیم که در اوت ۱۹۴۷ زاده شد، از ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۸ معاون نخست‌وزیر بود.

او در آغاز کارش تحت حمایت نخست‌وزیر وقت، ماهاتیر محمد قرار داشت، اما پس از آن، انور به‌عنوان سرشناس‌ترین منتقد سیاست‌های وی شناخته شد. در سال ۱۹۹۹، ابراهیم در یک محاکمه بحث‌برانگیز، به جرم فساد مالی، به ۶ سال حبس در زندان محکوم شد و در سال ۲۰۰۰ به اتهام داشتن ‌فساد اخلاقی به ۹ سال حبس دیگر محکوم شد. با این وجود، در سال ۲۰۰۴، دادگاه فدرال مالزی، دومین حکم را نقض کرد و او پس از تحمل ۶ سال حبس از زندان آزاد شد.

در ژوئیه ۲۰۰۸، او به اتهام ‌فساد اخلاقی ‌بازداشت شد. ابراهیم همواره گفته که اتهام‌های مطرح‌شده علیه او سیاسی بود و هدف از آنها تحکیم قدرت ماهاتیر محمد است.

ماهاتیر محمد برای آنکه نظر اعضای حزب «اتحاد امید» را به خود جلب کند وعده داد که انور ابراهیم را عفو کند تا او بتواند دوباره برای نخست‌وزیری کشور نامزد شود.

این تنها اظهارنظر جالب ما‌هاتیر محمد نبود. او پس از پیروزی در انتخابات در سخنانی گفت: «از همه کسانی که با کمک‌های مالی از ائتلاف ما در جریان تبلیغات انتخاباتی حمایت کردند سپاسگزارم.»

مسن‌ترین رئیس حکومت در جهان در ادامه افزود: «اما اکنون وقت کمک مالی به پایان رسیده است و از همه کسانی که می‌خواهند از دولت جدید با ارائه هدیه حمایت کنند می‌خواهم که فقط به وزرا و کارمندان جدید گل و غذا هدیه دهند. ما می‌خواهیم از ابتدا اطمینان پیدا کنیم که در دولت جدید هیچ گونه فسادی وجود ندارد.»

وضعیت بازار سهام هم پس از اعلام نتایج انتخابات پارلمانی دگرگون شد. سرمایه‌گذاران مالزی در اولین روز از بازگشایی بازارها پس از شوک انتخابات بازنده و برنده را از یکدیگر تفکیک کردند و سهام شرکت‌ها و پروژه‌های حامی‌ نجیب رزاق و دولتش را به قیمت پایین فروختند.

با واکنش بازارهای مالزی به انتخابات، پس از دو روز تعطیلی، یکی از بزرگ‌ترین بازندگان در بازار، شرکت هوایی «ایرآسیا» است که «تونی فرناندز»، رئیس آن، از نجیب رزاق در کارزار انتخاباتی‌اش حمایت کرد. شرکت ایرآسیا در چندین کشور آسیایی پرواز دارد، اما بازار اصلی آن در مالزی است و منبع اصلی درآمد این شرکت تلقی می‌شود.

 شرکت دولتی مالزی ایرلاین رقیب اصلی ایرآسیاست و این شرکت برای گسترش پروازهایش به تایید دولت نیاز دارد.

دو روز پیش از انتخابات‌ چهارشنبه، فرناندز ویدئویی را منتشر کرد که در آن به ستایش از نجیب رزاق پرداخت و حمایت او را از این شرکت هوایی ستود. کمی بعد، نجیب رزاق عکسی از خودش و فرناندز را منتشر کرد که در برابر یک هواپیمای شرکت ایرآسیا که شعار حزب مطلوب رزاق رویش نوشته شده ایستاده‌اند.

فرناندز در ویدئویی که‌ یکشنبه منتشر کرد گفت: «به‌خاطر اتفاقی که پیش آمده است، متاسفم. در لحظه‌ای مهم در تاریخ کشورمان عقب نشستم. این کار درست نبود و برای همیشه نسبت به آن احساس تاسف می‌کنم.» سهام ایرآسیا ‌دوشنبه ۱۰ درصد سقوط کرد اما کمی بعد، در مقایسه با سقوط 9/0 درصدی در شاخص مالزی، دوباره قدری بالا کشید. ارزش سهام شرکت گروه سرمایه‌گذاری سی‌آی‌ام‌بی هم که «نظیر رزاق»، برادر نجیب رزاق ریاست آن را برعهده دارد،

سقوط کرد.

یکی از بزرگ‌ترین برندگان در بازار گروه پی‌پی‌بی -به ریاست «رابرت کوک»، تاجر چینی-‌مالزیایی- بود که بیش از 4درصد افزایش یافت. این افزایش ارزش پس از آن صورت گرفت که کوک به‌عنوان مشاور دولت جدید انتخاب شد.

پس از آنکه ماهاتیر محمد خواستار بازبینی در پروژه‌های زیرساختی بزرگ کشور شد که در زمان نخست‌وزیری رزاق مورد حمایت دولت قرار گرفته بودند، ارزش سهام شرکت‌های ساختمانی سقوط کرد. در این میان‌ شرکت‌هایی که توسعه‌دهنده منافع اقتصادی چین در مالزی بودند بیشترین ضرر را

متحمل شدند.

ارزش سهام شرکت وای‌تی‌ال، گروهی تولیدی که بخشی از قرارداد ساخت خط‌آهن کوالالامپور-سنگاپور را برعهده دارد، بیش از هشت درصد سقوط کرد. همچنین سهام شرکت اوپکام که در زمینه فیبرهای نوری فعالیت می‌کند و «موخریز ماهاتیر»، پسر ماهاتیر محمد، ریاست آن را برعهده دارد 6/49 درصد افزایش پیدا کرد و قیمت هر سهم آن به ۹۰۵ هزارم رینگیت

(واحد پول مالزی)رسید.

 منبع: بی‌بی‌سی، گاردین، رویترز