بحران افغانستان

گروه سیاست مثلث‌آنلاین: مقام‌های ارشد طالبان می‌گویند حدود 85 درصد خاک افغانستان را تصاحب کرده‌اند و به گفته رسانه‌های روسیه، اعضای این گروه وارد قندهار دومین شهر بزرگ افغانستان شده‌اند؛ همچنین گزارش‌های متعددی از خشونت این شبه‌نظامیان با مردم و نظامیان افغانستان منتشر شده است که خشونت هولناک حکومت طالبان بر افغانستان در فاصله سال‌های 1996 تا 2001 را زنده می‌کند. در چنین وضعیتی جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، می‌گوید قصد دارد تا قبل از موعد 11 سپتامبر به مأموریت نظامی کشورش در افغانستان پایان دهد. به گفته رئیس‌جمهوری آمریکا انتهای ماه آگوست پایان‌بخش عملیات نظامی آمریکا در افغانستان خواهد بود.

بایدن در سخنرانی پنجشنبه خود که تازه‌ترین موضع‌گیری درباره جنگ افغانستان به شمار می‌رود، به خبرنگاران گفت که مصمم است تا جنگ 20ساله آمریکا در افغانستان را پایان دهد و شتاب در خروج از افغانستان امری لازم است؛ «چراکه سرعت، امنیت به بار می‌آورد. ما برای ساختن یک کشور به افغانستان نرفتیم. رهبران افغانستان باید گرد هم آیند و به سوی آینده حرکت کنند. تنها از آن جهت که ما اسامه بن‌لادن را به چنگ آوردیم و دیگر تروریسم از آن نقطه از جهان صادر نمی‌شود، می‌توان گفت که مأموریت تمام شده است».

بایدن همچنین در توجیه تصمیم خود برای پایان‌دادن به حضور نظامی آمریکا در افغانستان در شرایطی که طالبان در مناطق درخور توجهی از این کشور پیشروی کرده‌اند و ارتش افغانستان توانایی مقابله با طالبان را ندارد، گفت که مایل نیست بیش از این جان سربازان آمریکایی را به خطر بیندازد.

او خطاب به کسانی که خواهان ادامه حضور آمریکا در افغانستان هستند، گفت: «چند نفر دیگر، چند هزار دختر و پسر آمریکایی دیگر را می‌خواهید به خطر بیندازید؟ من نسل دیگری از آمریکایی‌ها را به جنگ افغانستان نمی‌فرستم، آن‌هم بدون انتظار منطقی برای دستیابی به نتیجه‌ای متفاوت. پیروزی در جنگ افغانستان ممکن نیست و مسئله این کشور راه‌حل نظامی ندارد. آیا من به طالبان اعتماد دارم؟ نه. اما به قابلیت ارتش افغانستان اعتماد دارم؛ زیرا از نظر تحرک رزمی آموزش‌دیده‌تر، مجهزتر و دارای مهارت بیشتری است».

این اظهارات بایدن در شرایطی مطرح می‌شود که بر اساس ویدئوهای منتشرشده از مناطق مختلف افغانستان، نیروهای ارتش این کشور بدون هیچ مقاومتی تسلیم طالبان می‌شوند و تسلیحات نظامی آنها در اختیار این گروه قرار می‌گیرد. رئیس‌جمهوری آمریکا با وجود آنکه تأکید می‌کند ارتش افغانستان قابلیت شکست طالبان را دارد، می‌گوید «بسیار بعید است که دولتی در افغانستان پس از خروج آمریکا بتواند کشور را کنترل کند و از حکومت کابل می‌خواهم تا با طالبان به توافق برسد».

در حال حاضر و پس از تخلیه پایگاه بگرام که مهم‌ترین مرکز فرماندهی آمریکا در افغانستان به شمار می‌رفت، نظامیان باقی‌مانده آمریکایی در کابل، پایتخت افغانستان متمرکز شده‌اند. در همین حال، رسانه روسی «نووستی» با تأیید ورود نیروهای طالبان به شهر قندهار به کشته و زخمی شدن غیرنظامیان در نتیجه درگیری‌هایی که بین عناصر جنبش و نیروهای دولتی در مجاورت زندان مرکزی رخ داده، اشاره کرده است.

در چنین شرایطی هیئتی از رهبران سیاسی طالبان برای مذاکره با مقام‌های روسیه ازجمله «ضمیر کابلوف» فرستاده ویژه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در امور افغانستان به مسکو سفر کرده‌اند. مقام‌های روسی پس از دیدار با هیئت طالبان به سرپرستی شهاب‌الدین دلاور گفته‌اند طالبان متعهد شده به حقوق بشر و قوانین بین‌المللی احترام بگذارد. در مورد حقوق زنان هم گفته شده است که «هر آنچه را با قوانین و شرع اسلام مغایر نباشد، به رسمیت می‌شناسیم». روس‌ها همچنین گفته‌اند اهمیتی ندارد که نام نظام آینده افغانستان «امارت اسلامی» باشد یا «دولت اسلامی» بلکه آنچه مهم است، ماهیت این نظام است. شهاب‌الدین دلاور نیز در نشستی خبری در مسکو گفت که ماهیت نظام آینده افغانستان درپی مذاکرات بین‌الافغانی تعیین خواهد شد. دلاور گفته است: «درباره نظام آینده در بحث مذاکرات بین‌الافغانی تصمیم‌گیری خواهد شد. امارت اسلامی افغانستان را برای افغان‌ها مفیدتر و محقق‌تر می‌دانیم. اما این توافق تاکنون صورت نگرفته است. البته فکر می‌کنم که افغان‌ها برای نام‌ها اهمیت زیادی قائل نیستند؛ نام آن چه نظام امارت اسلامی افغانستان باشد چه دولت اسلامی افغانستان، برای افغان‌ها مهم نیست. برای افغان‌ها حقیقت و ماهیت نظام مهم است. اگر نظام افغانستان اسلامی باشد، به تمامی قوانین مشروع جهانی که طبق موازین اسلام و سنت افغان‌ها باشد، خود را پایبند می‌دانیم. مهم این است که در مذاکرات نهایی درباره چه چیزی توافق می‌شود».

«محمد نعیم» سخنگوی طالبان هم گفته است: «از نظر ما دیپلمات‌ها، کارمندان سفارتخانه‌ها، کنسولگری‌ها و مؤسسات خیریه مشکلی ندارند. آنها فعالیت‌های خود را به شکل عادی ادامه دهند». نمایندگان طالبان در نشست با روس‌ها همچنین تأیید کردند که درپی پیشروی‌های اخیر بسیاری از گمرکات و گذرگاه‌های مرزی افغانستان را تصرف کرده‌اند و می‌توانند در دو هفته تمام افغانستان را تصاحب کنند. با وجود آمادگی 20 هزار نفر از نظامیان تاجیکستان در مرزهای خود با افغانستان، رسانه‌های روسیه گزارش داده‌اند دلاور در مسکو وعده داده است آنها به خاک تاجیکستان و مرزهای آسیای میانه حمله نخواهند کرد. مناطق مرزی با تاجیکستان در ولایت‌های بدخشان، تخار و قندوز در اختیار طالبان است و این شبه‌نظامیان در مناطق مرزی با ازبکستان در بلخ و تصرف برخی مناطق هم‌مرز با ترکمنستان در هرات هم پیشروی کرده‌اند؛ اما گروه طالبان به مسکو اطمینان داده است شبه‌نظامیان این گروه تصمیم ندارند از مرز افغانستان پا را فراتر بگذارند. طالبان همچنین ادعا کرده در صورت ورود اعضای داعش به افغانستان با آنها خواهد جنگید و اجازه فعالیت به آنها نخواهد داد.