حفظ کانال ارتباطی/ هدف‌کری از دیدار با ظریف چیست؟
مثلث/ دکتر شکوهی کارشناس مسائل آمریکا:
در جامعه دوقطبی و دوحزبی ایالات متحده آمریکا اگر سیاستمداری قصد داشته باشد به یک چهره تاثیرگذار تبدیل شود یا احتمالا بخواهد در انتخابات ریاست‌جمهوری آتی شرکت کند، باید یکی دو سال مانده به برگزاری انتخابات، تبلیغاتش را آغاز کند و فضای سیاسی جامعه را قطبی کند؛ در این میان به نظر می‌رسد که جان کری، وزیر خارجه پیشین آمریکا نیز به دنبال اظهارنظرها و سخنرانی‌هایی که علیه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری فعلی دارد، به دنبال قطبی‌کردن فضای سیاسی کشور است.
همچنین نباید از نظر دور داشت که کری بیش از دو سال یعنی تمام دوره وزارت خود را یا مشغول مذاکرات برجامی بوده یا در حال اجرا و مراقبت از این توافق. از این رو می‌توان گفت که توافق هسته‌ای بزرگ‌ترین دستاورد سیاسی جان کری در دوران تصدی‌گری وی بر وزارت خارجه آمریکا بوده و لذا اکنون به مقابله با اقدامات مخرب ترامپ در جهت از بین بردن دستاوردهای برجام بر‌آمده است.
چراکه به نظر می‌رسد سیاستمدارانی که در دوران باراک اوباما در عرصه سیاسی به ویژه در مذاکرات حضور داشتند، به زعم خود تصور می‌کردند که با امضای توافق هسته‌ای جلوی خطر هسته‌ای‌شدن ایران را گرفته‌اند و این توافق برای آنها بسیار با‌ارزش است. همچنین این توافق یکی از مهم‌ترین دستاوردهای ریاست‌جمهوری دوره اوبامای دموکرات بود. لذا تکیه بر برجام به عنوان دستاورد انتخاباتی دموکرات‌ها می‌تواند برای کارزار انتخاباتی سال ۲۰۲۰ بسیار مهم و حیاتی باشد. در عین حال کری در مصاحبه‌ای گفته است وی و دکتر ظریف، وزیر خارجه ایران طی دو سال اخیر یعنی در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، چندین بار با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کرده‌اند. به نظر می‌رسد که هدف کری از این دیدارها همان‌طور که خود نیز گفته قانع‌کردن طرف ایرانی برای حفظ برجام و همچنین حفظ کانال ارتباطی با ایران است. برداشت من این است که دولت ایران به این جمع‌بندی رسیده که می‌تواند در داخل حاکمیت آمریکا با گروه‌هایی صحبت و مذاکره کند. همچنان‌که از مقامات مختلف ایرانی این اظهارنظر را شنیده‌ایم که می‌توان با برخی افراد در داخل حاکمیت آمریکا گفت‌وگوهایی داشت. از این رو تصور می‌کنم ملاقات‌ها میان کری-ظریف که خارج از پروتکل نیز است، صرفا برای حفظ کانال‌های ارتباطی میان دو کشور است چراکه به لحاظ دیپلماتیک و سیاسی این دیدارها کارایی عملی زیادی برای طرفین ندارد.
از دیگر سو جان کری با این ملاقات‌ها، اظهارنظرها و اقدامات در راستای فضاسازی سیاسی است تا برآوردی انجام دهد و محاسبه کند که آیا می‌تواند در انتخابات بعدی یک فرد موفق باشد یا شکست قبلی خود در رقابت‌ها را دوباره تجربه خواهد کرد.
اما نکته مهم همان‌طور که اشاره کردم این است که کری و همفکران او در حزب دموکرات با وجودی که مدعی هستند که خیلی از رفتارهای ایران تخاصمی است و با آن مخالف هستند اما معتقدند که کانال ارتباطی با ایران باید حفظ شود. بنابراین آنها این‌گونه تصور می‌کنند که ملاقات با ظریف و گفت‌وگو درباره مسائل مختلف از این جهت اهمیت دارد که فعلا کانال ارتباطی با ایران را از دست ندهند. زیرا دموکرات‌ها این امید را دارند که اتفاقی بیفتد و ترامپ زودتر از موعد برکنار شود یا اینکه اگر تا پایان دوره ریاست‌جمهوری در قدرت بود در انتخابات بعدی رای نیاورد. بعد مهم این مساله آن است که جان کری به شدت تلاش می‌کند که ایران را باوجود تحریم‌های دولت ترامپ همچنان در مدار برجام حفظ کند. از این جهت او سعی دارد در گفت‌وگو با دکترظریف ابعاد مختلف برجام را مورد بررسی قرار دهند تا ایران قانع شود همچنان توافق هسته‌ای را با وجود کارشکنی‌های دولت حاکم بر کاخ سفید، حفظ کند. کری و هم‌حزبی‌های او می‌خواهند توافق هسته‌ای به هر نحوی حفظ شود تا ببینند نتیجه انتخابات میان‌دوره‌ای و سپس ریاست جمهوری چه خواهد بود و آیا دموکرات‌ها خواهند توانست بار دیگر زمام امور را در دست بگیرند.
حال سوال این است که اقدامات دموکرات‌ها به‌ویژه تلاش‌هایشان برای حفظ برجام چه تاثیری در آرای مردم در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره و انتخابات ریاست‌جمهوری دارد و آیا از این دستاورد می‌توانند برای شکست ترامپ بهره ببرند؟ باید توجه داشت که تاکنون دونالد ترامپ به لحاظ اقتصادی فوق‌العاده عمل کرده است و اگر اتفاق غیرمنتظره‌ای رخ ندهد مانند جنگ در چند سال آینده، احتمالا اقتصاد آمریکا به شدت شکوفا خواهد شد و زیرساخت‌های این کشور بسیار بهبود خواهد یافت. لذا دموکرات‌ها شاید خیلی امید نداشته باشند که لااقل در انتخابات ماه نوامبر یعنی انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره بتوانند جمهوریخواهان را شکست دهند، بلکه آنها بیشتر روی انتخابات ریاست‌جمهوری سرمایه‌گذاری کرده‌اند و امید دارند که ترامپ رئیس‌جمهور یک دو‌ره‌ای شود و دور بعد یک دموکرات وارد کاخ سفید شود.
در عین حال هدف بلندمدت اشخاصی مانند کری و ترامپ برای برجام این است که با اتمام دور نخست ریاست‌جمهوری ترامپ اگر یک دموکرات وارد کاخ سفید شد به سرعت پروسه مذاکرات با ایران را از سر بگیرند و برجام را پیش ببرند. البته باید توجه داشت که برای مردم آمریکا تهدید کره شمالی اهمیت بیشتری از تهدید ایران دارد؛ درواقع تهدید کره شمالی برای آنها بسیار ملموس‌تر است و ترس از این دارند که پیونگ یانگ بخشی از خاک آمریکا یا بندر گوآم را مورد هدف قرار دهد. ولی بحث توافق هسته‌ای در مبارزات انتخابات صرفا می‌تواند به عنوان یک برگ برنده درون‌حزبی میان کاندیداهای مختلف مورد استفاده قرار بگیرد و در قالب یک شعار مطرح شود مبنی بر اینکه آنها توانسته‌اند جلوی تهدید هسته‌ای‌شدن ایران را بگیرند. در این فضا کسانی که با ایران و اهمیت برجام آشنایی دارند، ممکن است تلاش‌ها برای حفظ توافق از سوی جان کری در رای‌شان تاثیر بگذارد. البته برای دسته‌ای که اصلا با ایران آشنا نیستند نیز وقتی دموکرات‌ها مدعی می‌شوند که با برجام توانسته‌اند جلوی هسته‌ای‌شدن یک کشور را بگیرند، این مساله یک امتیاز مثبت در انتخابات به نفع کاندیدای دموکرات‌ها تلقی می‌شود.
یک بحث دیگر که مطرح می‌شود این است که دلیل خشم ترامپ از این دیدارها یا اظهارنظرهای اخیر مقامات ارشد دموکرات چیست؟
در پاسخ باید گفت که ترامپ نسبت به هر اقدامی که دموکرات‌ها به ویژه کری و اوباما انجام دهند، حساس است و خشمگین می‌شود.
چراکه دونالد ترامپ دوست دارد اقتدار رهبر کره شمالی را داشته باشد و سیاستمداران کشورش از او حساب ببرند. البته دیدارهای ظریف و کری خارج از پروتکل و غیررسمی است و چون رسمی نیست مشکلی ندارد. آنچه در این میان باعث خشم ترامپ شده این است که گمان می‌کند دموکرات‌ها در حال خارج‌شدن از زیر سایه ترامپ هستند و می‌خواهند دستاوردهای او را به باد دهند.
:
دیدگاه تان را بنویسید