نماینده مجلس: پرداخت یارانه، تسهیلات و کاهش مالیات برای مشاغل آسیب‌دیده ضروری است

بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق(ع) با راه‌اندازی پویش «به فکر باشیم» در روزهای کرونایی به کمک کسب و کارهای آسیب‌دیده از شیوع کرونا آمده که در این پویش از نظرات کارشناسان و اساتید مختلف حوزه اقتصاد و کسب و کار برای عبور از بحران کرونا استفاده می شود.

سید احسان خاندوزی عضو هیئت علمی دانشگاه طباطبایی و منتخب مردم تهران در انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی مهمان دیگر  پویش به فکر باشیم با موضوع راهکارها و راه حل معضل تعطیلی بعضی کسب و کارها در شرایط فعلی کشور بود.

خاندوزی درباره شرایط اقتصادی دوران کرونایی اظهار کرد: در مواجهه با بحرانی از این دست که جزو تکانه‌ها و شوک‌های طبیعی دسته‌بندی می‌شود و می‌تواند در دوره کوتاهی روابط اقتصادی اجتماعی و حتی سیاسی را تحت تاثیر جدی خودش قرار بدهد در چنین مواقعی ما نیازمند دو دسته تدابیر هستیم که این دو دسته تدابیر هم باید صورت کلی از پیش استخراج بشود.

وی ادامه داد: به این معنا که کشورها اساساً پدافند غیرعامل را برای این نیاز دارند که قبل از روز وقوع بحران در مورد این‌که چه نشانه‌هایی برای بروز بحران وجود دارد؟ آیا ما را در وضعیت زرد یا احتمالاً قرمز قرار خواهد داد یا نه؟ و سوم هم این‌که در صورت بروز چنین بحرانی و قرار گرفتن در ناحیه زرد یا قرمز چه واکنشی از طرف دستگاه های اجرایی و عملیاتی کشور باید اتخاذ بشود؟

این استاد دانشگاه افزود: اتخاذ تدابیر صحیح نیازمند دفترچه‌هایی است که باید پیش از وقوع بحران نگاشته شده باشد و در کشوی میز مدیران اجرایی کشور قرار داده بشود و زمانی که کشور وارد مرحله زرد یا ناحیه بحرانی قرمز رنگ می شود اعلام بشود به همه مدیران دستگاه ها که الان آن دستورالعمل‌ها را از کشوی میز بیرون بیاورند و بندهای آن را شروع کنند به اجرا کردن البته با زمان‌بندی که در هر بحرانی وجود دارد. متأسفانه به نظر می‌رسد در همین بخش، ما فاقد دفترچه های آمادگی برای بحران هستیم این خود ادبیاتی دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه اظهار کرد: به نظر می‌رسد سیاست‌گذاران ما حتی تا بیست روز اول بعد از شناسایی کرونا در ایران هم به عمق این بحران و دامنه و گسترده فاجعه اقتصادی و اجتماعی که می‌تواند شکل بدهد پی نبرده بودند.

وی گفت: این مسئله موجب شد که در مورد نوع واکنش که بروز می‌دهیم واکنش کم برآوردی نسبت به مسئله کرونا باشد اگر شما مقیاس یا اندازه بحران‌ها را کوچک ارزیابی کنید یک نوع واکنشی نشان خواهید داد و اگر تلقی خیلی جدی از آن‌ها داشته باشید که من معتقد هستم که اساس رویکرد اقتصاد مقاومتی یعنی این‌که بدبینانه ترین سناریو ها را هم به آن ضریب بالا بدهیم آن‌ها را خیلی محتمل بدانیم و خودمان را برای بدترین شرایط همیشه آماده نگه داریم، در دو سه هفته اول آمادگی‌ها، آمادگی‌ها برای بدترین سناریو نبود.

وی با اشاره به ارسال نامه به سران قوا تصریح کرد: در ابتدا به‌اتفاق چهار نفر دیگر از منتخبین تهران نامه ای ارسال کرده بودیم و مجموعه‌ای از پیشنهادهای اقتصادی در آن درج شده بود، چند روز قبل نامه دومی که برای برخی از سران قوا ارسال کردم و در آن به تفصیل بیشتری درباره پیشنهادات پرداختم که حاصل گفتگو با کارشناسان مختلف بود. 

این استاد دانشگاه ادامه داد: خلاصه آن نامه دوم که من دیگر لازم می‌دانم الان برای همه مخاطبین این را به صورت عمومی عرض کنم چون به نظر می‌رسد که از اثرگذاری خصوصی آن ناامید شدم. عبارت بود از این‌که ما در دوره اول یعنی در دوره که خود بحران هنوز کنترل نشده بود نیازمند بخشی از تدابیر اقتصادی هستیم برای زمانی که بحران تقریباً دیگر فروکش کرده است یا رو به پایان است اما آثار اقتصادی این چند ماه گرفتاری وجود دارد و نیازمند تدابیر دسته دوم هستیم که آن تدابیر دسته دوم را که به‌‌عنوان کمربند احتیاطی بیشتر بیان شده بود را در نامه اول به تفصیل ذکر کرده بودیم.

منتخب مردم تهران در انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: به عبارتی اقتصاد شاهد یک رکود کوتاه‌مدت اما خیلی عمیق خواهد بود که اتفاقاً بخش های کمی دارای تاب آوری اقتصاد هستند که می‌توانند در این زمینه مقاومت کنند ولی شرکت‌های خیلی بزرگ از این دوره خواهند گذشت اما کسب و کار های کوچک بخش های خدماتی بویژه خدماتی که خیلی متکی به شرایط پایان سال و گردشگری نوروزی خرید مردم در اسفند ماه هستند دچار بحران‌هایی می شوند؛ برای این گروه‌ها باید چه تدابیری اندیشیده بشود که فشار اقتصادی بر آن‌ها کاهش پیدا کند.

خاندوزی اشاره کرد: اقدامات کمکی باید هزینه‌های کسب و کارهای در معرض خطر را پایین بیاورد و از طرف دیگر کمک کند به این‌که تقاضا در بازار بالا برود و آن تقاضا موجب گردش و رونق بشود از آن طرف هم فعلاً هزینه صاحبان مشاغل در معرض خطر کاهش پیدا بکند یا به تعویق بیفتد یا حتی به شکل هوشمند بخشوده بشود.

وی تشریح کرد: در پیشنهادی که ارسال شده بود این بود که نیروهای مسلح در این ایام حدود هفده یا هیجده روز این وظیفه را برعهده دارند که اگر خانواری تماس گرفت با شماره مشخصی مثل همین شماره‌های سه رقمی که وجود دارد و خودش مایل بود که از محل یارانه فروردین یا آن پرداخت معیشتی فروردین و اردیبهشت دولت کسب می‌کند و درعوض حتی خوراک و اقلام نظافتی و بهداشتی به درب منزل او ارسال بشود. نیروهای مسلح ما ارتش و سپاه و بسیج وظیفه داشتند این خدمت را به درب منازل مردم هم می‌رساند که حتی برای بخشی از خانوارها تردد بدون خودرو در محیط اطراف منزل هم ضرورتی نداشته باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: در چنین شرایطی بسته به این‌که افراد و خانوارها در کدام طبقه‌بندی می‌گنجند طبقه‌بندی کارکنان دولت و بخش عمومی یعنی نهاد های عمومی شرکت‌های دولتی هرچیزی که به دولت و قوای سه‌گانه و شرکت‌های دولتی و این‌ها مرتبط است این‌ها را از طریق دستور مستقیم دولت امکان پرداخت حداقل حقوق یعنی حدود پایه برای آن وجود دارد مشروط بر این‌که از آن‌ها بخواهند که هیچ ترددی را انجام ندهند.

منتخب مردم تهران در انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی بیان کرد: دسته دوم از خانوارها آن‌هایی هستند که اگر هم دارند در بخش عمومی کار می‌کنند اما استخدام نیستند و قراردادی هستند و به شیوه‌های دیگر دارند کارمندان غیررسمی کار می‌کنند و دسته سوم کسانی هستند که کارکنان بخش خصوصی محسوب می شوند اصلاً در بخش دولتی کار نمی‌کنند برای شرکت‌های مختلف برای تولیدکنندگان مختلف مشغول به کار هستند.

وی گفت: دسته چهارم هم خویش‌فرمایان از کشاورزان یا کسبه که برای خودشان کار می کنند خرده فروش هایی که برای خودشان کار می‌کنند به این چهار دسته یک دسته دیگر هم اضافه می‌شود و آن کسانی هستند که اساساً فاقد شغل هستند و در اسفند ماه مراجعه کردند به مراکز کاریابی خودشان را به‌‌عنوان بیکار اعلام کردند دولت با پرداخت حداقل حقوق به این گروه‌ها در فروردین ماه مکلف می‌کند که این پرداخت برای آن‌ها مستقیماً به حساب خانوار واریز خواهد شد مشروط بر این‌که دوباره از این‌ها ترددی به‌صورت خودرو در سطح شهر مشاهده نکنیم.

وی اضافه کرد: با یک دست از این اقدامات ما دوره‌ای طلایی را می‌توانستیم برای قطع زنجیره و اشاعه ویروس در پیش بگیریم و شبیه آن تجربه‌ای که در چین و کره و بعضی کشورهای دیگر وجود داشت بنابراین اگر هم کسادی در بازار اقتصاد رخ می دهد پیشنهاد ما این بود که حتماً ایامی را مثل یک هفته‌ای که بعد از تعطیلات عید فطر در خردادماه وجود دارد فاصله ششم تا پانزدهم خرداد یا یک هفته جایگزین را در شهریور به‌‌عنوان ایام جایگزین هم برای دیدوبازدید عید هم و برای گردشگری و سفرای مختلف که تمام این کسب و کارهایی که از محل عدم مسافرت مردم یا خرید شب عید مردم متضرر شده‌اند بدانند یک زمان جبرانی هم دارند.

خاندوزی با اشاره به مفاد نامه های ارسالی به مسئولان کشور و سران قوا مطرح کرد: این دست پیشنهادات می توانست خیلی سریع ما را از این مرحله عبور بدهد متأسفانه مماشاتی که مقامات اجرایی کشور صورت دادند فقط اکتفا کردن به توصیه اخلاقی برای این‌که مردم در خانه بمانند موجب میشد احتمالاً ما نه‌تنها در فروردین بلکه در اردیبهشت و حتی خرداد هم باید محدودیت های رقیق خودمان را ادامه می دادیم به خاطر این‌که نخواستیم در دوران طلایی از سخت‌گیری‌های ممانعت کنند نسبت به شیوع ویروس استفاده کنیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی درباره راهکارهای برون رفت کسب و کارها از شرایط بحرانی گفت: غیر از دوره سخت‌گیرانه ترددها ابزارهای حمایتی که در کشور وجود دارد در همه کشورها تقریباً تا حد زیادی مشابه است یعنی یا از طریق پرداخت یارانه‌های بیشتر برای یک دوره که از هزینه خانوار جبران بشود یا از طریق تسهیلات مالی و بانکی جدید که می توان به رونق بیشتر کسب و کارها کمک کرد.

منتخب مردم تهران در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: از طریق کاهش هزینه‌ها به‌‌عنوان مثال هزینه‌های مالیاتی، هزینه‌های بیمه‌ای، هزینه‌های قبوض آب، برق و گاز بخش‌های اقتصادی و غیره این ابزارهای متعارفی هست که کشورها برای حمایت استفاده می‌کنند و الآن می‌بینید که به شکل جسته‌گریخته در مصوبات ستاد ملی مبارزه با کرونا و هیات وزیران هم بخشی از این ابزارها را ذکر کردند که مثلاً تخفیف‌های یا تعویق دریافت مالیات تا چند ماه آینده و بعضی از کمک‌های مالی رئیس‌کل بانک مرکزی اعلام کرده بود که بانک مرکزی تمهیداتی را برای کمک بانکی و تسهیلات برای فعالان اقتصادی در نظر گرفته است.

وی درباره ایرادات وارد بر بسته های حمایتی اعلامی از سوی دولت توضیح داد: ایرادی که در حمایت های فعلی وجود دارد این است که اولاً حمایت‌ها یک بسته جامع نیست یعنی از منطق مشخصی پیروی می کند همانطور که اشاره شد ما هیچ وقت آن دفترچه های وضعیت قرمزی که اگر هر بیماری پیدا شود، ما پیش از آن تعیین کرده باشیم که چه حمایت هایی و چه پیشگیری هایی و چه تدابیر درمانی دیگری در پیش گرفته خواهد شد.

وی تاکید کرد: برای مثال وزارت بهداشت تقاضاهای زیادی برای مسائل بودجه ای دارد و این ایام با مشکل مواجه است غیر از پرسنل و کارکنان بیمارستانی، برخی هزینه های دیگر از جمله لوازم، اکسیژن، بسیاری از داروها و امکان استقرار و... که مستلزم بودجه هایی است که این بودجه ها از طریق سازمان برنامه و بودجه اعلام شده است.

خاندوزی در پاسخ به این پرسش که چطور می توانیم در بحران، تامین مالی بحران را انجام دهیم، پاسخ داد: اقدام صحیح در بحران نیازمند این است که دفترچه های قرمز به دقت نوشته شود که دولت ها باید چه واکنشی انجام بدهند بنابراین مکانیزم مدیریت بحران در کشور نیازمند نقد و استیضاح جدی خواهد بود که زمان آن بعد از گذر از این بحران خواهد بود اما بخشی از مشکلاتی که مردم دست به گریبان بودند ناشی از کم کاری نهادهایی است که می بایست پیش از این مقدمات واکنش را آماده می کردند پس بسته جامعی در حمایت های اقتصادی در پیش نداریم و ما باید از قبل به فکر این بودیم که بسته فکر شده را روی میز بیاوریم و ابلاغ بکنیم و ما فقط نظارت بکنیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی اعلام کرد: نوبت این نیست که ستاد کرونا دور هم جمع شوند و ببینند که چه اتفاقی می افتد و ما باید چه کاری را انجام دهیم یا ندهیم؟ اما رو به آینده مهمترین اقدام این است که حمایت هوشمند انجام دهیم یعنی شبکه اطلاعات اقتصادی ما که حکایت می کند از چه گروه هایی چه مقدار فروش داشتند و چه مقدار درآمدشان کاهش یافته است و...  همه اینها از طریق رصد هوشمند تمام سامانه های اقتصادی کشور قابل شناسایی است.

منتخب مردم تهران در مجلس شورای اسلامی مطرح کرد: اقدامی که باید اکنون رو به آینده انجام شود این است که تمام این سامانه ها در هم تنیده و متمرکز حتی با اطلاعات متقاطع بررسی شود و آن گروه هایی که بیش از 5 الی 10 درصد فروش آنها کاهش پیدا کرده است، مشمول حمایت های هدفمند و هوشمند قرار بگیرند.

وی گفت: اینکه بانک مرکزی اعلام کند که تمام چک ها تا پایان اردیبهشت ماه به تعویق افتاده است برای بخشی هایی از اقتصاد خوب است و برای بخشی هایی از اقتصاد نیازی نیست. وقتی دو ماه فرصت بیشتری برای پاس کردن وجود داشته باشد، فقط فرصت پیدا می کند که نقدینگی در حساب بانکی را که وجود دارد را کالا بخرد و از محل سود آن چک خود را پاس بکند که در واقع یک تقاضای سوداگرانه و سفته بازی در آن بازارها ایجاد می کند که مصداق حمایت های غیرهوشمند است.

وی ادامه داد: توقعی که وجود دارد این است که براساس سامانه های اطلاعات اقتصادی و کنار گذاشتن از حوزه محرمانگی و شخصی افراد که بنا نیست سرکشی بکنیم و اکنون باید با اطلاعات کامل تمام خانواده هایی که باید حمایت ویژه شوند، شناسایی شوند و آن شرکت هایی که آسیب دیده اند و... به نظرم اگر بدی های کرونا را کنار بگذاریم، یکی از فرصت ها یکپارچه کردن اطلاعات اقتصادی و استقرار کامل دولت الکترونیک است. 

خاندوزی خاطرنشان کرد: دستگاه های متعدد اقتصادی به اندازه کافی سامانه های ضبط اطلاعات دارند ولی متاسفانه این سامانه ها یک مزیت و قدرت اعمال نظر محسوب می شوند برای دستگاه های مختلف، همه نسبت به آن جبهه گیری می کنند و امکان به اشتراک گذاری را به حداقل می رسانند. چندین سال است که تلاش می شود سامانه های اطلاعاتی دستگاه ها اعم از مالیاتی و بیمه ای و ... به اشتراک گذاشته بشود مثلا کسانی که می خواهند تسهیلات بگیرند خود را خوش حساب و صاحب گردش حساب خوب جلوه می دهند اما وقتی می خواهند مالیات بدهند طور دیگر وانمود می کنند تا معاف مالیاتی شوند و هیچ وقت نمی شود راستی آزمایی کرد.

منتخب مردم تهران در مجلس شورای اسلامی درباره راه‌های جبران کسری بودجه گفت: در کوتاه مدت کاهش تردد مردم فرصت هایی را هم ایجاد می کند که مازادی از بنزین کشور قابل صادرات به قیمت های خوب است و به عنوان درآمد برای دولت باشد و یا بعضی از کارشناسان حرف از منتشر کردن اوراق را می زدنند چون نقدینگی خرد زیاد است. اگر منظور برای جبران کسری بودجه بیشتر از یک یا دو ماه است می شود از تقاطع دادن همان سامانه های اطلاعاتی می شود جلوی فرار مالیاتی را گرفت.