چراغ سبز واشنگتن ؛ از جنگ دور شدیم

دیپلماسی ایرانی: خروج جان بولتون از تیم دونالد ترامپ برای ایران اگرچه می تواند چراغ سبزی برای دور شدن از جنگ باشد، اما این دور شدن یک گام بیشتر نیست. بولتون از شورای عالی امنیت ملی امریکا کنار گذاشته شد برای این که با ترامپ در مسائل مختلف اختلاف داشت؛ از مذاکره امریکا با طالبان گرفته تا پرونده ونزوئلا که شکستی مفتضحانه را برای امریکا رقم زد تا چگونگی تعامل با روسیه و همچنین مذاکرات امریکا با کره شمالی. ایران، یکی از اختلافات دونالد ترامپ با مشاور عالی امنیت ملی سابقش بود نه همه چیز. تازه این اختلاف هم در تاکتیک و چگونگی برخورد با ایران بود نه اصل موضوع ضدیت با ایران که در طول این سه سال شخص دونالد ترامپ در دستور کار خود قرار داده است.

این روزها از آن جا که مذاکرات ایران و اروپا و به تبع آن امریکا در افواه عمومی مطرح شده است، و از آن جا که ایران و اروپا در حال رایزنی برای رسیدن به نتیجه مطلوب بر سر حفظ برجام در مجمع عمومی سازمان ملل هستند، بسیاری این گونه گمانه زنی کرده اند که احتمالا برکناری بولتون به مذاکرات ایران و امریکا ربط دارد. در حالی که فراموش کرده اند مشکلات ایران و امریکا فراتر از کنار گذاشتن یک مقام است و دو طرف برای نشستن پشت میز مذاکره فاصله بسیاری از یکدیگر دارند که فراتر از این حرف هاست. شاید کنار گذاشتن بولتون پیامی برای ایران داشته باشد، اما این دلیل بر آن نیست که برکناری او صرفا پیامی برای ایران بوده است و باید این برکناری را به فال نیک گرفت.

مشکلات ایران و امریکا ریشه دار و عمیق است که در پرونده های گوناگون با دیدگاه های متضاد دو طرف ریشه دارد. دولت ترامپ از برجام خارج شده، تحریم های سختی را علیه ایران اعمال کرده و دائما از تغییر رژیم حرف زده است. قطعا بولتون در راس این سیاست گذاری بوده اما کنار رفتن او به معنای پایان یافتن این سیاست نیست چرا که دیگر ارکان دولت ترامپ همچنان همین دیدگاه را دارند و دنبال می کنند. هنوز نشانه ای در دست نیست که ثابت کند که دولت دونالد ترامپ از این سیاست خود دست شسته و به دنبال تغییر دیدگاه است. ما با امریکا اختلافات بسیاری داریم و باید پالس های روشنی برای حل این اختلافات دریافت کنیم که این پالس ها با یک برکناری ساده قابل ارزیابی نیست. ایران و امریکا در حال حاضر در دو خط متضاد حرکت می کنند که هنوز مسائل زیادی باید حل شود تا دو طرف را به سمت یکدیگر سوق دهد که در حال حاضر هنوز چنین چیزی مشاهده نمی شود. تعلیق تحریم ها از سوی امریکا شاید بتواند گام نخست را در جهت کاستن از تخاصم دو کشور بردارد. 

پس نباید ذوق زده شویم، برکناری بولتون حتی اگر هم برای ایران پیام داشته باشد، این پیام کوچک و در حد توجه است نه آن طور که برخی مسئولان ما با ذوق زدگی برخورد کردند، پیامی روشن و بزرگ. کما این که جانشین موقت بولتون نیز دست کمی از خود او ندارد و مواضعش بسیار شبیه خود اوست و معلوم نیست در آینده کسی که مشاور دائمی شورای عالی امنیت ملی امریکا شود بهتر از بولتون باشد. شاید بتوان گفت هوشمندانه ترین موضع را در این رابطه محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان گرفت که در پاسخ به درخواست یک خبرنگار آمریکایی که خواستار اظهارنظر درباره اخراج جان بولتون شده بود، گفت: «ما درباره امور داخلی ایالات متحده اظهارنظری نمی کنیم.» بهتر است در این وضعیت حساس و پرچالش اجازه دهیم متصدی امور روابط بین الملل همانند همه کشورهای جهان، همان وزارت امور خارجه باشد که همان طور که توانست بسیاری از پرونده های بین المللی از جمله برجام را به خوبی مدیریت کند در این جا نیز این پرونده را به خوبی پیش ببرد. اظهارنظرهای افراد دیگر تنها سبب می شود صداهای مختلف ناموزون به جامعه بین المللی مخابره شود.