روح چگونه به جنین منتقل می‌‌شود؟/«نفس» را چگونه بشناسیم

 حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه در کانال شخصی‌اش به دو سؤال پاسخ داد که در ادامه می‌آید:

روح چگونه به جنین منتقل می‌‌شود

*در مراحل رشد جنین که ادعا آن بود که حرکت جوهری است، در چهار ماهگی ناگهان جسم دارای روح می‌‎شود و این شاید با حرکت جوهری مغایرت داشته باشد؟

-اما درباره مراحل جنینی، ملاصدرا این موضوع را خود توضیح داده است. انسان در مراحل ادراکی، در دوره اول جنینی ادراک ضعیفی می‎یابد. این ادراک سپس قوی‎تر می‎شود. یعنی ادراک حسی ضعیف تا ادراک حسی قوی‌تر. این ادراک حسی، ادراک خیالی می‌شود.

البته این مراحل نیز مراتب دارد. زیرا حرکت جوهری اشتدادی است. پس از ادراک خیالی، ادراک عقلی به وجود می‌آید. اینکه گفته می‌شود، روح به بدن اضافه می‌شود بدان معنا نیست که این اتفاق ناگهانی‌ می‌‎افتد.

بلکه لحظه به لحظه ویژگی روح را اخذ می‌کند. ثنویتی که در ذهن شما هست در حکمت متعالیه وجود ندارد. ما با یک حقیقت مواجه هستیم که در اثر حرکت جوهری مراحلی را طی می‌کند.

ملاصدرا «نفخت فیه من روحی» را لحظه به لحظه و آن به آن می‌داند. همین اکنون نیز لحظه به لحظه فیض می‌آید. لذا عنوان می‌کند که نوع انسان، نوع متوسط است و نوع اخیر نیست. او می‎گوید انسان یک گونه نیست و گونه‎های متعدد وجود دارد (او البته گونه‎ها را ملکوتی بیان کرده است).

از چه منظری باید نفس را شناخت

*مقصود از حدیث من عرف نفسه فقد عرف ربه چیست؟ و از چه منظری باید نفس را شناخت و از چه زاویه‌ای باشد؟

- معرفت نفس میتواند از زوایای مختلف باشد، معرفت نفس یعنی معرفت خود و معرفت خود به لحاظ ساحت‌های مختلف خود متنوع است یک ساحت خود عبارت از ساحت بدن است و معرفت نفس می‌تواند معرفت بدن باشد فیزیولوژی بدن و آناتومی بدن و زیست‌شناسی بدن و ... .

ساحت دیگر نفس عبارت از ساحت روح انسانی است و شناخت روح می‌تواند فلسفی کلامی یا اخلاقی و یا عرفانی باشد و هر کدام معرفتی را به انسان عطا کنند و هر یک از این معرفت‌ها نیز می‌توانند ما را به معرفت خالق و حکیم عالم راهنمایی کنند و صد البته که اگر معرفت جامع به همه اینها باشد شناخت ما را به حق تعالی مضاعف می‌سازد.

آنگاه می‌فهمیم که برای سیر تکامل نفس به‌ سوی حق تعالی به جز بهره‌وری از فطرت عقل و شهود محتاج وحی الهی هستیم، پس یک بحث در عرفان حق است که از طریق عرفان نفس حاصل می‌شود و یک بحث در تکامل نفس است که فطرت انسانی و وحی الهی مدد می‌رسانند.