آیا اسحاق جهانگیری استعفا داده است؟
قهر اول
شکاف اعتدال و اصلاحات خبرها حکایت از آن دارد که اختلاف میان اعتدال‌گرایان و اصلاح‌طلبان بر سر لیست کابینه افزایش یافته است تا آنجا که با استعفای اسحاق جهانگیری مواجه شده است. استعفایی که البته دوامی نداشته و با رایزنی‌های انجام‌شده منتفی شده است.
«مردم یادتان هست...»؛ این جمله‌ای آشناست که در زمان مناظره‌های انتخاباتی بارها و بارها از زبان اسحاق جهانگیری شنیده شد. او آمده بود تا هر طور شده کمک کند که حسن روحانی پیروز انتخابات باشد. او برای اینکه این هدفش محقق شود برای حسن روحانی همه کار کرد. خیلی‌ها معتقدند او برگ برنده روحانی در مناظره‌ها بود تا به وقت نیاز گاه در خط حمله باشد و گاه در خط دفاع.
تک به تک‌های او با محمدباقر قالیباف و ابراهیم رئیسی گاهی آن‌قدر داغ و جنجالی می‌شد که دیگر نوبت به حسن روحانی نمی‌رسید.
حالا که حسن روحانی انتخابات را برده و رئیس دولت دوازدهم است اخبار عجیبی به گوش می‌رسد. می‌گویند جهانگیری استعفا داده و حاضر به ادامه همکاری در دولت دوازدهم نیست؛ یک خبر غیرمنتظره که همه را شگفت‌زده کرده است. در این میان البته خبرهایی هم هست که می‌گوید او از این تصمیمش منصرف شده و شاید در کابینه بماند.
داستان یک انصراف
ماجرا از این قرار است که گویا در زمان رایزنی‌ها برای کابینه اسحاق جهانگیری ناراحتی خود را از تصمیم روحانی از برخی انتصاب‌ها در این بخش اعلام کرده اما روحانی نظرات او را نپذیرفته است.
سایت انصاف‌نیوز که رسانه‌ای اصلاح‌طلب است برای اولین بار ماجرای این انصراف را تایید کرد و نوشت: «شنیده‌های موثق از استعفای «اسحاق جهانگیری» از معاونت اولی دولت حکایت دارد. با استعفای آقای جهانگیری، احتمال بررسی نام او در میان گزینه‌های شهرداری تهران بالا می‌رود. خبر استعفای رسمی جهانگیری تا این لحظه منتشر نشده ولی احتمال می‌رود که این کار به جلسه فردای منتخبان شورای شهر تهران برای انتخاب گزینه‌های اصلی شهرداری مرتبط باشد. پیشتر شنیده شده بود که شرط جهانگیری برای ماندن در دولت، داشتن اختیار برای چیدن تیم هماهنگی در حوزه اقتصاد دولت دوازدهم است. به نظر می‌رسد که با استعفای جهانگیری، تیم اقتصادی دولت دوازدهم به جریان «محمد نهاوندیان» و «محمدباقر نوبخت» نزدیک‌تر شده است. اختلاف بر سر گزینه‌های مطرح برای شهرداری تهران در مدت اخیر بالا گرفته و بسیاری از آن رسانه‌ای شده است. برخی تحلیلگران معتقدند که کاندیداتوری اسحاق جهانگیری می‌تواند بیشترین رای را میان گزینه‌ها به همراه داشته باشد.»
در ادامه این خبرها سایت تابناک هم که به محسن رضایی نزدیک است با تایید شایعات مربوط به استعفای جهانگیری ماجرای آغاز این گمانه‌زنی‌ها را مربوط به تیم اقتصادی کابینه جدید دانست. تابناک در این مورد نوشت: «پس از پیروزی «حسن روحانی» مباحث زیادی پیرامون جهانگیری مطرح شد؛ از بحث شهرداری او در پایتخت تا ارائه لیست وزیران و تیم اقتصادی دولت دوازدهم توسط او به رئیس‌جمهور؛ مسائلی که در بحث اول یعنی شهرداری تهران با مخالفت آقای معاون اول مواجه شد اما موضوع دوم یعنی پیشنهاد دادن تیم اقتصادی دولت به رئیس‌جمهور مورد اقبال و استقبال او و همفکران سیاسی‌اش واقع شد.
به همین دلیل مباحث زیادی پیرامون ایجاد تغییرات جدی در تیم اقتصادی دولت برای کابینه دوازدهم و ادامه راه دولت تدبیر و امید مطرح شد؛ تا جایی که خبرها از ایجاد تغییرات جدی در اکثریت کرسی‌های اقتصادی کابینه دوازدهم نسبت به دولت یازدهم حکایت می‌کرد. خبری در ارتباط با قهر «اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس‌جمهور در شبکه‌های اجتماعی پیچید، موضوعی که به نظر می‌رسد برآمده از همین بحث چینش تیم اقتصادی کابینه دوازدهم باشد. البته همان‌طور هم که پیشتر اعلام شده بود، مقرر شده که جهانگیری فهرست وزیران اقتصادی مورد نظر خود را به رئیس‌جمهور تنها پیشنهاد دهد و «حسن روحانی» در نهایت از بین آنها دست به انتخاب بزند یا نزد. هرچه به زمان معرفی اعضای دولت یازدهم به مجلس نزدیک و نزدیک‌تر می‌شویم، برخی خبرها در خصوص تغییرات تیم اقتصادی کابینه در حال تغییر نسبت به آن چیزی است که در گذشته شنیده و مطرح شده بود و گویا همین موضوع یکی از دلایل اصلی دلخوری معاون اول رئیس‌جمهور است.»
اما در این میان برخی چهره‌های اصلاح‌طلب هم در مورد این ماجرا به اظهارنظر پرداخته‌اند.
جمیله کدیور در توئیتی در این مورد نوشت: «شنیده‌های غیررسمی حاکی از انتخاب فردی از جریان غیراعتدالی و غیراصلاح‌طلب به جای اسحااق جهانگیری در سمت معاون اولی است. بر‌اساس همین شنیده‌ها، این تغییر به دلیل اختلاف نظر در انتخاب تیم اقتصادی دولت جدید است. اگر این تغییر و انتخاب فرد جدید به جای جهانگیری جدی باشد، این یعنی دهن‌کجی به رای ۲۴میلیون نفر.»
در واکنشی دیگر به این مساله «حجت نظری» عضو منتخب شورای شهر تهران که از اعضای حزب اتحاد ملت است نیز در توئیتی نوشت: «گویا اسحاق جهانگیری از معاون اولی رئیس‌جمهور استعفا داده است. امیدوارم یا صحت نداشته باشد یا در صورت صحت، صدای جریان اصلاحات شنیده شود!»
در ادامه این اظهارنظر‌ها محمد عطریانفر نیز در گفت‌وگو با سایت نامه خبر کناره‌گیری و عدم‌حضور معاون اول روحانی در کابینه بعدی را تکذیب کرد. او در عین حال گفت: «اگر چه تیم اقتصادی کابینه دوازدهم مطابق با نظر آقای جهانگیری نیست و نقطه نظراتی وجود دارد، اما ایشان در کابینه بعدی حضور دارند و خبر استعفا و عدم‌حضور ایشان در کابینه دوازدهم کاملا کذب است.» در همین حال یک عضو شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان هم تایید کرده که اسحاق جهانگیری به دلیل اختلاف بر سر فهرست کابینه جدید استعفا داده بود. او در عین حال به خبرنگار نامه گفته است که این استعفا با رایزنی‌های اصلاح‌طلبان و اصرار حسن روحانی منتفی شده است.
معاون اولی پر‌ماجرا
نکته جالب توجه این است که ماجرای معاون اولی دولت حسن روحانی اکنون چند هفته‌ای است که موضوعی قابل توجه رسانه‌ها و محافل سیاسی تبدیل شده است. همین چند روز پیش بود که احتمال معاون اولی ناطق‌نوری مطرح شده بود. ناطق‌نوری پس از استعفایش از دفتر رهبری در افطاری با حسن روحانی با حضور محمد خاتمی حضور یافت. این حضور کافی بود تا یک شایعه جدید ایجاد شود.خبرگزاری‌ها و سایت‌ها شایع کردند که ناطق‌نوری به‌عنوان یک گزینه جدی برای معاون‌اولی مطرح است. در این خبر آمده بود که «با تقویت احتمال رفتن اسحاق جهانگیری به شهرداری تهران در دوره جدید، احتمال معاونت اولی حجت‌الاسلام ناطق‌نوری در دولت دوازدهم نیز قوت گرفته است، اما به‌رغم حمایت جدی آقای ناطق‌نوری از حسن روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری و نزدیکی بیش از پیش وی به رئیس‌جمهور منتخب، تاکنون حسن روحانی برای حضور وی در معاون‌اولی موافقت قطعی نداشته است.» این خبر البته با هیچ واکنشی از سمت دولت یا ناطق نوری مواجه نشد.
بعد از آن در خبری دیگر اعلام شد که حسن روحانی ممکن است محمد شریعتمداری را به‌عنوان معاون اول خود انتخاب کند و جهانگیری را به یک وزارتخانه بفرستد. همزمان برخی نیز شایع کردند که اسحاق جهانگیری به شهرداری تهران نظر دارد.
این مباحث ادامه داشت تا اینکه محسن کوهکن اعلام کرد که خبرهایی در مورد احتمال انتصاب باهنر به سمت معاون اولی وجود دارد. خود باهنر اما در واکنش به این خبر گفت:« دوستانی حسن‌ظن دارند به من و تشکر می‌کنم. صریح می‌گویم که اگر من جای روحانی بودم باهنر را معاون اول نمی‌کردم، هر چند من برخی کارهای دولت را تایید می‌کنم و آرزوی پیروزی دولت را دارم، اما اختلاف‌نظرهای جدی سیاسی و فرهنگی با روحانی دارم.»
جدال اصلاح‌طلبان با روحانی
از ماجراهای اختلاف جهانگیری و روحانی می‌توان فهمید که سخنان محمدرضا عارف از کجا نشات می‌گیرد. او چند روز پیش سخنان مهمی در مورد کابینه گفت که با واکنش‌های گسترده‌ای مواجه شد. عارف بلافاصله بعد از دیدار با حسن روحانی گفته بود: «بعضی‌ها پیروز می‌شوند و یادشان می‌رود چه کسانی برایشان زحمت کشیدند و من این گله را دارم.در شورای عالی دو کار مهم پیش رو داشتیم، پیروزی در انتخابات سال 96 و ادامه گفتمان اصلاحات که به اتفاق آرا آقای روحانی رای آورد، نتیجه انتخابات اتفاقی نبود بلکه نتیجه شعار امید، آرامش و رونق اقتصادی بود. حادثه تهران در کلانشهر‌ها تکرار شد، خیلی‌ها فکر می‌کردند که با عملکرد ضعیف، مردم اقبالی نشان ندهند اما مشاهده کردید که فاصله رای جوان ارزنده لیست ما در شورای شهر با جریان مقابل 408 هزار رای بود. اگر ما را دنبال نخود سیاه نفرستند قصد ما کمک کردن و ادامه راه است.»
عارف همچنین گفته بود: «در انتخابات اردیبهشت هیچ شکی نیست که پیروزی روحانی مدیون اصلاح‌طلبان است. خواهش ما در آستانه تشکیل دولت دوازدهم همراهی و هماهنگی با فراکسیون امید است و هیچ سهم‌خواهی نخواهیم داشت. انتظارمان از روحانی این است با شورای عالی اصلاح‌طلبان مشورت کند.»
محمدرضا عارف، رئیس شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان بعد از آن در خصوص تعیین اعضای کابینه دولت دوازدهم در پست توئیتری خود نوشته است: «همراهی، هماهنگی و همدلی با جریان اصلاحات رمز موفقیت دولت دوازدهم است و گفتمان اصلاحات در این مسیر به‌دنبال سهم‌خواهی نیست.» پس از انتشار این پست از سوی عارف، حسام‌الدین آشنا مشاور رئیس دولت یازدهم در پاسخ به وی در پست توئیتری خود نوشت: «درست است که گفتمان از جنس سهم‌خواهی نیست اما امان از سهم‌خواهی‌های افراد به اسم جریان.»
اما این فقط محمدرضا باهنر نبود که در مورد سهم اصلاح‌طلبان از کابینه سخن می‌گفت. این مطالبات و سهم‌خواهی‌ها واکنش مشاور نام «آشنا»ی رئیس‌جمهور را برانگیخت و وی در پیامی‌توییتری نوشت: «کاسبان به اصطلاح اصلاح‌طلبی که باج‌خواهی رسانه‌ای و سیاسی از رئیس‌جمهور را آغاز کرده‌اند، بدانند روحانی خاتمی نیست؛ نه تعارف می‌کند نه مأخوذ به حیا می‌شود.» این سخنان تند مشاور روحانی نشانگر آغاز سهم‌خواهی اصلاح‌طلبان برای به‌دست آوردن کابینه است.
محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناروی اطلاعات هم در واکنش به سهم‌خواهی برخی اصلاح‌طلبان از روحانی برای حضور در کابینه دوازدهم،گفت: «من اصلا موافق سهم‌خواهی و سهم‌طلبی نیستم و نباید این‌گونه باشد. سهم‌خواهی از روحانی در چینش کابینه اصلا تفکر درستی نیست، مردم در 29 اردیبهشت 24 میلیون رای به آقای روحانی دادند و از رئیس‌جمهور انتظار دارند به وعده‌هایش عمل کند، بنابراین دست رئیس‌جمهور در چینش کابینه باید باز باشد.»
وزیر ارتباطات با بیان اینکه باید در کابینه آینده بهترین‌ها و تمامی‌کسانی که برنامه و وعده‌های دکتر روحانی را قبول دارند، حضور داشته باشند، اظهار داشت: «اگر قرار باشد رئیس‌جمهور کابینه تحمیلی داشته باشد که نمی‌تواند به وعده‌هایش عمل کند. دست رئیس‌جمهور برای چینش کابینه باز خواهد بود.»
البته این سهم‌خواهی از زمان فعالیت‌های انتخاباتی آغاز شده بود اما در روز سی‌ام اردیبهشت علنی شد و اصلاح‌طلبان خواسته خود از روحانی را بارها و بارها تکرار کردند. فردای روز انتخابات روزنامه آرمان در مصاحبه با «احمد شیرزاد» از فعالان مدعی اصلاحات نوشت: «آقای روحانی در چهار سال گذشته یک دولت ائتلافی تشکیل دادند و تلاش کردند از اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل و میانه‌رو در کابینه خود استفاده کنند. نکته مهم در این زمینه این است که حفظ تعادل بین جریان‌های سیاسی نباید باعث ناکارآمدی دولت شود و دولت باید با حفظ تعادل بین جریان‌های سیاسی، چالاکی و توانمندی خود را نیز حفظ کند.»وی تاکید کرد: «اگر آقای روحانی به‌دنبال تشکیل کابینه قوی و کارآمد است باید نگاه ژرف‌تری به نیروهای موجود در جریان اصلاحات که همواره مدعی نخبه‌پروری بوده، داشته باشد. از سوی دیگر مهم‌ترین مطالبه اصلاح‌طلبان از آقای روحانی این است که در جهت مطالبات مردم جدیت بیشتری از خود نشان بدهد و در چهار سال دوم پروژه‌های نیمه‌تمام خود را هرچه زودتر به نتیجه مطلوب برساند.»همچنین روزنامه ایران در گزارشی، دیدگاه‌های چند تن از اقتصاددانان و اساتید دانشگاه را پیرامون ابعاد اقتصادی دولت دوم روحانی منتشر کرد که در آن آقای غلامعلی فرجای اقتصاددان گفت: «مردم حتما همه سیاست‌های دولت را در حوزه اقتصاد قبول ندارند و انتقادهایی دارند بنابراین دولت دوازدهم باید با تجدید نظر در کابینه و انتخاب برخی وزیران کارآمدتر با قدرت بیشتری به حل مشکلات اقتصادی کمک کند.»
همچنین علی قنبری، استاد دانشگاه نیز در مصاحبه با ایران گفت: «تیم دولت روحانی باید چابک‌تر فعالیت کند تا بتواند برنامه‌هایی را که عنوان کرده، اجرایی کند.» پیش از این و در آغاز روزهای انتخابات، آقای محمدرضا عارف رئیس شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان در نشست اعضای این شورا تاکید کرده بود: «ما باید به‌عنوان یک مطالبه جدی از دولت روحانی در دوره دوم جوان‌گرایی را بخواهیم و دنبال کنیم.»
به نظر می‌رسد اختلاف میان جهانگیری و عارف نمود بیرونی شکاف‌هایی در کابینه است که ممکن است در گذر زمان نمایان‌تر شود.
دیدگاه تان را بنویسید