روح سخنرانی «مایک پمپئو» بر خالیکردن هویت انقلابی و از بینبردن قدرت بازدارندگی ایران بنا شده بود
نومحافظه‌کاری رادیکال
سخنرانی اخیر «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا از ابعاد و زوایای مختلفی قابل توجه قرار گرفته است. وزیر خارجه آمریکا در اندیشکده «هریتیج» حاضر شد تا از راهبرد این کشور در قبال ایران پس از خروج از توافق هسته‌ای رونمایی کند. در ۱۸ اردیبهشت رئیس‌جمهور آمریکا رسما خروج این کشور از توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+۵ را اعلام کرد و حالا «مایک پمپئو» از استراتژی جدید این کشور در قبال ایران سخن گفت.
وزیر خارجه آمریکا مدعی شد که این کشور آماده «اقدامات و گام‌های تازه» با ایران است البته تنها در صورتی که «ایران آماده تغییرات اساسی باشد». وی مدعی شد که آمریکا آماده «یک توافق نو» با ایران به جای برجام است اما توافق جدید، «هدف» واشنگتن نیست بلکه به ادعای او، هدف دولت آمریکا حفاظت از مردم آمریکا است. پمپئو با این ادعا که دولت کنونی آمریکا، اشتباهات دولت قبلی آمریکا را تکرار نخواهد کرد، گفت که «ما درباره خود برجام دیگر مذاکره نخواهیم کرد». وی مدعی شد که موضوع هسته‌ای ایران را نمی‌توان جدا از دیگر موضوعات امنیتی منطقه درنظر گرفت.
بندهای توافق خیالی آمریکا با ایران
توافق جدید مورد نظر آمریکا با ایران که پمپئو آن را اعلام کرد شامل درخواست‌ها و بندهای زیر است:
۱- ایران باید به آژانس گزارش کاملی از ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ارائه کند و از این اقدامات دست بکشد و به شکلی که قابل راستی‌آزمایی باشد برای همیشه برنامه نظامی هسته‌ای خود را کنار بگذارد.
۲- ایران باید غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند و هرگز به‌دنبال بازفرآوری پلوتونیوم نرود و تاسیسات آب سنگین خود را ببندد.
۳- ایران باید به بازرسان آژانس اجازه بازدید از همه سایت‌های خود در سراسر کشور بدهد.
۴- ایران باید به برنامه موشک‌های بالستیک خود پایان دهد و پرتاب یا توسعه موشک‌های با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای را متوقف کند.
۵- ایران باید همه شهروندان آمریکایی و همچنین شهروندان متحدان و شرکای ما که در ایران زندانی، مفقود یا در بازداشت هستند را آزاد کند.
۶- ایران باید به حمایت از گروه‌های تروریستی خاورمیانه از جمله حزب‌الله لبنان، حماس و جهاد اسلامی فلسطین پایان بدهد.
۷- ایران به حاکمیت عراق احترام بگذارد و به دولت این کشور اجازه خلع سلاح و غیرنظامی‌شدن شبه‌نظامیان شیعه و ادغام شدن آنها در نیروهای امنیتی عراق را بدهد.
۸- ایران همچنین باید به حمایت نظامی خود از شبه‌نظامیان حوثی پایان دهد و در راستای یک راه‌حل صلح‌آمیز در یمن گام بردارد.
۹- ایران باید همه نیروهای تحت فرماندهی خود را از تمام سوریه خارج کند.
۱۰- ایران باید به حمایت از طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی در افغانستان و منطقه پایان داده و به میزبانی از اعضای ارشد القاعده نیز پایان دهد.
۱۱- ایران باید به حمایت سپاه قدس از گروه‌های تروریستی و شرکای شبه‌نظامی خود پایان بدهد.
۱۲- ایران باید رفتارهای تهدیدکننده علیه همسایگان خود را کاهش بدهد، که بسیاری از آنها متحدان آمریکا هستند. این مساله شامل تهدیدات ایران برای نابودی اسرائیل و شلیک موشک به عربستان و امارات متحده عربی نیز می‌شود. این موضوع همچنین شامل تهدیدات علیه کشتیرانی بین‌المللی و حملات سایبری هم می‌شود.
روحانی و ظریف به پمپئو پاسخ دادند
حسن روحانی گفت: «امروز باید بیشتر به هم کمک کنیم. امروز حکومتی در آمریکا سر کار آمده که ۱۵ سال به عقب برگشتند. آنها یک‌مرتبه برگشتند به دوران بوش پسر و حرف‌های سال ۲۰۰۳ را تکرار می‌کنند.» او افزود: «دنیای امروز نمی‌پذیرد آمریکا برای جهان تصمیم بگیرد. کشورها استقلال دارند البته با فشار کار خود را می‌کنند اما دنیا این منطق را نمی‌پذیرد. آقایی که تا دیروز در مرکز جاسوسی بوده الان به عنوان وزیر خارجه آمریکا معرفی شده و می‌خواهد تعیین تکلیف کند؛ شما چه کاره هستی درباره ایران و جهان تصمیم بگیری؟ زمان این حرف‌ها گذشت. مردم ما صدها بار این حرف‌ها را شنیدند و بی‌اعتنایی کردند».
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان نیز شامگاه دوشنبه 31 اردیبهشت و ساعتی پس از سخنرانی تند و ضدایرانی وزیر امور خارجه آمریکا در اندیشکده موسوم به هریتیج به آن واکنش نشان داد. ظریف در توئیتر خود نوشت:
«دیپلماسی قلابی آمریکا چیزی جز تنزل به عادات قدیمی نیست؛ این دیپلماسی که در حصار توهمات و سیاست‌های شکست‌خورده قرار دارد و گروه‌های فاسد دارای منافع خاص آن را دیکته می‌کنند، انتخاب‌های نادرست یکسانی را تکرار می‌کند و در نتیجه، همان محصولات ناخوشایند پیشین را درو خواهد کرد. ایران، در عین حال، در حال همکاری با شرکا برای راهکارهای برجامی‌در دوران پس از آمریکا است.»
واکنش «نفیو» به اظهارات پمپئو
ریچارد نفیو، پژوهشگر بلندپایه آمریکایی دوشنبه در توئیتر خود نوشت: «درخواست‌های 12 گانه مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، اهداف توافق (با تهران) به شمار نمی‌روند، بلکه شرایط دولت واشنگتن برای تسلیم‌شدن ایران هستند.» نفیو که عضو هیات آمریکا در مذاکرات برجام با ایران بوده است، افزود: «کشورهای همپیمان واشنگتن و دیگر شریکان پیشین مذاکرات، به درخواست‌های مطرح‌شده پمپئو به صورت شرایط مذاکره نگاه نمی‌کنند.»
وی ادامه داد: «پمپئو در سخنرانی خود درباره سیاست‌های جدید واشنگتن علیه ایران که در بنیاد هریتیج در واشنگتن اعلام کرد، کار دشوار جذب شریکان و متحدان آمریکا را به از سرگیری تحریم‌های علیه ایران به امری غیرممکن تبدیل کرده است.»
پمپئو در این سخنرانی، خواستار محدود‌شدن نفوذ منطقه‌ای و متوقف شدن برنامه دفاعی موشکی ایران و حمایت ادعایی تهران از تروریسم شده است.
از واکنش سریع روسیه تا انفعال تروئیکای
اروپایی
وزارت‌خارجه روسیه سریعا به اظهارات «مایک پمپئو»، وزیر خارجه آمریکا در اندیشکده محافظه‌کار «هریتیج» واکنش نشان داد. وزارت خارجه روسیه گفته که تلاش‌های آمریکا برای تغییر سیاست‌های داخلی و منطقه‌ای ایران ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد.
با این حال، تروییکای اروپایی مواضع شفافی در قبال اظهارات پمپئو اتخاذ نکردند. صرفا فدریکا موگرینی مسئول سیاست خاجی اتحادیه اروپا، نکاتی را در خصوص اظهارات پمپئو مطرح کرد. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از اظهارات خصمانه و توهین‌آمیز وزیر امور خارجه آمریکا علیه کشورمان با انتشار بیانیه‌ای به ادعاهای وی واکنش نشان داد.
موگرینی در این بیانیه آورده است: «ما به سخنرانی مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا به دقت گوش دادیم که نه‌تنها در ایران مورد توجه بود بلکه از سوی تمام کسانی که از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) حمایت می‌کنند شنیده شد.
توافق هسته‌ای با ایران و ادامه پشتیبانی از آن دستاوردهای بزرگ دیپلماسی بین‌المللی است که تضمین می‌کند ظرفیت‌های هسته‌ای ایران کماکان صرفا برای اهداف صلح‌آمیز خواهد بود. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون 10 بار تایید کرده است که ایران به‌طور کامل به اجرای تمامی تعهدات مرتبط هسته‌ای‌اش پایبند بوده و همچنان به آن عمل می‌کند. آژانس علاوه بر این تاکید کرده است که تمامی دسترسی‌های مورد درخواستش برای انجام این ماموریت در ایران فراهم بوده است.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین تصریح کرد: «برجام نتیجه بیش از یک دهه مذاکرات پیچیده و سخت بر مبنای رویکرد دوگانه و بنابراین بهترین نتیجه ممکن است. اتحادیه اروپا به ادامه اجرای موثر و کامل برجام تا زمانی که ایران نیز به تمامی‌تعهدات مرتبط هسته‌ای‌اش پایبند باشد، متعهد است و خواهد بود. این توافق متعلق به جامعه بین‌الملل بوده که در شورای امنیت سازمان ملل نیز به تصویب رسیده است. جامعه بین‌الملل از تمامی‌طرف‌ها انتظار دارد تا به تمامی‌تعهداتی که دو سال پیش ملزم به انجام آن شده‌اند پایبند باشند. عادی‌سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران بخش‌های ضروری از این توافق هستند که باید توسط جامعه بین‌الملل اجرا شود.»
رمزگشایی از برخورد منفعلانه تروئیکای اروپایی
با اظهارات پمپئو
بر خلاف آنچه در ظاهر تصور می‌شود، ایالات متحده آمریکا کماکان مشغول هدایت و مدیریت فضای پس از خروج کاخ سفید از توافق هسته‌ای است. به عبارت بهتر، نه‌تنها واشنگتن از معادلات برجام حذف نشده است، بلکه در حال ادامه بازی خود، آن هم در قالب نوعی «دیپلماسی پنهان» و پیچیده است. اخیرا کاخ سفید رسما اعلام کرد که میان مایک پمپئو و وزرای امور خارجه سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه رایزنی‌هایی بر سر «انعقاد توافق جدید» با ایران صورت گرفته است. کاخ سفید صراحتا از تروئیکای اروپایی خواسته تا به جای «ارائه تضمین‌های اقتصادی به ایران» و «تلاش برای حفظ سند فعلی توافق هسته‌ای»، زمینه را برای چینش «میز جدید مذاکره با ایران» فراهم کنند. این خواسته پمپئو، با استقبال آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه روبهرو شده است. مقامات ارشد آلمانی و فرانسوی که مخالف رشد امیال ضدآمریکایی در اروپا و ایجاد شکاف در دو سوی آتلانتیک هستند، درصدد فرموله کردن خواسته‌های برجامی جدید آمریکا و شکل‌دهی مذاکرات جدید با کشورمان هستند. تاکیدات اخیر و ظاهرا بی‌مقدمه ماکرون و مرکل بر سر «بسط توافق هسته‌ای با ایران» به موضوعات موشکی و منطقه‌ای در همین راستا قابل ارزیابی و تحلیل است. تروییکای اروپایی بار دیگر به واشنگتن تعهد داده‌اند تا ضمن گذار از «نسخه فعلی توافق هسته‌ای»، زمینه را جهت شکل‌دهی توافقی به‌شدت محدودکننده و بازدارنده علیه ایران مهیا سازند. این تعهدی بود که تروئیکای اروپایی از ابتدای سال 2017 میلادی به ترامپ دادند و هنوز (به‌رغم خروج آمریکا از برجام) بر آن باقی هستند.
بازی ماکرون و مرکل در زمین آمریکا
امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه پس از پایان جلسه روز پنجشنبه 27 اردیبهشت (و قبل از سخنرانی پمپئو) با همتایان آلمانی و انگلیسی خود، سخنان قابل تاملی را در تقابل با جمهوری اسلامی ایران و برجام مطرح کرد. سخنانی که از سوی بسیاری از رسانه‌های غربی بازتاب پیدا کرد:
«تلاش می‌کنیم همه طرف‌ها به سمت برقراری مذاکراتی برای انعقاد یک توافق گسترده‌تر حرکت کنند که این امری اجتناب ناپذیر است. اولویت ما در دفاع از برجام تضمین صلح و ثبات در منطقه است. درباره ایران، اروپا از آغاز متحد بوده است. ما تنها یک اراده داشته‌ایم که شامل برقراری صلح و ثبات در منطقه خاورمیانه است. من از این موضع در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سپتامبر گذشته دفاع کردم. توافق هسته‌ای 2015 یک عنصر بسیار مهم برای ایجاد توازن است و به همین دلیل ما از آن حمایت می‌کنیم. ما به برجام جدای از تصمیم آمریکا ادامه می‌دهیم. به‌طور عینی این کار را از طریق تعهد سیاسی‌مان و تلاش برای ایجاد شرایط مناسب برای باقی‌ماندن شرکت‌هایمان در ایران
انجام می‌دهیم.»
واقعیت امر این است که حدود 48 ساعت پس از اعلام رسمی خروج ایالات متحده آمریکا از توافق هسته ای، مذاکرات پشت پرده‌ای میان سران کاخ سفید و مقامات اروپایی (خصوصا سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه) آغاز شده است. «مایک پمپئو»، وزیر امور خارجه آمریکا در این خصوص اعلام کرد که کاخ سفید مشغول رایزنی با سران کشورهای اروپایی بر سر سرنوشت نهایی برجام (پس از خروج آمریکا) است. دیگر منابع خبری و رسانه‌ای در آمریکا نیز اعلام کرده‌اند که مذاکرات مقامات آمریکایی و اروپایی طی روزهای اخیر بر سر برجام همچنان ادامه داشته است. شاید به نظر برسد که اصلی‌ترین دغدغه اروپاییان در این مذاکرات، متقاعدساختن ایالات متحده آمریکا برای اعمال معافیت‌های تحریمی‌درخصوص شرکتهای اروپایی است اما این تصور اشتباه است.
اظهارات ماکرون به‌خوبی نشان می‌دهد که دغدغه «بسط توافق هسته‌ای» یا همان «تغییر برجام» در میان سران اروپایی به‌شدت پررنگ است. در این معادله، بار دیگر «امانوئل ماکرون» نقش پیشگام را ایفا کرده است. نباید فراموش کرد که ماکرون در تیر سال گذشته و برای نخستین‌بار اعلام کرد که می‌توان بر سر موضوعاتی مانند تحدید و کنترل توان موشکی ایران و ادامه محدودیت‌های هسته‌ای کشورمان (پس از سال 2025 میلادی) مذاکراتی را با ایران صورت داد. ماکرون به ترامپ و نتانیاهو قول داد تا با گنجاندن همه شروط و درخواست‌های پیشنهادی ترامپ در برجام، توافق هسته‌ای را به توافقی تبدیل کند که به صورت مطلق، مطلوب واشنگتن و تل آویو است. باید اقرار کرد که ماکرون نهایت تلاش خود را در این خصوص صورت داد. او حتی آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان را نیز وادار کرد تا در این مسیر با پاریس و لندن همراهی کند. اما نتیجه بازی ماکرون در زمین ترامپ، چیزی نبود که رئیس‌جمهور جوان و بی تجربه فرانسه انتظار آن را داشت.
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز مذاکره بر سر توافقی جدید و گسترده‌تر با ایران (بر سر مسائل موشکی و منطقه‌ای) غیر قابل اجتناب دانسته است.
کپی‌برداری پمپئو از جان بولتون
اظهارات اخیر مایک پمپئو نشان داد که او نیز درصدد است همان مسیر «جان بولتون» را در تقابل با نظام و ملت ایران طی کند؛ مسیری که در نهایت ثمره‌ای جز شکست و تباهی برای مقامات آمریکایی ندارد. اظهارات پمپئو درباره «فشار مالی بی‌سابقه» و «قوی‌ترین تحریم‌ها در طول تاریخ» در کنار اظهارات و خط‌ونشان او برای ایران، حاکی از سیاست جدی دولت آمریکا برای براندازی در ایران است؛ هر چند او به‌طور مستقیم از واژه «تغییر رژیم» در سخنرانی خود استفاده نکرد، اما مجموع اظهارات او جمع‌بندی و نتیجه‌ای جز این را پیش‌رو نمی‌گذارد.
رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا در لابه‌لای سخنرانی خود به حمایت اروپایی‌ها برای فشار به ایران به منظور رسیدن به توافق جدید اشاره کرد. حال اینکه شرایط 12گانه‌ای که او مطرح کرد، نظیر غنی‌سازی صفر درصدی، از جمله مواردی هستند که بیشتر شبیه رویاپردازی و موارد غیرقابل‌تحقق هستند. حتی متحدان اروپایی آمریکا نیز به این نکته واقف هستند که توافقی با چنین شرایطی ممکن نیست. از طرفی دیگر، آمریکا با نادیده گرفتن نقطه‌نظرات متحدان اروپایی خود از توافقی که مورد حمایت اروپا و عمده کشورهای جهان بود، خارج شد.
مشخص نیست که با این وضعیت، آمریکا به جای حمایت با ممانعت متحدان اروپایی خود مواجه شود. از طرفی دیگر، شرط و شروط تند و خشن از جنس سخنان پمپئو نه‌تنها ممکن است اروپایی‌ها را با دولت آمریکا برای فشار بیشتر نزدیک و متحد نکند، بلکه این قابلیت را دارد که از میزان اجماع ضدایرانی در مجامع بین‌المللی بکاهد. به‌عبارتی سخنرانی پمپئو محدودیت‌ها و معذوریت‌های قدرت آمریکا در عرصه جهانی و اینکه نظام بین‌المللی چگونه کار می‌کند، را نادیده می‌گیرد.
شاید عصاره سخنان وزیر خارجه آمریکا این باشد که آمریکا به‌دنبال این است که با فشار حداکثری، امتیازات حداکثری از تهران دریافت کند و چه‌بسا گام را فراتر نهاده و به‌دنبال تغییر سیستم و براندازی در ایران باشد.
در نهایت اینکه راهبردهای «اعمال فشار»، «اعمال تهدید» و... که مصادیق آن را در سخنرانی مایک پمپئو شاهد بودیم، بارها از سوی ایالات متحده آمریکا و علیه کشورمان اعمال شده است. بدیهی است که این بار نیز جمهوری اسلامی ایران درس بسیار سخت و فراموش نشدنی و جبران ناپذیری را به دولت فعلی ایالات متحده آمریکا خواهد داد. بدیهی است که به‌زودی نام ترامپ نیز در کنار نام‌های کارتر، ریگان، بوش پدر، کلینتون، بوش پسر و اوباما و در زمره سیاستمداران ناکام آمریکایی در مقابل ایران قرار خواهد گرفت.
ذوق‌زدگی تل‌آویو و امارات از اظهارات پمپئو
نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی در اظهاراتی حاکی از ذوق‌زدگی او از اعلام راهبرد به اصطلاح جدید ضدایرانی آمریکا، از دیگر کشورها خواست که از واشنگتن تبعیت کنند. بنیامین نتانیاهو که با عدم استقبال بین‌المللی از اقدام غیرقانونی آمریکا برای انتقال سفارتش به قدس روبهرو شده، از راهبرد جدید ضدایرانی واشنگتن ابراز خرسندی کرد.
نتانیاهو با استقبال از سخنان مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا از جمله توقف غنی سازی اورانیوم در ایران، تحریم‌های بی سابقه علیه تهران و همچنین خروج نیروهای ایرانی از سوریه گفت: «از دیگر کشورها می‌خواهیم که از آمریکا پیروی کنند.» نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی به نمایش مضحکی که ماه گذشته اجرا کرد و مدعی ارائه اسنادی تازه از فعالیت‌های هسته‌ای ایران شد، اشاره کرد و ادامه داد: «اگر تهران می‌خواست برنامه هسته‌ای صلح آمیزی دنبال کند، بایگانی هسته‌ای خود را پنهان نمی‌کرد.»
همچنین انور قرقاش وزیرامورخارجه امارات متحده عربی گفت که مایک پمپئو، وزیرامورخارجه آمریکا رویکرد درستی در قبال ایران اتخاذ کرده است. وی با انتشار پیامی‌در صفحه توئیتر خود نوشت: «متحد کردن تلاش‌ها مسیر درست در قبال ایران است تا بیهودگی تهاجمات و توسعه‌طلبی‌های خود را دریابد. قرقاش همچنین مدعی شد که استراتژی پمپئو خواهان عقلانیت و تغییر رفتار ایران است.
واشنگتن پست سخنان پمپئو را احمقانه خواند
روزنامه واشنگتن‌پست نوشت: «مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا روز دوشنبه از نخستین سخنرانی خود در این سمت، برای فرستادن پیام «یا چیزی که ما می‌خواهیم را بخواهید یا هیچ» به مردم ایران و رهبران این کشور، استفاده کرد.»
در مطلبی که پس از سخنرانی وزیر امور خارجه آمریکا و در تارنمای روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست منتشر شد، آمده است: «پمپئو که در اندیشکده محافظه‌کار «بنیاد هریتیج» در واشنگتن سخنرانی می‌کرد، از ایران خواست برنامه موشکی خود را متوقف کند، به حضور خود در کشورهای منطقه پایان دهد، غنی‌سازی اورانیوم را کاملا متوقف کند و آمریکایی‌های بازداشتی را آزاد کند. تمام اینها به خاطر آنکه «ما اینطور می‌گوییم» باید محقق شوند؛ انتظاری که کاملا با واقعیت در تعارض است.
پمپئو در اظهارات خود 12 شرط برای ایران تعیین و اعلام کرد که اگر ایران از این شروط تبعیت کند، می‌تواند به پیوستن به آنچه وی «اتحادیه ملل» نامید، امیدوار باشد. اما اگر از پایبندی از آنها خودداری کند، با شدیدترین تحریم‌های اقتصادی در طول تاریخ، روبهرو خواهد شد. روشن نیست که دولت ترامپ چگونه می‌خواهد بدون حمایت متحدان کلیدی آمریکا در اتحادیه اروپا که همگی به باقی ماندن در توافق هسته‌ای و افزایش روابط اقتصادی خود با ایران متعهد شده‌اند، چنین چیزی را عملی کند. سخنرانی پمپئو در قبال ایران احمقانه بود.»
انتقاد اردوغان از اظهارات پمپئو
رئیس‌جمهور ترکیه با انتقاد از خروج آمریکا از برجام گفت: «آنکارا تجدید مسائلی از جمله توافق هسته‌ای با ایران را که حل شده بود، نمی‌پذیرد.» رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه در یک ضیافت شام به مناسبت ماه مبارک رمضان از کشورهایی که دارای تسلیحات هسته‌ای هستند، انتقاد کرد و گفت که این کشورها جهان را تهدید می‌کنند. وی با انتقاد از تصمیم آمریکا برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران گفت: «آنهایی که بیش از 15 هزار کلاهک هسته‌ای دارند، هم‌اکنون جهان را تهدید می‌کنند.» اردوغان در سخنان خود به مجموع کلاهک‌های هسته‌ای در جهان اشاره دارد که اغلب آن در اختیار آمریکا و روسیه قرار دارند.
به گزارش رویترز، رئیس‌جمهور ترکیه در ادامه سخنان خود آشکارا با اشاره به ایران افزود: «چرا کشورهایی که کلاهک هسته‌ای دارند تهدیدی علیه آنها ایجاد می‌کنند. اگر ما بخواهیم عادل باشیم و رویکردی منصفانه نشان دهیم، پس کشورهای دارای کلاهک هسته‌ای که کشورهای دارای قدرت هسته‌ای را تهدید جلوه می‌دهند، هیچ اعتباری در جامعه بین‌الملل ندارند.»
دیدگاه تان را بنویسید