معاون سابق کاخ سفید درگفتوگو با مثلث
ممکن است ایران ظرفیت غنی‌سازی خود را افزایش دهد
سنجش و پیش‌بینی چگونگی مناسبات ایران و ایالات متحده آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، به دغدغه‌ای مهم در میان تحلیلگران مسائل بین‌الملل تبدیل شده است. ترامپ نه‌تنها از توافق هسته‌ای با ایران خارج شده است، بلکه ضمن اعمال تحریم‌های ثانویه، در تلاش است علیه ایران دست به یارگیری بزند. در گفت‌وگو با پروفسور «فرانک فن هیپل» به بررسی ابعاد مختلف این موضوع پرداخته‌ایم که در ادامه آمده است. حوزه تحقیقاتی «فن هیپل» معاون اسبق امنیت ملی کاخ سفید در زمینه علوم و فناوری شامل مواردی چون کنترل تسلیحات اتمی و منع اشاعه هسته‌ای، انرژی و توازن سیاست‌گذاری در عرصه‌های تکنولوژی است. وی که دارای مدرک دکترا از دانشگاه آکسفورد است، در حال حاضر عضو هیات‌مدیره پنل بین‌المللی درباره مواد شکافت‌پذیر است.
با توجه به مواضع سلبی دولت دونالد ترامپ در قبال ایران، پیش بینی شما از آینده روابط تهران و واشنگتن چیست؟
دولت دونالد ترامپ گام‌های مخربی در تقابل با ایران برداشت و خشم ایران از این رفتارها کاملا طبیعی است. در حال حاضر ترامپ درصدد است تا با فشار به ایران، این کشور را وارد مرحله‌ای کند تا بر اساس آن جنگ‌طلبان حامی ترامپ دست بالا را داشته باشند. ایران نیز ممکن است در پاسخ و واکنش به اقدامات مخرب ترامپ، از برخی محدودیت‌هایی که در برجام مشخص شده صرف‌نظر کند و ظرفیت غنی‌سازی خود را دوباره ایجاد کند. به هر حال تندروها در اسرائیل، عربستان و آمریکا به دنبال این هستند تا ایران را تحریک به نقض برجام کنند و در این صورت به منافع خود برسند. به هر حال به نظر نمی‌‌رسد در رویکرد کاخ سفید در خصوص برجام تغییری به وجود آید.
برخی کشورهای اروپایی در تلاش برای حفظ برجام از طریق ایجاد کانال‌های مالی مستقل از ایالات متحده آمریکا هستند. به نظر شما حمایت اروپا از ایران در مقابل تحریم‌های آمریکا تا چه اندازه می‌تواند موثر باشد؟
اتحادیه اروپا در تلاش است تا توافق هسته‌ای با ایران حفظ شود. اما توان اروپا در این خصوص محدود است. شرکت‌های اروپایی بر اساس منافع خود و سطح روابط خود با آمریکا اقدام می‌کنند. اتحادیه اروپا نمی‌‌تواند از حذف آنها از بازار آمریکا در برابر تجارت با ایران محافظت کند.
همین وضعیت در مورد چین هم صادق است. چین می‌تواند نفت ایران را خریداری کند اما باز هم ممکن است شرکت‌های بزرگ چینی با تهدید دولت ترامپ به آنها برای از دست دادن بازار آمریکا در صورت تجارت با ایران، هراس داشته باشند.
آیا اروپا نمی‌‌تواند مکانیزمی طراحی کند تا شرکت‌های اروپایی را در مقابل تحریم‌های ایران محافظت کند؟ مثلا آیا قانون مسدودساز اروپا در این خصوص کارایی دارد؟ آیا این قانون می‌تواند موانع تجارت شرکت‌های اروپایی با ایران را برطرف سازد؟
اتحادیه اروپا نمی‌‌تواند شرکت‌های اروپایی را مجبور به تجارت با ایران کند. اگر آنها این کار را انجام دهند، این می‌تواند از آنها در برابر اقدام قانونی ایالات متحده محافظت کند. اما اگر دولت ایالات متحده تصمیم به حذف آنها بگیرد، آنها نمی‌‌توانند به بازار آمریکا دسترسی پیدا کنند.
دولت ترامپ قادر خواهد بود که کمپانی‌ها و شرکت‌های بزرگ اروپایی را تهدید کند تا میان بازار ایران و بازار آمریکا یکی را انتخاب کنند. در واقع علاوه بر تهدید، دولت آمریکا آنها را به زور مجبور به این کار خواهد کرد.
بر همین اساس شرکت‌های اروپایی تجارت کمتری با ایران خواهند داشت. به هر حال پیش‌بینی بر این بوده که روابط تجاری اروپا با ایران بعد از برجام افزایش یابد ولی با تحریم‌های ثانویه آمریکا حجم تجارت اروپا با ایران کاهش می‌یابد اما شرکت‌های چینی و روسی از تحریم‌های ثانویه آمریکا علیه ایران تأثیرپذیری کمتری خواهند داشت.
با توجه به آنچه شما به آن اشاره کردید، به نظر می‌رسد که توافق هسته‌ای دیگر نمی‌‌تواند اهداف ایران را برآورده سازد. نظر شما در این خصوص چیست؟
معتقدم که دونالد ترامپ و همراهانش دیگر مانند گذشته نخواهند توانست علیه ایران اجماع جهانی (درخصوص اعمال تحریم‌های ثانویه) ایجاد کنند اما نباید فراموش کرد که خروج غیرقانونی آمریکا از برجام کشورهای اروپایی و سایر کشورها را تحت فشار قرار داده است. همچنین واشنگتن فشارهایی به دولت‌های اروپایی برای همراهی با این کشور در خصوص تحریم‌های ایران وارد کرده و تهدید کرده شرکت‌هایی که با ایران تجارت کنند، مشمول جریمه‌های آمریکا خواهند شد.
دیدگاه تان را بنویسید