محورشرارت

خروج «رکس تیلرسلون» وزیر امور خارجه سابق ایالات متحده آمریکا از قدرت و متعاقبا، کنار گذاشتن ژنرال «مک‌کستر» از سمت مشاور امنیت ملی‌  ترامپ، مولد رفتارهای تند و رادیکال تازه‌ای در حوزه سیاست خارجی ایالات متحده بوده است. «حمله آمریکا به سوریه» و «خروج‌  ترامپ از برجام» نخستین خروجی حضور مجدد نومحافظه‌کاران افراطی در راس معادلات سیاسی و اجرایی آمریکا محسوب می‌شود. رئیس‌جمهور فعلی آمریکا، در جریان رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور در سال 2016 میلادی، بارها سیاست‌های جورج واکر بوش و نومحافظه‌کاران را به چالش کشید. کار به جایی رسید که حتی جورج بوش مخالفت صریح و علنی خود را با حضور‌  ترامپ در کاخ سفید اعلام کرد.  ترامپ معتقد بود که جنگ عراق (سال 2003) هزینه‌های زیادی برای آمریکا داشته اما هم‌اکنون افرادی مانند «جان بولتون» و «جینا هسپل» را به عنوان مشاور امنیت ملی و ریاست سازمان سیا منصوب کرده است. بسیاری از تحلیلگران مسائل آمریکا، معتقدند‌  ترامپ علنا درصدد احیای نومحافظه‌کاری در‌کاخ سفید است. با این حال برخی دیگر نیز معتقدند که استفاده‌  ترامپ از نومحافظه‌کارانی مانند بولتون و افرادی تندرو مانند پمپئو، حالتی کاملا ابزاری دارد. مروری بر نام افراد تاثیرگذار در حوزه سیاست خارجی دولت‌  ترامپ، می‌تواند در نوع خود قابل تامل باشد.

  جان بولتون؛ نماد احیای نومحافظه‌کاری

 در کاخ سفید 

جان بولتون از اعضای اصلی شورای دوازده نفره نومحافظه‌کاران در آمریکا و از مدافعین جنگ عراق محسوب می‌شود. 

بولتون هم‌اکنون عضو پیوسته ارشد در موسسه امریکن انترپرایز و از تحلیلگران ثابت فاکس‌نیوز است. او از مشاورین سیاست خارجی میت رامنی نامزد حزب جمهوریخواه در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۲ بود. بولتون همچنین با اندیشگاه‌های متعدد محافظه‌کاری چون انجمن ملی سلاح، پروژه‌ای برای قرن آمریکایی جدید (PNAC)، بنیاد یهودی امور امنیت ملی (JINSA) و کمیته صلح و امنیت در خلیج (CPSG) همکاری داشته‌است. 

کمتر کسی تصور می‌کرد که‌  ترامپ با وجود انتقاداتی که در ظاهر از جنگ عراق کرده بود، بولتون را به سمت مشاور امنیت ملی خود منصوب کند. صورت مساله این بود که‌  ترامپ در سال گذشته (2017 میلادی) با بولتون و سه نفر دیگر برای پر کردن سمت مشاور امنیت ملی که پس از ژنرتال مایکل تی. فلین خالی شده بود، مصاحبه کرد. نهایتا این سمت به مک‌مستر رسید. با این حال،  ترامپ از بولتون تجلیل کرد و گفت او نهایتا برایش سمتی در دولتش خواهد داشت. بولتون در عصر روز ۶ مارس ۲۰۱۸ ظاهرا برای مصاحبه به عنوان نامزد مشاورت امنیت ملی  در‌کاخ  سفید رویت شد. 

نیویورک‌تایمز در ۲۲ مارس ۲۰۱۸ گزارش کرد که جان بولتون جایگزین مشاور امنیت ملی ایچ آر مک مستر خواهد شد.  ترامپ در ۲۲ مارس در توئیتی این انتصاب را تایید کرد. نیویورک‌تایمز نوشت: «ارتقای بولتون به همراه خروج رکس تیلرسون و ژنرال مک مستر به این معناست که تیم سیاست خارجی‌  ترامپ اکنون «رادیکال‌ترین تیم سیاست خارجی تهاجمی» است که در تاریخ مدرن پیرامون رئیس‌جمهور آمریکا حضور داشته‌است. 

جان بولتون در دولت‌های مختلف جمهوریخواه فعالیت کرده‌است. بولتون از اوت ۲۰۰۵ تا دسامبر ۲۰۰۶ از سوی رئیس‌جمهور جورج دابلیو بوش به عنوان سفیر ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل متحد مشغول به کار بود. رئیس‌جمهور او را در بازه تعطیلات کنگره بدون رای اعتماد منصوب کرده بود. او در دسامبر ۲۰۰۶ استعفا داد، گرچه انتصاب او که در زمان تعطیلات کنگره صورت گرفته بود نیز به هر روی پایان یافته بود، چرا که محتمل نبود او بتواند از سنا که از ژانویه ۲۰۰۷ در کنترل دموکرات‌ها بود رای اعتماد بگیرد. 

بولتون یک «باز جنگ‌طلب» خوانده شده و از مدافعان تغییر رژیم در کره‌شمالی است. وی مکررا خواهان خاتمه‌دادن به برنامه جامع اقدام مشترک با ایران شده بود و با حضور خود در سمت مشاور امنیت ملی آمریکا، این اقدام را عملی کرد. همچنین همان‌گونه که اشاره شد، وی از حامیان جنگ عراق بود و همچنان از این تصمیمش دفاع می‌کند. او از اقدام نظامی و تغییر رژیم در سوریه و لیبی دفاع کرده‌است. 

  نیکی هیلی؛ دیپلماتی از جنس تهاجم 

نیکی هیلی، یکی دیگر از دیپلمات‌ها و سیاستمداران تصمیم‌ساز و موثر در حوزه سیاست خارجی دولت‌  ترامپ محسوب می‌شود. سیاستمدار آمریکایی که از سال ۲۰۱۷ سفیر ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل متحد است. مواضع تند و خصمانه نیکی هیلی علیه برجام، نقش بسزایی در عدم تمدید تعلیق تحریم‌های ایران توسط‌  ترامپ شد. نیکی هیلی در طول مدت حضور مک‌کستر و رکس تیلرسون در کاخ سفید، همواره خواستار برکناری آنها از قدرت بود و این میل خود را نیز پنهان نمی‌کرد. هیلی از ژانویه ۲۰۰۵ تا ژانویه ۲۰۱۱ نمایندگی شهرستان لکزینگتن را در مجلس نمایندگان کارولینای جنوبی بر عهده داشت. سپس از ژانویه ۲۰۱۱ تا ژانویه ۲۰۱۷ میلادی، به مقام یکصدوشانزدهمین فرماندار ایالت کارولینای جنوبی انتخاب شد. هیلی اولین زنی بود که به مقام فرمانداری در کارولینای جنوبی رسید. همچنین او پس از بابی جیندال، دومین فرماندار هندی-آمریکایی در ایالات متحده بود. او در طول دوران فرمانداری، جوان‌ترین فرماندار در ایالات متحده بود. 

او در نوامبر ۲۰۱۰ برای در اختیار گرفتن سمت فرمانداری ایالت کارولینای جنوبی نامزد انتخابات شد و مورد حمایت میت رامنی، سارا پیلین و جنبش تی پارتی قرار گرفت و در انتخابات پیروز شد. سپس در نوامبر ۲۰۱۴ نیز وی مجددا به سمت فرماندار ایالت کارولینای جنوبی انتخاب شد. در نوامبر ۲۰۱۶ میلادی، دونالد‌  ترامپ اعلام کرد: قصد دارد نیکی هیلی را به عنوان سفیر آمریکا در سازمان ملل منصوب کند. در ۲۴ ژانویه ۲۰۱۷ مجلس سنای آمریکا، او را با ۹۶ رای موافق در مقابل ۴ رأی مخالف، به عنوان سفیر آمریکا در سازمان ملل تایید کرد. در ۵ آوریل ۲۰۱۷ هیلی در سخنان خود در شورای امنیت سازمان ملل، یک روز پس از حمله شیمیایی ۲۰۱۷ خان‌شیخون گفت: «روسیه، اسد و ایران علاقه‌ای به صلح ندارند و اگر در پاسخ کاری صورت نگیرد چنین حملاتی تکرار خواهند شد.» اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد، از نیکی هیلی به عنوان سیاستمداری تند، افراطی و غیرمنطقی یاد می‌کنند که اصلی‌ترین کارویژه وی، ایجاد تنش‌های مزمن و پایدار میان اعضای دائم و غیردائم شورای امنیت سازمان ملل متحد است. 

  جیمز متیس؛ سیاستمداری تندرو

 اما متفاوت با بولتون

وزیر دفاع کابینه‌  ترامپ، از منتقدین نرم تصمیم وی برای عقب‌نشینی از توافق هسته‌ای محسوب می‌شود.  ترامپ در اول دسامبر ۲۰۱۶ در یک سخنرانی در سین‌سینتی اعلام کرد متیس را برای وزیر دفاع ایالات متحده آمریکا نامزد خواهد کرد. از آنجا که متیس در سال ۲۰۱۳ از ارتش بازنشسته شده بود، نامزدی او نیازمند اخذ معافیت از لایحه امنیت ملی ۱۹۴۷ بود که برای کارکنان نظامی بازنشسته پیش از تصدی منصب وزارت دفاع یک بازه انتظار ۷ ساله لازم می‌دارد. متیس دومین نفری است که پس از جورج مارشال این‌گونه به وزارت رسید. 

نام «جیمز متیس» برای بسیاری از کسانی که تحولات آمریکا و سیاست خارجی این کشور را دنبال می‌کنند آشناست. کسی که تصور می‌شد همزمان با مک‌مستر و تیلسون، از سمت خود کنار گذاشته شود. متیس یک‌بار در سخنانی مضحکانه مدعی شد که ایران، بالاتر از القاعده و داعش، تهدیدکننده اصلی ثبات خاورمیانه است. متیس در این خصوص می‌گوید: «در نظر من داعش چیزی بیش از بهانه‌ای برای اینکه ایران به رفتار نادرست خود ادامه دهد، نیست. ایران دشمن داعش نیست. آنها از ناآرامی‌در منطقه که داعش می‌آفریند خیلی سود می‌برند.» 

به هر روی، گرچه او توافق هسته‌ای را ضعیف می‌دانست، معتقد بود هیچ راهی برای عقب نشستن از آن وجود ندارد: «ما باید بپذیریم که توافق ناکاملی برای کنترل تسلیحات داریم. در ثانی، اینکه آنچه بدان دست یافته‌ایم یک مکث هسته‌ای است نه یک توقف کامل هسته‌ای.»

متیس دارای دیدگاه‌های بسیار تندی در قبال منطقه بوده و از اصلی‌ترین حامیان استمرار حضور داعش و گروه‌های تروریستی و تکفیری در سوریه و عراق محسوب می‌شود. متیس دوستی متحدین منطقه‌ای آمریکا نظیر اردن و امارات متحده عربی را ستوده‌است. او از باراک اوباما به خاطر این دیدگاه‌شان که متحدین را در حال مفت سواری دانسته انتقاد کرده و گفته: «اینکه یک رئیس‌جمهور حاکم آمریکا متحدین ما را مفت‌سوار بداند دیوانه‌وار است.» او بر اهمیت امارات و اردن به عنوان کشورهایی که برای مثال می‌خواهند آمریکا را  در پر‌کردن شکاف‌ها در افغانستان کمک کنند تاکید کرده‌است. او از استراتژی دفاعی اوباما به این دلیل که این تلقی را ایجاد می‌کند که «از حمایت از متحدین‌مان دست برمی‌داریم» انتقاد کرده بود. او بر نیاز آمریکا به تقویت پیوندها با سازمان‌های اطلاعاتی متحد خود، خصوصا سازمان‌های اطلاعاتی اردن، مصر و عربستان سعودی تاکید کرده‌است. در سال ۲۰۱۲ متیس خواهان دادن سلاح به شورشیان سوری برای ایجاد بحران‌های امنیتی پایدار در این کشور شده بود. در حال حاضر نیز این مشی متیس ادامه دارد. او از اصلی‌ترین بازیگرانی است که درصدد القای تنش‌های پایدار امنیتی در منطقه غرب آسیا محسوب می‌شود. 

  هسپل؛ شکنجه‌گر آمریکایی

 در راس سازمان سیا 

پس از انتصاب «مایک پمپئو»، رئیس سابق سازمان سیا به عنوان وزیر امور خاجه جدید ایالات متحده آمریکا، قائم مقام او یعنی «جینا هسپل» به سمت ریاست سازمان سیا انتخاب شد. جینا شری هَسْپِل یک افسر اطلاعاتی آمریکا است. در ۱۳ مارس ۲۰۱۸‌  ترامپ او را به عنوان اداره‌کننده سازمان سیا معرفی کرد که نخستین زنی بود که مسئولیت این سازمان جاسوسی را بر عهده می‌گیرد. جینا هسپل یکی از باسابقه‌ترین افسران سیا است که بیش از ۳۰ سال سابقه کار اطلاعاتی دارد. او در سال ۱۹۸۵ به سیا پیوست. در فوریه ۲۰۱۷ رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد‌  ترامپ او را به عنوان قائم‌مقام اداره‌کننده سیا منصوب کرد. و در ۱۳ مارس ۲۰۱۸ دونالد‌ ترامپ او را به عنوان جانشین مایک پمپئو برای ریاست جدید سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده آمریکا معرفی کرد. اگر سمت او تایید شود، او اولین افسر اطلاعاتی حرفه‌ای زن و نخستین زنی است که این مسئولیت را بر عهده گرفته است. در ۱۸ می ۲۰۱۸، جینا هسپل با شش رأی سناتور دموکرات توانست رأی تایید سنا را به‌دست آورد و نخستین زن رئیس سازمان سیا شد. 

نام جینا هسپل با شکنجه گره خورده است. او به عنوان یکی از طراحان شیوه‌های خشن و جنجالی بازجویی مظنونان تروریسم - مثل القای حس خفگی -مطرح است. رسانه‌های آمریکا از او به عنوان چهره مناقشه‌برانگیزی یاد می‌کنند چراکه گفته شده او از حامیان روش‌های خشن شکنجه در بازجویی‌های سیا است و همچنین این سازمان تحت نظر او یک زندان مخفی در تایلند دایر کرده ‌است. در سال ۲۰۱۴ مرکز قانون حقوق بشر مستقر در برلین (ECCHR) از دادستانی کل آلمان در کارلسروهه خواست تا در صورت سفر هسپل به اروپا حکم جلب فوری او صادر شود. بررسی این پرونده از سوی دادستانی فدرال در جریان است اما هنوز رسما تحقیقات در این زمینه آغاز نشده است. سوابق اداری جینا هسپل در سازمان سیا بیانگر آن است که هسپل از تجربه گسترده‌ای در زمینه جاسوسی بین‌المللی برخوردار است و بارها مدیریت پروژه‌های مختلف برون‌مرزی را برعهده داشته ‌است. او همچنین در دفتر مرکزی سازمان سیا در واشنگتن به عنوان معاون رئیس، بر اداره امور مخفی ملی مدیریت داشته ‌است. جینا هسپل همچنین از جورج اچ ‌دبلیو بوش، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا مدال افتخار به علت فعالیت‌هایش در امور ضدتروریسم دریافت کرده ‌است، این مدال بالاترین جایزه است که کاخ‌سفید به کارمندان دولت به علت خدمات‌شان اهدا می‌کند. 

  مایک پمپئو؛ عضو «تی پارتی» 

و سیاستمدار مورد علاقه‌  ترامپ

مایک پمپئو، وزیر امور خارجه فعلی آمریکا و رئیس سابق سازمان سیا، از سیاستمدارانی است که به‌شدت مورد علاقه‌  ترامپ قرار دارد. دلیل این مساله، عدم استقلال شخصیت سیاسی پمپئو و وابستگی کامل وی به رئیس‌جمهور فعلی آمریکاست. او هم‌اکنون نماد افراط در سیاست خارجی آمریکا محسوب می‌شود. اگرچه پمپئو در جلسه استماع سنا و قبل از جلب رای اعتماد سنای آمریکا به خود، از تلاش برای حفظ برجام (در عین اصلاح آن) خبر داده بود، اما بلافاصله به پیام‌آور «لغو برجام» از سوی دولت آمریکا تبدیل شد. 

پمپئو هفتادمین وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا است. او پیش‌تر اداره‌کننده سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده آمریکا (سیا) بود. او پیش‌تر نماینده حوزه انتخابیه چهارم کانزاس از حزب جمهوری‌خواه ایالات متحده آمریکا در مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا بود که برای نخستین‌بار در ژانویه ۲۰۱۱ میلادی به‌عضویت این مجلس درآمد. دونالد‌  ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا، پس از برکناری رکس تیلرسون، مایک پمپئو را در ۱۳ مارس ۲۰۱۸ به عنوان وزیر خارجه آمریکا معرفی کرد. او عضو جنبش تی‌پارتی در حزب جمهوری‌خواهان آمریکا است و در سمت راست طیف سیاسی جمهوری‌خواهان قرار می‌گیرد. او همچنین عضو انجمن ملی اسلحه و گروه لابی گسترش استفاده از سلاح گرم در آمریکا است. مایک پمپئو با بستن بازداشتگاه گوانتانامو مخالف است. او گفته روحانیون مسلمانی که حملات تروریستی را به‌شدت محکوم نمی‌کنند، «همدست» تروریست‌ها هستند. به‌طور کلی، پمپئو به نژادپرستی و داشتن خصومت ذاتی با مسلمانان محکوم است؛ موضوعی که حتی برخی سناتورهای آمریکایی نیز در جلسه استماع سنا نسبت به آن ابراز نگرانی کردند.