دو اقدام بزرگ ایران که تحریم ها را به بن بست کشیده است

در دور پیشین تحریم ها، یک واقعیت  برای ایران این بود که برای تامین بنزین هم نیازمند آمریکا بود.  اما در این دور تازه، ایران نه تنها در تولید بنزین خودکفا شده، بلکه درصدد تقویت ظرفیت صادراتی بنزین است. پالایشگاه ستاره خلیج فارس با صادرات محصولات نفتی تنها در هفت ماهه اول امسال 100 میلیون دلار درآمد کسب کرده است. اکنون نیز، برای آنکه حجم صادرات و درآمد این شرکت در ماه های پیش رو از 360هزار بشکه در روز به 540هزار بشکه در روز برسد، برنامه هایی در دست اجراست.

طرح اولیه پالایشگاه، شامل یک توسعه سه مرحله ای می شد. هر کدام به گونه ای طراحی شده بود تا تولید 12 میلیون لیتر بنزین یورو 5، به علاوه 4.5 میلیون لیتر سوخت دیزل استاندارد یورو 4، یک میلیون لیتر نفت سفید، و 300 هزار لیتر گاز مایع، ممکن شود. برای دستیابی به این اهداف 260 میلیون یورو وام اضافه از صندوق توسعه ملی دریافت شد.
پالایشگاه ستاره خلیج فارس ذخیره گاز خود را مستقیما از پارس جنوبی دریافت می کند. به رغم تغییرات مختلف در شرکای خارجی این غول نفتی، تولید گاز پارس جنوبی، همراستا با هدف کوتاه مدت ایران برای تولید حداقل یک میلیارد متر مکعب در روز، رو به افزایش است. یعنی پالایشگاه با ذخیره 450هزار بشکه ای گاز مایع از سمت پارس جنوبی حمایت می شود که بیشتر از هدف اولیه 360هزار بشکه ای سه مرحله رسمی است. این حجم از گاز به ایران، امکان اضافه کردن فاز چهارم (هدف 540هزار بشکه ای) و به کارخانه، اجازه تولید نفتای شیرین را می دهد که در مقایسه با نفتای شوری که قبلا تولید می شد کاربردهای تجاری داشته و می تواند در طیف گسترده ای از محصولات پتروشیمی مورد استفاده قرار گیرد.
تهران با این امید که تحریم ها دوباره برداشته شوند، بازهم  مشغول بررسی طرح های اولیه ی بخش بنزین است. این طرح که دو سال و نیم پس از برجام به کار گرفته شد به ایران اجازه می داد تا حداقل ده درصد از کل نیازهای دیزلی و بنزینی اروپای جنوبی را تامین کند و به بزرگ ترین تولید کننده بنزین خاورمیانه تبدیل شود. صادرات بنزین و تولید پتروشیمی از اجزای کلیدی برنامه ایران برای بقا در شرایط تحریم است. تولید پتروشیمی جزء کلیدی مدل اقتصاد مقاومتی ایران است که اساسا مفهوم ایجاد ارزش افزوده از گذر به کارگیری سرمایه های فکری در توسعه کسب و کارهاست.
وزیر نفت ایران هفته گذشته گفت: حتی با وجود تحریم ها، 95 درصد از شرکت های پتروشیمی ایرانی می توانند از فروش محصولات خود پول نقد دریافت کنند. کارخانجات پتروشیمی ایران هم اکنون 66 میلیون تن محصول در سال تولید می کنند و پروژه های در دست اجرا تا پایان سال 2025، تولید پتروشمی کشور را به 130 میلیون تن در سال می رسانند.
تقریبا 21 پروژه پتروشیمی به چینی ها معرفی شده که هزینه توسعه اولیه آن 20 میلیارد دلار پیش بینی می شود. 19 پروژه دیگر توسط صندوق توسعه ملی ایران تامین مالی می شود که هزینه تقریبی آن 6 میلیارد دلار است. قبل از شروع دوباره تحریم ها نیز از سوی طرف های اروپایی پیشنهادهایی برای ارائه جدیدترین فناوری ها ارائه شد. اولین توافق با شرکت ایتالیایی Maire Technimont  برای ساخت و ساز یک واحد پتروشیمی در منطقه ویژه اقتصادی پارس به امضا رسید. همچنین غول مهندسی آلمانی، زیمنس، نیز توافق نامه ای با گروه مپنا به امضا رسانده بود که به این شرکت اجازه می داد دانش فنی لازم برای تولید توربین های گازی کلاس F را به ایرانی ها منتقل کند.

با توجه به خروج ایالات متحده از خاورمیانه تهران می خواهد تا قبل از کاهش تحریم ها از زمان باقیمانده استفاده کند. تهران همچنین معتقد است که شرکت های اروپایی حتی تا قبل از برداشته شدن تحریم ها می توانند در اولین مرحله در بخش پتروشیمی با ایرانی ها وارد همکاری شوند. در این رابطه سید رضا قاسمی شهری در یکی از بزرگترین نمایشگاه های صنعت لاستیک و پلیمر دنیا گفت: شرکت صنایع پتروشمی خلیج فارس آمادگی اش را برای چندین توافق نامه با شرکت های مختلف، به ویژه اروپایی اعلام کرده است.

منبع: اویل پرایس / تحریریه دیپلماسی ایرانی