چرا سفر پمپئو به کره‌شمالی لغو شد؟
فریب کره
هر دو طرف به یکدیگر این اتهام را وارد می‌آورند که اگرچه یک ملاقات صورت گرفته و توافق اولیه‌ای در زمینه روند مذاکرات بعدی انجام شده اما هم واشنگتن و هم پیونگ‌یانگ مدعی هستند که طرف مقابل‌شان هیچ اقدام ملموسی در زمینه تعهدات انجام نداده است.
مثلث/ اسماعیل بشری: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا به طور ناگهانی سفر مایک پمپئو، وزیر خارجه‌اش به کره‌شمالی را لغو و چین را مسئول پیشرفت‌نکردن مذاکرات کره‌شمالی عنوان کرده است. همچنین ترامپ تلویحاً اعلام کرده این مذاکرات می‌توانند تا زمان پایان جنگ تجاری واشنگتن-پکن به حالت تعلیق درآیند. ترامپ در توئیتی دیگر گفته که کره‌شمالی گام‌های لازم را در زمینه خلع سلاح برنداشته است. حتی عنوان شده که پیونگ‌یانگ کماکان به فعالیت‌های موشکی خود ادامه می‌دهد و تلاش زیادی برای خلع سلاح از سوی کره‌شمالی مشاهده نمی‌شود. البته کره‌شمالی دلایل خود را دارد و اعلام کرده که آمریکا هم گام‌های آشکار و درستی در زمینه اجابت خواسته‌های کره‌شمالی برنداشته است؛ یعنی صرفا یک ملاقات بین رهبران دو کشور صورت گرفته اما نه تحریمی لغو شده و نه تلاش خاصی صورت گرفته است. یعنی خواسته‌هایی که پیونگ‌یانگ داشته نیز هیچ‌یک از سوی واشنگتن اجابت نشده است.
از این رو، هر دو طرف به یکدیگر این اتهام را وارد می‌آورند که اگرچه یک ملاقات صورت گرفته و توافق اولیه‌ای در زمینه روند مذاکرات بعدی انجام شده اما هم واشنگتن و هم پیونگ‌یانگ مدعی هستند که طرف مقابل‌شان هیچ اقدام ملموسی در زمینه تعهدات انجام نداده است.
البته باز کره‌شمالی یک سری اقدامات انجام داده است؛ از جمله اینکه جنازه‌هایی که از زمان جنگ دو کره، در کره‌شمالی بوده را پس داده، یک سکوی پرتاب موشک را منهدم و یک مرکز آزمایش هسته‌ای‌اش را از بین برده است. باوجودی که شک‌وشبهه‌هایی در خصوص اقدامات کره‌شمالی وجود دارد اما این کشور هنگام انجام این اقدامات از خبرنگاران دعوت کرد تا با فیلم‌برداری و تصویربرداری اقدامات پیونگ‌یانگ را رسانه‌ای کنند.
این در حالی است که آمریکا اقدام چشمگیری در راستای تعهداتش در قبال کره‌شمالی انجام نداده است. صرفا عنوان کردند که منطقه شبه‌جزیره کره در حال حرکت به سمت صلح است و ترامپ نیز وعده‌هایی به رهبر کره‌شمالی داده مبنی بر اینکه کمک‌هایی ارائه خواهند کرد تا وضعیت کره‌شمالی نسبت به گذشته خیلی بهبود یابد اما ظاهرا هیچ اقدامی از سوی واشنگتن صورت نگرفته است.
تمام این مسائل را که به کناری بگذاریم خیلی از این موضوعات به رفتار شخصی ترامپ بازمی‌گردد؛ همان‌گونه که وی به صورت غیرمترقبه می‌پذیرد که با رهبر کره‌شمالی ملاقات کند و با کیم‌جونگ اون یک دیدار پرطمطراق در سنگاپور داشته باشد تا توجه رسانه‌ها را به سمت خود و شبه‌جزیره جلب کند، امروزه نیز با وجودی که وزیر خارجه چندین بار سفر به کره‌شمالی داشته، ترامپ یکباره اعلام می‌کند که سفر پمپئو لغو شده است.
حتی پیش از انجام ملاقات میان رهبران دو کشور در سنگاپور، ترامپ یکی دو بار اعلام کرده بود که آن ملاقات صورت نخواهد گرفت اما در نهایت انجام شد. یعنی ترامپ وارد بازی‌هایی می‌شود و می‌خواهد فضاسازی کند. درواقع ترامپ هر‌ازگاهی با تصمیمات لحظه‌ای و غیرمترقبه تلاش می‌کند توجهات را به خود جلب کند. با این تفاسیر دور از تصور نیست که رئیس‌جمهور آمریکا تا چندی دیگر به وزیر خارجه‌اش دستور بدهد که به کره‌شمالی سفر کرده و دیدارها را پیگیری کند.
از دیگر سو ترامپ گهگاه وقتی در داخل دچار مشکلی می‌شود، تلاش می‌کند حرکتی در عرصه بین‌المللی انجام دهد و توجهات را به این سمت جلب کند که با اقتدار در حال پیش بردن منافع آمریکا در عرصه جهانی است. امروز نیز باوجود مسائلی که درباره استیضاح وی مطرح است او به این‌گونه فضاسازی‌ها نیاز دارد تا آن را به افکار عمومی آمریکا بقبولاند و در این شرایط، مسائل و مشکلاتی که با کنگره، دموکرات‌ها و مقامات قضایی دارد را رفع و رجوع کند.
در خصوص لغو سفر پمپئو باید به این نکته توجه داشت که اصولا باید چنین سفرهایی انجام بگیرد تا مقدمات لازم برای امضای یک قرارداد کامل ایجاد شود. به بیان دیگر باید در سطح دیپلمات‌ها و وزرای خارجه دیدارهایی انجام بگیرد تا زمینه‌سازی لازم برای امضای یک قرارداد دائمی فراهم شود.
این مساله که ترامپ به این بهانه که کره‌شمالی هنوز اقدامی صورت نداده، سفر وزیر خارجه‌اش را به کره‌شمالی لغو کند، بهانه‌جویی است. زیرا هنوز قراردادی که تام و تمام خواسته‌های دو کشور در آن لحاظ شده باشد، امضا نشده است تا طرفین به تعهدات‌شان عمل کنند. یعنی جریان حل و فصل مسائل شبه‌جزیره کره در حد گفتوگو باقی مانده است. البته در این بین دو کره رفتارهای معقول‌تری را پیش گرفته‌اند. شاهد هستیم که رفت‌وآمدهایی میان سران و مردم دو کره در این مدت انجام گرفته و همچنین برنامه‌هایی در دستور کار است تا به تنش‌زدایی میان سئول-پیونگ‌یانگ
منجر شود.
از دیگر سو ترامپ در یکی از توئیت‌هایش گفته که ظاهرا چین مسئول عدم پیشرفت مذاکرات است؛ درباره موضع پکن در این خصوص باید توجه داشت که چین مایل به خلع‌سلاح هسته‌ای شبه‌جزیره کره‌شمالی است زیرا پکن مایل نیست کشوری در همسایگی‌اش سلاح هسته‌ای داشته باشد. البته چین اصلا مایل نیست که کره‌شمالی تضعیف یا رژیم آن ساقط شود و حکومتی متحد آمریکا در آنجا شکل بگیرد. این یک واقعیت است که کره‌شمالی برای چین اهمیت راهبردی دارد و پکن مایل نیست طوری عمل کند که کره‌شمالی را کاملا از دست بدهد. چین در گذشته که کره‌شمالی تحریم بود نیز دریچه‌هایی را باز گذاشته و به این کشور کمک‌هایی ارائه می‌کرد. در عین حال چین از وضعیت کنونی که پیش آمده یعنی مذاکرات میان واشنگتن و پیونگ‌یانگ و همچنین مذاکرات میان مقامات دو کره استقبال و حمایت کرده است. احتمال می‌رود چین از این وضعیت بهره ببرد تا برخی تحریم‌هایی که جامعه بین‌المللی علیه کره‌شمالی وضع کرده‌اند را نادیده بگیرد و کمک‌هایی به این کشور ارائه دهد.
به همین دلیل نیز آمریکا از چین دلخور است؛ واشنگتن معتقد است که پکن تلاش کافی برای وادار کردن مقامات کره‌شمالی برای دادن امتیازات به آمریکا انجام نمی‌دهد. این رویکرد چین نیز کاملا طبیعی است؛ زیرا همان‌گونه که آمریکا، ژاپن و کره‌جنوبی در یک طرف قضیه قرار دارند در طرف دیگر قضیه کره‌شمالی، روسیه و چین هستند. هرچند روسیه نقش کمتری ایفا می‌کند اما چین متحد اصلی کره‌شمالی است و در این ماجرا، چین هم به صحنه بازی نگاه می‌کند که از این گفت‌وگوها چه چیزی عاید کره‌شمالی شده است. چون چین مشاهده می‌کند که این گفت‌وگوها تقریبا هیچ دستاوردی برای کره‌شمالی نداشته است، پکن نیز خواسته‌های آمریکا را برآورده نمی‌کند.
اما بحران کره‌شمالی سرانجام باید برطرف شود و رفع آن از طریق جنگ ممکن نیست. در این میان، کره‌شمالی از بن‌بست حاصل شده و تحریم‌های بین‌المللی علیه این کشور که به اقتصاد آن به شدت ضربه زده، اصلا رضایت ندارد و به دنبال راهی است که این تحریم‌ها رفع شود تا مردم این کشور نفسی بکشند. لذا چون این تحریم‌ها وجود دارد قاعدتا کره‌شمالی سعی دارد کماکان سیاست گفتوگو و دیپلماسی را دنبال کند و دوباره به سیاست تهدید و آزمایش‌های هسته‌ای و موشکی بازنگردد. مگر آنکه آمریکا کاملا خلف وعده کند و برخلاف وعده‌هایی که داده هم رزمایش‌های گسترده را در شبه‌جزیره انجام دهد و هم تهدیداتش را دوباره از سر بگیرد.
در این صورت تنها راهی که برای مقامات کره‌شمالی باقی می‌ماند، تهدید آمریکا با آزمایش‌های موشکی و هسته‌ای است. البته ظاهرا نه پیونگ‌یانگ و نه واشنگتن مایل نیستند که به وضعیت سابق بازگردند.
در نهایت در مقایسه مذاکرات کره‌شمالی و آمریکا با مسائلی که میان تهران و واشنگتن وجود دارد چند نکته قابل توجه است؛ نخست آنکه هرجایی که آمریکا به مشکلی بربخورد برای ایران می‌تواند یک فرصت تلقی شود.
همچنین این رفتار آشفته ترامپ می‌تواند برای ایران همچون یک فرصت تلقی شود؛ یعنی یک نوع سیاست مشروعیت‌زدایی از رفتارهای ترامپ را دنبال کنیم و ثابت کنیم که فقط تعداد محدودی از مقامات کشورهای خاصی هستند که برای ترامپ دست می‌زنند و اغلب کشورهای دنیا با این بازی‌های سیاسی ترامپ در عرصه بین‌الملل مخالف هستند.
در این رابطه اگر ترامپ در زمینه داخلی حرف زیادی برای گفتن نداشته باشد، در اجرای سیاست‌ها و برنامه‌هایش با مشکلاتی مواجه شود و با مخالفت دموکرات‌ها و هم‌حزبی‌های خود مواجه شود، سعی خواهد کرد در عرصه خارجی دست به اقداماتی بزند. در این پروسه اگر با ناکامی مواجه شود، توجه خود را معطوف به منطقه دیگری خواهد کرد. اما این سیاست بندبازی تا مقطعی جواب می‌دهد و در بلندمدت دیگر نمی‌تواند اثرگذار باشد.
دیدگاه تان را بنویسید