برای نخستین بار قطعنامه حقوق بشری علیه عربستان تصویب شد

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، مدتی است که سیاست های عربستان سعودی به دغدغه ای جهانی تبدیل شده است. حمله نظامی همه جانبه و محاصره یمن در کنار تنش با قطر از جمله مهمترین مسائل در چند سال اخیر بود که البته غرب چشم خود را به روی آن ها بسته بود. با این حال یک اشتباه محاسباتی یا درک غلط از روابط ریاض با دیگر کشورها باعث شد تا قتل یک روزنامه نگار منتقد عربستانی که ساکن ایالات متحده بود همه نگاه ها را به سوی ریاض معطوف کند.
از آن زمان تاکنون موج انتقادها به سمت این کشور روانه شده و در مقابل حکام این پادشاهی سعی کرده اند با دلارهای نفتی خود جریان مسائل را تغییر دهند؛ اما این ترفند تاکنون به صورت کامل چاره ساز نبود. 36 کشور در چارچوب شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد به رغم مخالفت های ایالات متحده برای نخستین بار قطعنامه حقوق بشری را علیه عربستان سعودی تصویب کردند. این اولین بار در عمر 13 ساله این شورا است که ریاض را به علت اقدامات حقوق بشری محکوم می کند.

** ریاض هدف تندترین انتقادها
در میان کشور های امضا کننده این قطعنامه 28 کشور اروپایی قرار دارند که بر محورهایی همچون بازداشت های گسترده مخالفان و ضرورت تحقیق در زمینه قتل «جمال خاشقچی» روزنامه نگار منتقد دربار این کشور در کنار بی توجهی به حقوق زنان و آزار و شکنجه مخالفان تمرکز کردند. در مهمترین بند قطعنامه، این کشورها قتل روزنامه نگار منتقد دربار سعودی در کنسولگری این کشور در ترکیه را به شدت محکوم کردند. جالب اینجاست آمریکا، اسرائیل و سوئیس با این قطعنامه مخالفت کردند.
شبکه خبری «الجزیره» در گزارشی در مورد این اقدام کشورهای اروپایی نوشت که اعضای اتحادیه اروپا، عربستان سعودی را در مورد رفتارهای حقوق بشری محکوم کردند و خواستار تحقیقات کامل سازمان ملل در زمینه قتل خاشقچی شدند. در قطعنامه فوق قتل این روزنامه نگار تاییدی دوباره بر لزوم حفظ جان خبرنگاران و روزنامه نگاران و توجه بیشتر به آزادی بیان در سراسر جهان توصیف شد. به همین دلیل باید تحقیقاتی مستقل و شفاف در این زمینه صورت بگیرد و مرتکبین آن هم پاسخگو باشد.
الجزیره با بی سابقه خواندن اقدام فوق علیه ریاض از ابتدای تاسیس این شورا (از سال 2006 تاکنون) از جهت دیگری هم این قطعنامه را مهم ارزیابی کرد. یکی از دیپلمات های اروپایی تاکید کرد تصویب این قطعنامه موفقیتی برای اتحادیه اروپا بود که قادر شد با اتحاد کامل در زمینه حقوق بشر اقدامی را نشان دهد.
گفتنی است در مورد حمایت از عربستان سعودی در واشنگتن به عنوان مهمترین متحد ریاض نیز دیدگاه های متعارضی وجود دارد. به نوشته تارنمای شبکه خبری «ای.بی.سی نیوز» در ایالات متحده با وجود مخالفت «دونالد ترامپ» برخی از سناتورها به دنبال افزایش فشار بر ریاض هستند.
این گزارش افزود: رفتارهای عربستان سعودی در یک سال گذشته و نوع حمایت های کاخ سفید موجب شده است تا هر دو حزب در این زمینه تندترین مخالفت ها را نشان بدهند. دموکرات ها و جمهوریخواهان اقدامات پادشاهی عربستان را غیرقابل قبول، ظالمانه، تهاجمی و خجالت آور تفسیر کرده اند.
این رویکرد باعث شد تا چندی قبل چند تن از سناتورها حتی به دنبال تنبیه ریاض به علت قتل خاشقچی، بمباران گسترده یمن و مسائل حقوق بشری باشند. نمایندگان هر دو حزب ماه قبل قطعنامه تحریمی را علیه ریاض صادر کردند.

** محدودیت بیشتر زنان به رغم اصلاحات نمایشی
از دیگر محورهای مهم حقوق بشری که مورد انتقاد جهانی قرار گرفته است حقوق زنان در عربستان بوده است. سازمان «دیده بان نگهبان حقوق بشر» هم چندی قبل در زمینه ساکت کردن زنان در عربستان سعودی هشدار داد و روند محدودکردن آزادی زنان را محکوم کرد. در گزارش این نهاد عنوان شد که بسیاری از زنان فعال حقوق بشر در عربستان زندانی هستند.
به نوشته این گزارش، ژوئن سال گذشته درست زمانی که دربار سعودی مجوزی را برای دادن حق رانندگی به زنان صادر کرد تعداد زیادی از کنشگران زن در این کشور بازداشت شدند و تاکنون بسیاری از فعالان حقوق بشری یا در بازداشت به سر می برند یا اینکه دسترسی بسیار محدودی به خارج و حتی اعضای خانواده دارند. در ضمن به این افراد حق دسترسی به وکیل نیز داده نشده است.
گزارش دیده بان حقوق بشر همچنین از رفتار خشن و حتی شکنجه نیروهای امنیتی علیه فعالان زن حوزه حقوق بشر پرده برداشت. این اقدامات نیروهای امنیتی ریاض به شکل های تهدید، استفاده از شوک های الکتریکی، کتک زدن و حتی آزار جنسی صورت گرفته است به گونه ای که آثار این شکنجه ها قابل مشاهده است. گفته می شود حتی برخی از این زنان چندین بار برای خودکشی اقدام کرد.
«سی.ان.ان» هم نوشت کشورهای عضو شورا با انتقاد از عربستان سعودی در پرونده خاشقچی، خواستار آزادی فعالان حقوق بشر به ویژه زنان شدند. این کشورها با ذکر نام سه تن از فعالان زن حقوق بشر آزادی همه آن ها در کنار عده ای دیگر از زندانیان را خواستار شدند. «هاتون الفاسی»، «لجین الهذلول» و «سمر بداوی» از شناخته شدن ترین زنان کنشگر حقوق بشر هستند که در زندان های عربستان سعودی به سر می برند. از حکام ریاض خواسته شد هر چه سریعتر آن ها را آزاد کند.
خبرگزاری «فرانس 24» نیز در گزارشی نوشت شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد از ریاض خواست تا 10 فعال حقوق بشر را آزاد سازد.
به نوشته این گزارش این از انگشت شمار دفعاتی بود که این پادشاهی نفت خیز و ثروتمند حوزه خلیج فارس مورد انتقاد سازمان ملل و شورای حقوق بشر آن قرار گرفت و نگرانی ها نسبت به نبود آزادی های بنیادین در این کشور ابراز شد. این قطعنامه اگرچه با مخالفت آمریکا همراه بود اما کانادا و استرالیا در کنار کشورهای اروپایی از آن حمایت کردند.
این36 کشور نگرانی شدید خود را از سوءاستفاده ریاض از قوانین ضدتروریستی و دیگر مواد قوانین امنیتی این کشور علیه افرادی که به صورت مسالمت آمیز خواسته های حقوق بشری خود را بیان می کنند ابراز داشتند.
دیده بان حقوق بشر که مقر آن در نیویورک است هم ضمن استقابل از این اقدام شورا، آن را حرکت جمعی قابل توجهی دانست که به نحوی موفقیت آمیز و منسجم به انتقاد از یک کشور عضو سازمان ملل پرداخته است. «جان فیشر» مدیر این نهاد حقوق بشری همچنین قطعنامه فوق را حرکتی برجسته در مسیر عدالت توصیف کرد و خواستار بررسی و نظارت بیشتر بر این کشور شد.
با این حال سفیر عربستان در سازمان ملل قطعنامه را دخالت در امور داخلی این کشور تحت عنوان حمایت از حقوق بشر و حمله به حاکمیت عربستان توصیف کرد. به نوشته فرانس 24 دیپلمات های اروپایی این قطعنامه را گام مهمی در جهت پاسخگویی بیشتر ریاض می دانند.
پژوهش**9130