آیا تغییری در پرونده بابک زنجانی رخ داده است؟

شرق: بابک زنجانی متهم بزرگ نفتی که انتظار می‌رفت باید منتظر اجرای حکم اعدام خود باشد، این روزها در حال تبدیل‌شدن به چهره‌‌ای کارآفرین و موفق در شبکه‌های مجازی است. به گزارش اعتمادآنلاین، برخی از شبکه‌های اجتماعی وابسته به بابک زنجانی چراغ‌خاموش فعال شده‌اند. صفحه اینستاگرام و فیس‌بوک او که در مدت بازداشتش کمترین فعالیت ممکن را داشتند، از 16 دی‌ماه به‌صورت جدی‌تری مشغول فعالیت شده‌اند. صفحه رسمی فن‌پیج بابک زنجانی در اینستاگرام که با نام «این صفحه، فن‌ گروه سورینت آقای بابک زنجانی است» از 16 دی‌ماه آغاز به کار کرده و تاکنون حدود 625 پست به‌صورت مداوم منتشر کرده است. برخی از پست‌هایی که در اینستاگرام فن‌پیج گروه سورینت منتشر می‌شود، در صفحه فیس‌بوک منتسب به زنجانی هم که تا پیش از زندان رفتنش متعلق به او بود، به نمایش گذاشته می‌شود. همچنین در صفحه فیس‌بوک او ویدئوهای تبلیغی هم به چشم می‌خورد. در یکی از این ویدئوها با عنوان «روایت یک غار» علاوه بر تعریف‌و‌تمجیدهایی که از بریده‌های ویدئوها و صحبت‌های مختلف مسئولان در نشست‌های مختلف از عملکرد زنجانی جمع‌آوری شده، انتقادات تندوتیزی هم نسبت به بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت فعلی و فردی که به‌واسطه شکایت او زنجانی بازداشت شد، دیده می‌شود. این در حالی است که او در زندان بوده و همچنان خبری از پرداخت بدهی‌ها نیست و اموال خارج از کشور هم شناسایی نشده‌اند و تصمیمی هم برای اجرای حکم اعدام او فعلا وجود ندارد. 

 بی‌اطلاعی وکیل از فعالیت موکل در فضای مجازی

کوهپایه‌زاده، وکیل بابک زنجانی در پاسخ به این سؤال که « جای سؤال است که چرا صفحات اجتماعی بابک زنجانی پس از چند سال بار دیگر فعال شده‌اند؟»، گفته است: در جریان نیستم که این صفحات منتسب به زنجانی هست یا خیر؛ اطلاعی نیز ندارم که این صفحه توسط چه شخصی اداره می‌شود. وی افزود: در جریان این قضیه نیستم و بعید می‌دانم این صفحه به‌صورت مستقیم توسط خود زنجانی اداره شود. بابک زنجانی در تاریخ ۹ دی ۱۳۹۲ توسط دادستانی کل کشور بازداشت شد و تاکنون هم در زندان بوده است؛ هرچند هرازگاهی خبر آزادی یا مرخصی یا حتی فرار او منتشر می‌شود اما تاکنون منابع رسمی تمامی این شایعات را تکذیب کرده‌اند. اما مسئله این است که او ابربدهکار بانکی سال‌های ابتدایی دهه 90 بود که توانست بدون پرداخت بدهی‌هایش از مجازات اعدام هم بگریزد و با گذشت بیش از هفت سال همچنان دلیل برخورد با تساهل و تسامح با او مشخص نیست. 

 زنجانی اموال زیادی دارد اما کتمان می‌کند

شعبه 15 دادگاه انقلاب اسلامی تهران، بابک زنجانی را در پرونده معروف به فساد نفتی، به اتهام افساد فی‌الارض از طریق اخلال در نظام اقتصادی علاوه بر رد مال به مبلغ حدود دو میلیارد یورو (یک میلیارد و 967 میلیون و 500 هزار یورو) به اعدام محکوم کرد. بابک زنجانی در همان ایام محاکمه خود می‌گفت که اموال و وجوه بیت‌المال را بازمی‌گرداند و حتی 19 آبان سال 94 در هفتمین جلسه محاکمه‌ خود اعلام کرد: 22 میلیارد یورو پول نقد در حساب یکی از بانک‌های خارجی دارد. او گفت: «می‌خواستم آخرین روز دادگاه اعلام کنم اما چون مجبورم کردید امروز اعلام می‌کنم، همین الان 22 میلیارد یورو پول نقد دارم. می‌خواستم این موضوع را روز آخر دادگاه و زمانی که آقایان می‌گویند بابک زنجانی پولی ندارد اعلام کنم اما امروز موضوع را بیان کردم». اما چهار جلسه بعد یعنی در یازدهمین جلسه محاکمه که در تاریخ 27 آبان سال 94 برگزار شد، اظهار کرد: «از مبلغ 22 میلیارد یورویی که قبلا اشاره کرده بودم، متأسفانه بانکی که پول‌ها در آنجا قرار دارد 12 میلیارد یورو را تأیید کرده و 10 میلیارد را به‌خاطر ال‌سی‌ها و بدهی‌هایی که داشتم کسر کرده است». از این دست اظهارات زنجانی زیاد داشته و حتی برای تسویه بدهی خود از دادگاه درخواست مهلت کرد که در همان ایام برگزاری جلسات محاکمه‌اش، دادگاه با این درخواست موافقت و اعلام کرد: از آنجا که دادگاه علاوه‌بر رسیدگی در شش ماه گذشته تمام سعی را بر بازگشت وجوه بیت‌المال داشته است، با استفاده از اختیارات قانونی به متهم و وکیل او جهت وصول بیت‌المال و پرداخت بدهی یک ماه مهلت می‌دهد. یک فقره برات در کشور دیگر و در بانک خارجی مبنی‌بر پرداخت و تضمین پرداخت آن و همچنین معرفی اموال از سوی بابک زنجانی ارائه شده است و امیدوارم در یک ماه آینده پول بیت‌المال برگردد. این یک ماه مهلت نه‌تنها به سر رسید بلکه یک ماه دیگر هم تمدید شد اما دعوای زنجانی و وزارت نفت در حد شماره‌حساب دادن و گرفتن باقی ماند؛ وزارت نفت می‌گفت شماره‌حساب داده اما زنجانی می‌گفت این شماره‌حساب‌ها یک‌طرفه است و حتی یک دلار هم نمی‌شود به آنها واریز کرد. نهایتا دادگاه از تسویه بدهی زنجانی ناامید شده بود جلسات محاکمه را ادامه و او را به اعدام محکوم کرد اما ادعاهای زنجانی مبنی بر تلاش برای بازگرداندن وجوه بیت‌المال پس از صدور حکم اعدام نیز ادامه داشت و چندین بار رستم (شریک خارجی زنجانی) را به ایران فرستاد و او شرط‌وشروط‌هایی برای تسویه بدهی زنجانی مطرح کرد اما هیچ اتفاقی نیفتاد. دلیل این ادعا هم سخنان سخنگوی قوه قضائیه است که بارها گفته است اتفاق جدیدی در پرونده رخ نداده است. هرچند «بابک زنجانی اموال و دارایی‌های زیادی دارد اما کتمان می‌کند»؛ این‌هم بخشی از اظهارات سخنگوی قوه قضائیه درباره بابک زنجانی است که 17 اردیبهشت‌ماه سال گذشته به زبان آورد و توضیح داد: در این پرونده اتفاق جدیدی رخ نداده است. متهم مدام ادعاهایی را درباره وجود اموال در خارج از کشور مطرح می‌کند. چون اموال عمومی و حقوق دولت برای ما اهمیت دارد و مطمئن هستیم اموال زیادی در اختیار وی قرار گرفته و اموال و دارایی‌هایی دارد و آنها را کتمان می‌کند، تمام تلاش‌ها را برای استیفای حقوق ملت برای شناسایی اموال انجام دادیم اما تاکنون به نتیجه نرسیدیم اما چون اطمینان از وجود اموال داریم، از تلاش دست برنمی‌داریم. امیدواریم این اموال شناسایی و به کشور بازگردد و این فرد هم به مجازات اعمال خود برسد. 

 نه اموال خود را معرفی می‌کند نه اعدام می‌شود

زنجانی در حالی مجازات زندان خود را سپری می‌کند و از معرفی اموال خود در خارج امتناع می‌کند که دادستان سابق تهران وعده داده بود اگر همکاری کند، از اعدام رهایی یابد. دولت‌آبادی سال 97 گفت: پرونده بابک زنجانی اولین بار برای پرداخت وجوه دولت تشکیل شد و ما بار‌ها گفته‌ایم اگر او پول‌ها را بدهد، می‌تواند از این ماده ۱۱۴ قانون مجازات استفاده کند. امروز نجات جان آقای زنجانی دست خود اوست و اموال را باید مسترد کند. اما با گذشت ماه‌ها از این سخن همچنان بابک زنجانی بدون ترس از اعدام در حال سپری‌کردن مجازات خود در زندان است و دلیل عدم اجرای حکم او مشخص نیست. زیرا اگر بنا بر همکاری بود حداقل هفت سال وقت داشت، اگر صحبت از احتمال ترس از اعدام و اعتراف است که خبری از انتشار تاریخ اجرای حکم اعدام نیست. 

البته بسیاری از دولتمردان بر این موضوع اصرار دارند که زنده‌بودن بابک زنجانی پول نفت کشور را بازمی‌‌گرداند و اگر او اعدام شود، دیگر دست کشور به جایی بند نیست و این سرمایه ازدست‌رفته به حساب خواهد آمد. به‌هر‌صورت از سال 95 تا به حال حکم اعدام زنجانی اجرائی نشده و مسئولان قوه قضائیه اعلام کرده‌اند که زمان اجرای حکم را خودشان تشخیص می‌دهند. در این مدت البته حاکمیت هم بی‌کار ننشسته و کمیته‌ای برای وصول بدهی‌های زنجانی در کشور تشکیل شده که راه‌های احتمالی را بررسی می‌کند و گویا بر اساس آن اقداماتی هم انجام شده است اما هنوز نه از وصول بدهی‌ها خبری هست و نه از زمان اعدام زنجانی. ضمن اینکه در این سال‌ها مسئولان به این نتیجه رسیده‌اند که هرچه اطلاعات درباره عملکرد این کمیته، اعضای آن و راه‌هایی که برای تحقق بدهی‌های زنجانی در پیش می‌گیرند کمتر باشد، کارکرد کمیته بهتر خواهد بود. از همین روست که حدود یک سالی می‌شود هیچ خبری از کمیته وصول بدهی‌های بابک زنجانی به بیرون درز نمی‌کند و هرچه خبرنگاران از وکیل زنجانی یا برخی مسئولان وزارت نفت و قوه قضائیه جویای روند کار آنها می‌شوند، چیزی جز حر‌ف‌های تکراری نصیب‌شان نمی‌شود. از سویی دیگر در پرونده‌های مشابه مانند مه‌آفرید امیرخسروی قبل از پایان پرداخت بدهی و اجرای کامل انتقال اموال او اعدام شد یا در پرونده سلطان سکه و سایر موارد دستگاه قضا با سرعت احکام را اجرا کرده است اما در رابطه با زنجانی گویی گره کوری وجود دارد که ما از آن بی‌اطلاع هستیم؛ تا جایی که نه‌تنها خبری از اعدام نیست بلکه فعالیت او در شبکه‌های مجازی آغاز شده است که باعث شده شایعه احتمال آزادی یا تغییر در وضعیت او منتشر شود. البته زنجانی محکوم به عدم فعالیت در فضای مجازی نیست اما با توجه به محدودیت‌های زندان بعید است خود او فیس‌بوک یا صفحه اینستاگرامش را فعال کرده باشد اما به احتمال خیلی زیاد این صفحات زیر نظر او اداره می‌شوند. حال باید منتظر ماند و دید اتفاق جدیدی در حال رقم‌خوردن است یا خیر؟!

از سویی دیگر در پرونده‌های مشابه مانند مه‌آفرید امیرخسروی قبل از پایان پرداخت بدهی و اجرای کامل انتقال اموال او اعدام شد یا در پرونده سلطان سکه و سایر موارد دستگاه قضا با سرعت احکام را اجرا کرده است اما در رابطه با زنجانی گویی گره کوری وجود دارد که ما از آن بی‌اطلاع هستیم؛ تا جایی که نه‌تنها خبری از اعدام نیست بلکه فعالیت او در شبکه‌های مجازی آغاز شده است که باعث شده شایعه احتمال آزادی یا تغییر در وضعیت او منتشر شود. البته زنجانی محکوم به عدم فعالیت در فضای مجازی نیست اما با توجه به محدودیت‌های زندان بعید است خود او فیس‌بوک یا صفحه اینستاگرامش را فعال کرده باشد اما به احتمال خیلی زیاد این صفحات زیر نظر او اداره می‌شوند. حال باید منتظر ماند و دید اتفاق جدیدی در حال رقم‌خوردن است یا خیر؟!