حرکت‌ناوهای‌ژاپنی‌به‌سمت‌خلیج‌فارس؛ گربه های ملوس در تنگه هرمز

 سرانجام دولت ژاپن پس از انجام اصلاحاتی در قانون اساسی کشور، یک ناو گروه متعلق به«نیروهای دفاع از خود» Self-Defense Forces را به خلیج فارس اعزام کرد. ناوهای ژاپنی که مجهز به پیشرفته ترین تجهیزات جنگی هستند نه تنها امنیت تردد کشتی های تجاری ژاپن را تامین خواهند کرد، بلکه پیام صلح و دوستی را به همه کشورهای دنیا بالاخص ایران ارسال می کنند و روابط تجاری با ژاپن را تشویق خواهند کرد. تامین بیش از 90 درصد نفت ژاپن از کشورهای منطقه و عبور روزانه حداقل یک تانکر نفت از تنگه هرمز حاکی از اهمیت حضور ناوگان ژاپنی در خلیج فارس و دریای عمان است. با توجه به تردد سالانه 1700 کشتی ژاپنی در آبهای این منطقه می توان گفت روزانه چهار و نیم کشتی حامل مال التجاره ژاپن از این منطقه می گذرد.

چند ماه قبل به مناسبت حضور پر میمنت نخست وزیر ژاپن و هیات بلندپایه همراه در تهران و البته جشن های پرشکوه نودمین سالگرد روابط ایران و ژاپن که همگی به ابتکار سفارت ژاپن در تهران و سفارت ایران در توکیو در جریان بودند دو نفتکش متعلق به ژاپن که یکی از آنها با پرچم ژاپن و دیگری با پرچم پاناما حرکت می کردند توسط عناصر مشکوک وابسته به گروه های تندرو و احتمالا تروریستی، مورد حمله قرار گرفتند و صدمه دیدند؛ که احتمالا هدف آنها برهم زدن روابط دوستانه ژاپن با ایران، ایجاد تنش در منطقه و لطمه زدن به اقتصاد جهانی بوده است. الله اعلم.

قبل از اعزام این ناوگان، نیروی دریای ژاپن در همکاری با وزارت دفاع، آژانس تبادلات فرهنگی، دپارتمان دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه ژاپن، شرکت Sanrio و تقریبا همه دختران ژاپنی، از کودکان گرفته تا پیرزنهایی که به واسطه سلامت عمومی همچون نوجوانان چابک هستند، تصمیم گرفت، تصویر شخصیت معروف و البته تخیلی «سلام پیشی» (Hello Kitty) را روی ناوهای ژاپنی منقش کند. لازم به ذکر است که شخصیت تخیلی هلو کیتی با ظاهر شدن بر همه جنبه های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، بین المللی و غیره ژاپن، از جاسوئیچی، کیک تولد گرفته تا هواپیما و قطار فشنگی Bullet Train توانسته است از سال 2010 به بعد سالانه به طور متوسط بیش از 7 میلیارد دلار درآمدزایی کند و علی رغم نام ملوس و دوست داشتنی اش از نظر اقتصادی «یلی» است برای خودش! و هیچ بعید نیست بتواند صلح و آرامش را به خلیج فارس، خاورمیانه و حتی کل دنیا ارزانی دارد.

البته برخی صاحب نظران نظر متفاوتی دارند و معتقدند که هلو کیتی وارد نیمه دوم دهه پنجاهم زندگی خود شده و به اصلاح از چل چلی نیز گذشته و دیگر نمی تواند تاثیر گذار باشد و اگر همه «نظرقربانی های» (Mascots) ژاپن از جمله «میرای توا» Miraitowa و «سومیتی» Someity (نظرقربانی های المپیک و پارالمپیک) هم به کمک این پیشی کوچولوی چهل و پنج ساله بیایند، فایده ای ندارد و لازم است اول دولت ژاپن کلا قانون اساسی خود را تغییر داده و اجازه خروج از چتر امنیتی آمریکا را پیدا کند 

البته بر همگان مبرهن است که امپراتوری فخیمه ژاپن با توجه به قدمت روابط ایران و ژاپن، قصد ندارد از شخصیت ها، نمادها و نظرقربانی های تخیلی یا واقعی خشن از جمله تصاویر سامورایی استفاده کند، چرا که صلح و ثبات جهانی، عبور و مرور آزاد دریایی (احتمالا بدون قلدری و تحریم غیر قانونی دولتها)، بالا بردن استانداردهای زندگی همه مردم دنیا، ملوس و عروس شدن دخترا و داماد شدن پسرا، محیط زیست سالم و گوشت تازه نهنگ برای همه، از جمله اهداف راهبردی دولت ژاپن بوده که فقط از طریق هلوکیتی، کول جپن Cool Japan، و کلا «کاوایی دیپلماسی» KAWAII Diplomacy (دیپلماسی عروسک و ملوسک بازی) امکان پذیر است و حتی ناوهای جنگی این کشور را باید در هماهنگی و همنوایی با سیاست نرم ژاپن، با هر کلکی که شده قابل پذیرش کند.

برخی اما معتقدند:

این موضوع هلوکیتی Hello Kitty کلا مشکوک است چراکه دست اندرکاران انگلیسی بارها گفته اند شخصیت تخیلی هلو کیتی از اصل متعلق به انگلیس و کل بریتانیای کبیر بوده و موضوع برمی گردد به یک شخصیت حقیقی انسانی که در واقع یک دختربچه ملوس انگلیسی بوده که در اوایل دهه 1970 قلب زنان و دختران ژاپنی (که به لندن رفته بودند) را تسخیر کرده و آنها بدون این که خود بدانند از این شخصیت واقعی که خودش را بصورت گربه درآورده بوده، یک شخصیت خیالی ساخته و شیفته آن شدند. خانم Yuko Shimizu هم فرصت را غنیمت شمرده و هلو کیتی ژاپن را خلق کرده است. شرکت Sanrio در راستای رشد صنعتی خیره کننده ژاپن از این شخصیت تخیلی حداکثر بهره برداری را کرده و درآمد زایی های کلان کرده است.

برخی هم البته می گویند:

کل این داستان یک دسیسه تاریخی انگلیسی ها بوده که می خواسته اند شرق را غرب زده کنند و پس از جنگ جهانی دوم به این فکر افتاده اند که نه تنها جامعه ژاپن را از نظر فرهنگی عوض کنند بلکه دیپلماسی عمومی انگلیس را به صورت نیابتی در کل منطقه شرق دور اجرا کنند این رسالت به گردن ژاپنی ها افتاده است که در تشابهی که با دیگر ملت های منطقه دارند فرهنگ فمینسیتیرا در کل منطقه رواج دهند و بنیان خانواده های شرقی را متزلزل کنند. «از این انگلیسی های فلان فلان شده هرچه بگویی بر می آید». ما خودمان در سه ماه و اندی که در لندن بودیم یک چیزهایی از انگلیسی ها دیده ایم که به عقل جن هم نمی رسد!

برخی از نظریه پردازان داخلی نیز ابراز فضل کرده معتقدند استفاده از قدرت نرم هلو کیتی ژاپن روی ناوهای ژاپنی هیچ ربطی به استفاده همزمان ابزار سخت و نرم نداشته و می توان گفت آمدن گربه کوچولوی ملوس ژاپنی به خلیج فارس احتمالا نقشه ای است برای قرار دادن هلو کیتی ژاپن در برابر «پرشین کیتی» Persian Kitty ایران و ناکام گذاشتن برنامه ها و پروژه های عظیم در قالب همکاری فرهنگی بین دو کشور بالاخص آنهایی که قرار است به مناسبت پایان نودمین سالگرد روابط ایران و ژاپن و برگزاری بازیهای المپیک 2020 توکیو توسط سفارت ایران در توکیو برگزار شوند!

اینجاست که به این جمله حکیمانه می رسیم که « کار کار انگلیسی هاست»

البته اینجانب پس از تحقیق در مورد امکان تاثیر گربه در همکاری های ایران و ژاپن در قالب دیپلماسی فرهنگی به این نتیجه رسیده ام که این کار چندان راه به جایی نمی برد، چرا که گربه ایرانی  بیشتر در سطل آشغال ها، و یا در حال ولگردی دیده می شوند.

این تلاش جدید که شخصیت هلو کیتی را روی ناوهای ژاپنی منقش کرده اند را می توان این گونه تفسیر کرد که دستگاه حاکم ژاپن، به علت تحریم های آمریکا، از توده مردم ایرانی برای خرید محصولات ژاپنی قطع امید کرده (قافیه را به چینی ها باخته اند) و قصد دارند از طریق گربه هایی که در دست ثروتمندان ایرانی هستند بازار لاکچری ایران را حفظ کنند. شاید هم موفق شوند و نام گربه ایرانی را هم زنده کنند و شاید هم رو دوست انگلیسی ها بلند شوند!

محمد محسنی / دیپلماسی ایرانی