ترامپ چگونه از چاله خود کنده تحریم‌های ایران نجات پیدا می کند

به گزارش ایسنا، دونالد ترامپ از یک سو می‌خواهد تحریم‌ها علیه صادرات نفت ایران را برای فشار حداکثری روی دولت این کشور تشدید کند و از سوی دیگر، نگران بالا رفتن قیمت‌های نفت در صورت توقف یکباره صادرات نفت ایران است. این امر به مصرف کنندگان آمریکایی و بخش‌های تولید و حمل و نقل آمریکا و احتمالاً محبوبیت رئیس جمهور آمریکا در میان رأی دهندگان لطمه خواهد زد. بهترین اقدام برای دولت آمریکا اکنون حفظ معافیت‌هایی است که برای برخی از کشورها برای ادامه واردات نفت ایران صادر کرده است.

آمریکا در نوامبر به هشت کشور شامل چین، ژاپن و هند برای واردات نفت ایران از تحریم‌ها معافیت داد البته به شرطی که این کشورها حجم وارداتشان از ایران را کاهش دهند و پول خرید نفت را در حساب‌هایی واریز کنند که استفاده ایران از درآمدهای نفتی را محدود کند. این معافیت‌ها به مدت شش ماه اعتبار داشت و تا چند هفته دیگر آمریکا اعلام خواهد کرد که آیا این معافیت‌ها تمدید شده، کاهش پیدا کرده یا خاتمه پیدا خواهند کرد. اگر کاخ سفید حداقل بخشی از این معافیت‌ها را تمدید نکند، قیمت‌های نفت درست وقتی که آمریکایی‌ها برای تعطیلات تابستانی به جاده می‌زنند، جهش پیدا خواهد کرد و این امر مانع سیاست خارجی آمریکا در قبال ونزوئلا و چین می‌شود.

بلومبرگ پیش از این گزارش کرده بود که دولتمردان آمریکایی بر سر تمدید معافیت از تحریم‌ها علیه صادرات نفت ایران اختلاف نظر دارند. تحریم‌های یک‌جانبه‌ای که در نوامبر از سوی دولت ترامپ علیه صادرات نفت و میعانات ایران به اجرا گذاشته شد، صادرات ایران را متأثر کرد. جان بولتون ، مشاور امنیت ملی ترامپ خواهان توقف کامل صادرات ایران است و لری کودلاو ، مشاور اقتصادی کاخ سفید معتقد است عرضه کافی نفت در بازار وجود دارد و متوقف کردن صادرات ایران لطمه‌ای وارد نخواهد کرد. اما مایک پمپئو ، وزیر خارجه آمریکا از ادامه معافیت‌ها برای اجتناب از شوکه کردن بازار حمایت می‌کند. صحبت‌ها و توییت‌های ترامپ نشان داده که وی پایین ماندن قیمت‌های نفت را در اولویت قرار داده است.

از نظر سیاسی، ترامپ از به صفر رساندن صادرات نفت ایران در ماه مه سودی نمی‌برد. از نظر اکثر طرفدارانش، وی به وعده انتخاباتی خود برای پایان دادن به توافق هسته‌ای باراک اوباما با ایران عمل کرده است. تحریم‌های شدیدتر علیه ایران برای وی در انتخابات ۲۰۲۰ رأی بیشتری نمی‌آورد.

ترامپ در نگرانی خود از بابت قیمت نفت اشتباه نمی‌کند. عرضه جهانی نفت محدودتر شده و قیمت‌های آن بالاتر می‌رود. شاخص قیمت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا اکنون بیش از 60 دلار در هر بشکه است که بالاترین قیمت امسال است و شاخص قیمت جهانی نفت برنت نیز حدود 70 دلار در هر بشکه است. تولید نفت اوپک در پایین‌ترین سطح چهار سال اخیر قرار دارد. عربستان سعودی تولیدش را از آغاز سال 2019 به میزان 400 هزار بشکه در روز کاهش داده است. در حالی که تولید ونزوئلا حداقل 360 هزار بشکه در روز کاهش پیدا کرده است. تولید ذخایر وسیع قزاقستان 120 هزار بشکه در روز افت کرده و تولید روسیه نیز کند شده است. پایان دادن به صادرات نفت ایران، به یکباره عرضه ۱.۵ میلیون بشکه در روز نفت به بازار را حذف خواهد کرد. تنها عربستان سعودی مازاد ظرفیت تولید برای جبران این کمبود دارد اما هشدار داده که چنین کاری را انجام نخواهد داد.

همچنین ممنوعیت صادرات نفت ایران، دولت ترامپ را در ونزوئلا و چین محدود می‌کند. آمریکا برای براندازی حکومت نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا صادرات نفت این کشور را هدف تحریم قرار داده است اما وی همچنان در قدرت است. بنابراین ترامپ اکنون هند و چین را برای قطع واردات نفت از ونزوئلا تحت فشار قرار داده است. رئیس جمهور آمریکا نمی‌تواند صادرات نفت هر دو کشور ایران و ونزوئلا را متوقف کند و انتظار داشته باشد قیمت نفت ثابت بماند.

به علاوه، کاخ سفید سرگرم مذاکرات تجاری با پکن است و ترامپ از تمایل چین برای ادامه خرید نفت نسبتاً ارزان ایران مطلع است. وی نمی‌تواند بدون تلاش برای استفاده از این موضوع به عنوان یک ابزار چانه زنی در مذاکرات تجاری بزرگ‌تر به معافیت چین پایان دهد.

بر اساس گزارش بلومبرگ، دولت ترامپ احتمالاً به معافیت کشورهای یونان، ایتالیا و تایوان پایان خواهد داد زیرا این کشورها نفتی از ایران وارد نکردند و سقف واردات نفت و میعانات هند، ترکیه، کره جنوبی و ژاپن را به میزان 10 تا 20 درصد دیگر کاهش خواهد داد. اما معافیت چین احتمالاً مورد مذاکره بیشتری قرار خواهد گرفت.