ترامپ در میان منگنه/ آمریکا سودی از تحریم ایران نمی‌برد
مثلث/ سعید سبحانی: وضع تحریم‌های یکجانبه و ثانویه ایالات متحده آمریکا علیه ایران، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی داشته است. در این میان، بسیاری از تحلیلگران غربی معتقدند که عدم همراهی نظام بین‌الملل با تحریم‌های واشنگتن علیه تهران، از شدت تاثیرگذاری این تحریم‌ها علیه کشورمان می‌کاهد. از سوی دیگر، اصرار یکجانبه ایالات متحده آمریکا مبنی بر بازگشت تحریم‌ها علیه ایران، حکایت از تنها ماندن دونالد ترامپ در مصاف اقتصادی با ایران دارد. اخیرا منابع خبری صراحتا اعلام کرده‌اند که علی‌رغم اعمال تحریم‌های آمریکا و تهدیداتی که واشنگتن در این خصوص صورت داده است، واردات نفت دو کشور هند و چین از ایران افزایش یافته است. همچنین کشورهایی مانند ترکیه و حتی برخی بازیگران اروپایی نیز اعلام کرده‌اند از تحریم‌های ترامپ علیه ایران تبعیت نخواهند کرد.
به عبارت بهتر، ترامپ یکی از مهم‌ترین عناصر بازدارنده اقتصادی علیه ایران، یعنی «اجماع حول تحریم ایران» را از دست داده است. از سوی دیگر ترامپ هم‌اکنون به صورت همزمان مشغول رهبری منازعه اقتصادی با کشورهایی مانند چین و کانادا و حتی اتحادیه اروپاست. در چنین شراطی رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا به طور کلی قدرت کنترل اوضاع را از دست داده است. یکی از اصلی‌ترین عوامل اصرار ترامپ مبنی بر گفت‌وگوی مستقیم و بدون پیش‌شرط با ایران نیز همین مساله است.
مروری بر برخی تحلیل‌های صورت گرفته در رسانه‌های بین‌المللی و خصوصا غربی می‌تواند تصویر واضح‌تری از مخمصه‌ای که ترامپ در آن گرفتار شده است را نشان دهد. به عنوان مثال، نشریه «اکسیوس» به نکات قابل تاملی در خصوص ناکامی ایالات متحده در تحریم ایران اشاره کرده است. بر اساس اعلام این نشریه، نخستین بخش تحریم‌های آمریکا که طبق مفاد توافق هسته‌ای 2015م. لغو شده بودند، با خروج آمریکا از برجام بار دیگر علیه ایران تحمیل شدند. ذی‌نفع اصلی این اقدامات آمریکا، چین است که بیش از یک دهه به شریک اصلی تجاری ایران تبدیل شده است. پکن قبل از آن به دولت ترامپ گفته که پس از بازگشت تحریم‌های نفتی در 4 نوامبر واردات نفت از ایران را کاهش نخواهد داد. موضوع اعلام شده در نشریه اکسیوس از ابعاد مختلفی قابل تامل است.
واقعیت امر این است که یکی از اصلی‌ترین اهداف ترامپ مبنی بر تقابل اقتصادی با ایران، اعمال فشارهای مزمن اقتصادی بر ایران اسلامی بوده است. با این حال به نظر می‌رسد ترامپ در این میان دچار نوعی خطای محاسباتی سخت شده است. نباید فراموش کرد که جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با مدیریت بحران و رایزنی موثر با دیگر بازیگران بین‌المللی، مانع از تاثیرگذاری گسترده این تحریم‌ها بر اقتصاد خود شود. اتفاقا این نکته‌ای است که در گزارش اکسیوس نیز به صورتی دقیق به آن اشاره شده است. بر این اساس دولت ترامپ به این امید است که اعمال تحریم‌ها فعالیت‌های « زیانبار» ایران در منطقه را محدود خواهد کرد. اما پس از پیروزی اسد در سوریه و گرفتاری عربستان، رقیب منطقه‌ای ایران در باتلاق یمن، احتمال رخداد چنین مساله‌ای کمتر است. واقعیت امر این است که ایران توانسته معادلات و پازل‌های چیده‌شده از سوی ایالات متحده آمریکا در منطقه غرب آسیا را بر هم زده و تصویر جدیدی را در منطقه به وجود آورد. شکست‌های ایالات متحده آمریکا و مهره‌های مرتجع عربی آن در انتخابات لبنان، عراق و دیگر کشورها جملگی نشان‌دهنده بحرانی است که واشنگتن و متحدانش با آن مواجه هستند. در این میان، مقامات دولت آمریکا مدعی هستند که به دلیل تحریم‌ها، میزان «بیکاری در ایران در حال افزایش است و اعتراضاتی در مورد مسائل اجتماعی و ناآرامی‌های کارگری وجود دارد.» یک مقام دولت ترامپ همچنین ادعا کرد که آمریکا یک «ائتلاف» علیه جمهوری اسلامی را رهبری می‌کند، هرچند این اقدام از سوی متحدان اروپایی تقبیح شده است و علی‌رغم اقدامات خرابکارانه آمریکا، بارها متعهد به حفظ توافق هسته‌ای شده‌اند. همان‌گونه که قبلا نیز اشاره شد، در این معادله ما شاهد وجود حلقه‌های مفقوده زیادی هستیم. ترامپ هم‌اکنون از یک سو درصدد ادامه بازی از پیش تعیین شده خود در تقابل با ایران است و از سوی دیگر، در صحنه عمل قدرت هدایت و مدیریت این بازی را از دست داده است. همین مساله منجر به تشدید استیصال ترامپ در برابر جمهوی اسلامی ایران شده است. بی‌دلیل نیست که رئیس‌جمهور ایالات متحده، خود در خصوص مذاکره با ایران پیش‌قدم شده است. واقعیت امر این است که نه‌تنها تحلیلگران اکسیوس، بلکه بسیاری از تحلیلگران بین‌المللی نیز به ترامپ و کاخ سفید در خصوص آثار و عواقب تقابل با جمهوری اسلامی ایران هشدار داده‌اند. این تحلیلگران معتقدند که تقابل ترامپ با ایران هزینه‌های زیادی را در منطقه و نظام بین‌الملل بر پیکره آمریکا وارد خواهد آورد و بحران‌های واشنگتن را دوچندان خواهد ساخت. در این میان، تلاش ترامپ برای مذاکره با ایران نیز به جایی نخواهد رسید زیرا هم‌اکنون توپ به طور کامل در زمین رئیس‌جمهور آمریکاست. اکسیوس نیز در این خصوص تاکید کرده که ترامپ با ارائه پیشنهاد ملاقات با رهبران ایران، فکر می‌کند که می‌تواند به توافق بهتری نسبت به برجام دست پیدا کند که برای سال‌ها، صدها دیپلمات و دانشمندان ایرانی و شش کشور دیگر برای دستیابی به آن تلاش کرده بودند. بنابراین، این غیرمحتمل است که ایران حاضر به پذیرش خواسته‌های آمریکا باشد و آنها هیچ علاقه‌ای به برگزاری نشست با آمریکا ندارند و ترامپ حتی نمی‌تواند یک عکس دیپلماتیک با ایرانی‌ها بگیرد. نکته‌ای که مقامات کشورمان نیز بارها روی آن تاکید کرده‌اند. در نهایت اینکه ترامپ بازنده مطلق میدان تقابل با ایران خواهد بود؛ تقابلی که دیگر روسای‌جمهور پیشین آمریکا اعم از جیمی کارتر، رونالد ریگان، بوش پدر، بیل کلینتون و باراک اوباما نیز آن را تجربه کرده و نتیجه‌ای جز ناکامی و شکست نگرفته‌اند. این اتفاق به زودی برای دونالد ترامپ و همراهانش مانند جان بولتون و مایک پمپئو نیز خواهد افتاد...
دیدگاه تان را بنویسید