یوکیا آمانو و ده نکته خواندنی
یوکیا آمانو که در تعاملات هسته‌ای ایران با جامعه‌ی بین‌المللی نقش مهمی داشت امروز درحالی درگذشت که سومین دوره‌ی ریاستش بر سازمان بین‌المللی انرژی اتمی نیمه‌کاره ماند.
در این مطلب نگاهی داریم به چند نکته‌ی برجسته از فعالیت‌های این دیپلمات ژاپنی:
۱. یوکیا آمانو، پنجمین مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی که سومین دوره‌ی چهارساله‌ی متوالی ریاستش بر این نهاد بین‌المللی را سپری می‌کرد، امروز در هفتاد‌ودوسالگی در اثر بیماری درگذشت. در حالی که سومین دوره‌ی مدیرکلی آمانو در سال 2021 به پایان می‌رسید، طی ماه‌های گذشته اعلام شده بود وی به علت بیماری و نیاز به مراقبت‌های پزشکی قادر نخواهد بود این مسئولیت را به انجام برساند.
۲. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) نهادی بین المللی و مرکزی جهانی برای همکاری در زمینه‌های انرژی، دانش، فناوری و اقدامات هسته‌ای است که از سال 1957تأسیس شده است. آمانو پیش از آن که در سال 2009 به عنوان مدیرکل جانشین محمد البرادعی شود، بین سالهای سال 2005 تا 2009 به عنوان نماینده‌ی رسمی کشور ژاپن در این نهاد فعالیت داشت و البته از سپتامر 2005 تا سپتامر 2006 همزمان رئیس هیئت مدیره‌ی آژانس نیز بود.
۳. آمانو به عنوان فردی باتجربه در زمینه‌ی دیپلماسی خلع سلاح و منع گسترش سلاح هسته‌ای شناخته می‌شد چراکه پیش از ورودش به آژانس، در وزارت امور خارجه‌ی ژاپن نیز مدیرکل دفتر «خلع سلاح، منع گسترش سلاح و علوم هسته‌ای» و همچنین عضو گروه متخصصان خلع سلاح و منع گسترش سلاح هسته‌ای سازمان ملل نیز بود. او بین سالهای 1995 تا 2000 و 2005 در کنفرانس بررسی معاهده‌ی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای شرکت داشت.
۴. آمانو در سال 1947 متولد شد، در دانشکده‌ی حقوق دانشگاه توکیو تحصیلات خود را به پایان رساند و از سال 1972 وارد وزارت امور خارجه ی این کشور شد و از آن پس در کشورهایی نظیر بلژیک، فرانسه، سوییس و ایالات ماحده مأموریت‌های مختلفی را بر عهده گرفت. آمانو به زبان‌های انگلیسی و فرانسوی نیز مسلط بود و بین سالهای 1973 تا 1975 در دانشگاه‌های نیس و بسانکون به تحصیل ادامه داد.
۵. آمانو در دو دوره‌ی چهارساله‌ای که در رأس کار آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار داشت چند بار به ایران سفر کرد و با مقامات بلندپایه‌ی ایرانی دیدار و گفتوگو کرد. غالب این سفرها پس از روی کار آمدن دولت روحانی و در دوران مذاکرات ایران با ۵+۱ انجام شد.
۶. آمانو گرچه در طول ریاست خود بر آزانس گاه اظهارات ضد و نقیضی درباره‌ی فعالیت‌های هسته‌ای ایران مطرح می‌کرد اما همواره تأکید داشت که مسئله‌ی هسته‌ای ایران را از طریق گفتوگو و ابزارهای دیپلماتیک حل کند.
۷. برنامه‌ی هسته‌ای ایران بدون شک یکی از مهمترین و پرچالش‌ترین پرونده‌هایی بود که آمانو سالها با آن روبرو بود و در نهایت در دوران او بود که توافق برجام با موفقیت صورت گرفت.
۸. پس از حصول توافق برجام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در چهارچوب این توافق 15 گزارش پی‌درپی از فعالیت‌های هسته‌ای تهیه کرد که پنج گزارش پس از خروج یکجانبه‌ی آمریکا از برجام تهیه شد و در تمامی این گزارش‌‌ها به پایبندی ایران به توافق و تعهدات برجام اذعان شده بود.
۹. عباس عراقچی معاون وزارت امور خارجه ایران و یکی از اعضای ارشد تیم مذاکره‌کننده‌ی ایران در برجام، در یک توییت ضمن تسلیت درگذشت آمانو، اورا فردی «حرفه‌ای» توصیف کرد که عملکردش منجر به «پایان کامل آنچه ابعاد نظامی برنامه‌ی هسته‌ای ایران خوانده می‌شد» منجر شد.
۱۰. آمانو به خاطر واکنش اولیه‌ی کند به حادثه‌ی هسته‌ای نیروگاه اتمی فوکوشیما دایچی که در سال 2011 و در پی یک زلزه‌ی 9 ریشتری و سونامی ناشی از آن اتفاق افتاد مورد انتقاد قرار گرفت، ولی پس از آن آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحت مدیریت و تلاش‌های بین‌المللی گسترده‌ای را آغاز کرد و کشورها را وادار کرد روی طرحی برای بهبود ایمنی همه‌ی راکتورهای هسته‌ای جهان به توافق برسند.
منبع/ ایسنا
دیدگاه تان را بنویسید