چند چالش مهم دولت رئیسی در حوزه سیاست خارجی

گروه سیاست مثلث‌آنلاین: دولت سید ابراهیم رئیسی چالش‌های متعددی در حوزه سیاست خارجی در پیش دارد زیرا دولت حسن روحانی عملا در بسیاری از زمینه‌ها آن‌چنان عمل کرد که بحران‌های متعددی برای دولت بعد برجای گذاشته است که در مجال پیش رو به برخی از آنها می‌پردازیم.

برجام

رئیسی و دولتش میراث‌دار توافقی ضعیف به نام برجام هستند؛ برجامی که به دلیل نداشتن ضمانت اجرای دقیق با عهدشکنی آمریکا و خروج این کشور توافق‌نامه هسته‌ای روبه‌رو شد و حتی برجام نتوانست مانع بدعهدی اروپایی‌ها شود و آنها هم در پیروی از آمریکا از انجام تعهداتشان سرباز زدند. حالا اگر کشورهای غربی به برجام بازگردند، رئیسی باید مجری این توافق‌نامه با همین کیفیت فعلی باشد که خود چالشی مهم است اما چالش دیگر برجام آن روی سکه است؛ به این معنی که اگر طرف‌های غربی به برجام بازنگردند هم رئیسی باید گام‌های مهمی در جهت بی‌اثر کردن تحریم‌ها بردارد زیرا بعد از خروج آمریکا از برجام تحریم‌های بی‌سابقه‌ای علیه وضع شد.

ارتباط منطقه‌ای

یکی از موضوعات مهم دیگر که در دولت رئیسی باید بسیار مورد توجه گیرد، ارتباط با کشورهای منطقه است. دولت روحانی به دلیل آنکه تمام توجه‌اش به برجام و غربی‌ها بود نتوانست روابط خوبی را با کشورهای همسایه برقرار کند و عملا آنها را فراموش کرده بود؛ حالا رئیسی باید بتواند که با تقویت روابط دو و چندجانبه بازهم ارتباط سیاسی و اقتصادی ایران با این کشورها را توسعه دهد.

دیپلماسی اقتصادی

یکی از شعارهای تیم وزارت خارجه روحانی با محوریت ظریف آن بود که ایران می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی کشورهای همسایه، جذب سرمایه کند و آن را تحت عنوان دیپلماسی اقتصادی مطرح می‌کردند و حتی گفته شد که کمیته‌ای در وزارت خارجه برای تحقق این موضوع ایجاد شده است که همه اینها صرفا در حد شعار باقی ماند. حالا رئیسی می‌تواند با برقراری ارتباط منقطی با همه کشورها و نه لزوما غربی‌ها از طریق ظرفیت دیپلماسی سرمایه‌گذاری خارجی در کشور را ایجاد کند.

گسترش روابط با پکن و مسکو

برجام عاملی بود که دولتمردان کنونی تصور کنند همه نیازهای کشور از غرب تأمین می‌شود به همین دلیل مجموعه تیم دیپلماسی دولت روحانی و حتی شخص او با بی‌اعتنایی به چین عملا بلندمرتبه‌ترین مقامات این کشور را از ایران دور کردند. حالا رئیسی می‌تواند  روابط با پکن و البته مسکو  را تقویت کند؛ به‌ویژه آنکه با توجه به توافق مهم ایران و چین تحت عنوان معاهده 25ساله چنین ظرفیتی وجود دارد.

چالش در منطقه قفقاز

با در نظر گرفتن رویدادهایی که در سال ۱۳۹۹ در منطقه قفقاز جنوبی رخ داد یعنی جنگ قره‌باغ و تلاش ترکیه برای تشدید حضور و نفوذ خود در جمهوری آذربایجان و به‌طور کلی قفقاز جنوبی مسلما یکی از چالش‌های مهم ایران در عرصه سیاست خارجی این خواهد بود تا بتواند کماکان منافع کشور را در این منطقه مهم حفظ کند و از بروز تهدیدهای جدید به‌ویژه در صورت اجرایی شدن دالان زنگزور جلوگیری به عمل آورد.

سرایت ناامنی از افغانستان به ایران

باتوجه به خروج نیروهای غربی از این کشور یکی از چالش‌هایی که مطرح است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت بروز خلأ امنیتی، تشدید درگیری‌ها بین طالبان و دولت مرکزی و احتمال تشدید فعالیت‌های تروریستی در افغانستان و سرایت آن به کشورهای همسایه از جمله ایران خواهد بود.  واقعیت این است که روند روابط تهران-بغداد به سمت افزایش سطح مناسبات سوق پیدا کند.