فارین‌پالیسی: بن‌سلمان قدرت سیاسی‌اش را به حراج گذاشته است

حدود یک هفته پیش، در حالی که بورس عربستان، شرکت نفت آرامکو را در لیست شرکت‌های بورسی خود افزود، عرضه سهام آن در بورس داخل عربستان را به ماه دسامبر (اواسط آذرماه و اوایل دی ماه) موکول کرد. 

نشریه آمریکایی «فارین پالسی» با اشاره به تعویق عرضه اولیه سهام آرامکو (IPO) در بورس داخل عربستان نوشت که ولی‌عهد عربستان قصد دارد از سرمایه‌گذاران در شرکت نفت ملی (آرامکو) پول دریافت کند اما بیش از حد تصور خود، این قضیه را به تعویق انداخته است.

این گزارش سپس توضیح داد در قضیه عرضه اولیه سهام آرامکو، دو حقیقت بسیار مهم در تقابل مستقیم با یکدیگر قرار گرفته‌اند، یکی آنکه شرکت نفت آرامکو به عنوان مهم‌ترین شرکت در عربستان سعودی، برای قدرت خاندان سعود بسیار حائز اهمیت است زیرا خاندان سلطنتی، این شرکت را تحت کنترل شدید خود دارد  و در عین حال، «محمد بن سلمان» ولی‌عهد عربستان، عرضه سهام آرامکو را برای پیشبرد برنامه خود موسوم به «چشم‌انداز 2030» به منظور متحول کردن عربستان سعودی، ضروری می‌داند و در راستای این طرح خود وعده فروش سهام آرامکو را به سهامداران، ارائه داده است که  در واقع به سهامداران این مجوز را می‌دهد که کنترل بیشتری بر شرکت ملی نفت عربستان داشته باشند.

این نشریه آمریکایی با اشاره به این مسئله نوشت، چیزی که از این تصمیم بن سلمان می‌توان فهمید این است که این تصمیم برای پول اتخاذ شده است زیرا  علیرغم آنکه عربستان سعودی به داشتن ثروت هنگفت شهرت دارد، باز هم به پول نقد بیشتری نیاز دارد اما مسئله دیگری نیز در آنجا وجود دارد و آن این است: توانبخشی سیاسی ولی‌عهد عربستان.

با اینحال این گزارش ادامه می‌دهد گرچه بن سلمان برای پیشبرد طرح چشم‌انداز 2030 خود پیشنهاد فروش سهام آرامکو را مطرح کرده است اما عرضه سهام اولیه آرامکو بسیار خطرناک‌تر از چیزی است که سعودی‌ها وانمود می‌کنند.

این گزارش سپس افزود، مهم است که بدانیم گرچه رسانه‌ها تا حد زیادی در خصوص عرضه سهام اولیه آرامکو گزارش می‌کنند اما سردرگمی‌های زیادی در خصوص آنچه واقعاً در حال رخ دادن است، وجود دارد.

فارین پالیسی توضیح داد، دولت عربستان به شدت سعودی‌ها را ترغیب به سرمایه‌گذاری در آرامکو می‌کند و محمد بن سلمان به وضوح معتقد است که عرضه سهام اولیه آرامکو  در زمان خوبی رخ داده است و به سند 2030  در شرایطی سرعت می‌بخشد که سعودی‌ها امیدی به پیشرفت آن ندارند اما گرچه عرضه سهام اولیه آرامکو ممکن است از نظر سیاسی برای بن سلمان به منظور پیشبرد برنامه‌اش خوب باشد اما ماه دسامبر زمان مناسبی برای عرضه اولیه سهام آرامکو نیست زیرا سرمایه‌گذاران بین‌المللی تمایلی به ریسک کردن ندارند.

این گزارش با توضیح این مطالب در بخش نهایی نوشت که حفظ کنترل بر امور و قدرت بیش از هر چیزی برای سران سعودی اهمیت دارد و حتی اصلاحات اجتماعی بن سلمان نیز در نهایت به کنترل امور منتهی شد.

طبق گفته نویسنده این گزارش، همانطور که همیشه این خطر وجود دارد که افراد خواسته‌های بیشتری را در مقایسه با آنچه که بن سلمان ارائه داده، مطرح کنند، در قضیه عرضه سهام اولیه آرامکو نیز این مسئله صحت دارد و اگرچه فروش سهام آرامکو برای بهبود وجهه حاکمیت سعودی خوب است اما سران سعودی همچنان خواستار کنترل این فرایند هستند؛ ولی به محض عرضه سهام مهم‌ترین شرکت عربستان سعودی و تثبیت قیمت آن، محمد بن سلمان، کنترل بر اوضاع را از دست می‌دهد. خیلی فوری سرمایه‌گذارانی وجود خواهند داشت که خواستار شفافیت بیشتر، قوانین و شیوه‌هایی برای جبران خساراتی می‌شوند که به آرامکو وارد آمده که این با هوی و هوس و خواسته‌های حاکمان سعودی متفاوت است.

فارین پالیسی در پایان گزارش را با مطرح کردن این سؤال به پایان رساند: آیا این چیزی است که ولی‌عهد عربستان واقعاً به دنبال آن است؟ بن سلمان و هوادارانش می‌گویند که ولی‌عهد عربستان چنین چیزی می‌خواهد اما اقدامات بن سلمان به طور مداوم چیز دیگری را می‌گوید.

در تاریخ 14 سپتامبر (23 شهریور ماه)، حمله پهپادی ارتش یمن به تأسیسات نفتی شرکت آرامکو در شرق عربستان سعودی منجر به وقوع انفجار و آتش‌سوزی در این تأسیسات شد و نزدیک به نیمی از تولید و صادرات نفت این کشور متوقف شد.