سرگردانی ملت، این بار در پمپ بنزین

به گزارش مثلث آنلاین، روزنامه قانون نوشت:‌ «ساعت از نیمه‌شب گذشته و مرد همراه با همسر و بچه‌هایش بعد از گذراندن یک روز سخت کاری راهی خانه هستند. آنها مقابل پمپ بنزین می‌ایستند تا بدون مشکل به خانه برسند و خودشان را برای روز کاری آینده که تا چند ساعت دیگر از راه می رسد آماده کنند. مرد بی آن که در و دیوار پمپ بنزن را تماشا کند، شیلنگ بنزین را برمی دارد تا باک ماشین را پر کند. کارت بانکی را از کیف دستی اش بیرون می آورد و متصدی کنار باجه بنزین اجازه استفاده از دستگاه کارت خوان را به او نمی دهد. توجهش را به بنر نصب شده روی دیوار جلب می کند که نوشته: «خرید فقط به صورت نقدی!» حالا مرد باید ماشینش را در جایگاه بگذارد و دستگاه عابر بانکی در همان نزدیکی پیدا کند و بعد از گرفتن پول نقد پول بنزینش را بپردازد اما آن وقت شب کجا؟ این مشکلی است که هفته گذشته در بسیاری از پمپ بنزین های کشور باعث به‌ وجود آمدن درگیری ها و جروبحث‌های طولانی شد. ماجرا از این قرار بود که با ٢٤ساعته شدن تسویه حساب شاپرک (سامانه نقل و انتقالات پول) گردش حساب‌ها به هر ۲۴ ساعت انجام می شود. جایگاه‌دارها هم برای اینکه بتوانند به کارشان ادامه بدهند و دچار تعطیلی نشوند، اقدام به پرداخت نقدی پول می‌کنند. البته  بنر دریافت فقط به صورت نقدی در همه پمپ بنزین ها دیده نمی شود و بعضی از پمپ بنزین ها هم همچنان با کارتخوان اقدام به عرضه بنزین می‌کنند. پمپ بنزین چهارراه کالج، یکی از این پمپ بنزین هاست. البته آنها در این  هشت روز که سامانه بانکی دچار مشکل شده، تنها یک شب را اقدام به گرفتن پول نقد برای عرضه بنزین کرده‌اند و در آن یک شب به علت درگیری‌هایی که با مسافرها داشته‌اند تصمیم گرفته‌اند دوباره با دستگاه کارتخوان هزینه بنزین را دریافت کنند. در صبح یک روز زمستانی، جایگاه مثل همه روزهای دیگر روال عادی دارد و مردم به آنجا می‌آیند و بنزین می‌زنند و می‌روند.

اعتراض ها از روز دوم بود

این روال عادی برای مردی که در دفتر جایگاه نشسته و باید به مردم پاسخگو باشد، عادی نیست. او درباره مشکلات هشت‌روزه‌شان به «قانون» می‌گوید: «اینجا منطقه مرکزی شهر تهران است و اکثر ماشین‌هایی که برای زدن بنزین به این جایگاه می‌آیند تاکسی‌ها هستند. ما به خاطر مردم تا جایی که بتوانیم کارتخوان را در اختیار آنها می‌گذاریم تا درگیری پیش نیاید.» شاید روز اولی که این مشکل در سیستم بانکی به‌ وجود آمد، هیچ کدام از جایگاه‌دارها اعتراض نکردند اما از روز دوم با زیاد شدن اعتراضات مردم و درگیری ها به وضعیت معترض شدند. سرانجام ماجرا به آنجا رسید که گفتند بانک مرکزی باید در این مورد پاسخگو باشد. جایگاه‌دارها وقتی برای پرسیدن علت این مشکل به بانک مرکزی رفتند، تنها پاسخی که گرفتند این بود: «ماجرا امنیتی است و امکان پاسخگویی در این مورد وجود ندارد.»

این‌ها را جایگاه‌‌دار پمپ بنزین چهارراه کالج می‌گوید و ادامه می‌دهد: «از ما می‌خواهند دیگر ماجرا را دنبال نکنیم و منتظر بمانیم تا این وضعیت برطرف شود اما این که کی مشکل حل می‌شود، هنوز معلوم نیست. به نظر من این یک توهین است چون الان هشت روز است که وضعیت ما مشخص نیست و جواب روشنی هم نمی‌دهند.»

او از تعطیلی جایگاه‌ها نگران است؛ آن هم در صورتی که این وضعیت ادامه پیدا کند و نتوانند هیچ راهی برایش پیدا کنند. او می‌گوید: «داریم به سختی کار می‌کنیم. جای پولی که از طریق کارت به حساب‌مان می‌آید، از فروشمان می‌پردازیم. پول را به بانک می‌بریم به حساب می‌ریزیم تا بتوانیم آن را تسویه کنیم. ما این کار را تنها برای رفاه مردم انجام می‌دهیم.»

حالا بنر پرداخت نقدی را داخل انبارشان گذاشته‌اند و هر زمان که مجبور باشند، آن را دوباره نصب می‌کنند. او ادامه می‌دهد: «اولین جایگاه‌داری که برای نداشتن کارتخوان بنر نصب کرد، ما بودیم اما وقتی مشکلات مردم را دیدیم، مجبور شدیم آن را برداریم. نمی شود ماشین های مردم را مقابل پمپ بنزین نگه داشت یا با آنها به دلیل نداشتن پول نقد جروبحث کرد. مردم این روزها به اندازه کافی فشار اقتصادی و مشکلات دیگر دارند. آن‌ وقت اگر برای زدن بنزین معطل شوند و به دلیل نداشتن ۲۰ یا ۳۰ هزار تومان پول نقد نتوانند بنزین بزنند، طاقتش طاق می شود.»

او درباره تجربه یک شب فروش نقدی بنزین در جایگاه ادامه می‌دهد: «من اینجا یک شب تا صبح به پرسنلم گفتم که از کارت استفاده نکنند و تنها پول نقد از مردم بگیرند اما خانواده‌هایی بودند که بدون یک قطره بنزین در نیمه شب سر در گم می‌شدند و ما مجبور بودیم رعایت حال‌شان را کنیم. اگر ما روی دیوار بنر نصب کنیم، دیگر مسئولیت از عهده کارگر خارج می شود و  شاید جروبحث کمتر پیش بیاید اما باز هم کار مردم پیش نمی رود. در شهر هرج و مرج به‌وجود می آید.»

او به این موضوع هم اشاره می کند که خطر حمل هشت میلیون پول نقد هر روز از جایگاه به سمت بانک خطرناک است و اضافه می کند: «اگر در حالت عادی بود از صبح تا الان باید حداقل هشت میلیون به حسابمان پول می‌آمد اما چون این پول نیامده، مجبوریم فروش نقدی جایگاه را جمع کنیم و این پول را دست بگیریم و به بانک ببریم و بار جدید بنزین‌مان را بخریم. خطر این که پول را از دست ما بزنند، زیاد است.»

بعد از هشت روز تکلیف‌مان معلوم نیست

حالا که هشت روز گذشته و هنوز بانک مرکزی هیچ جواب روشنی به آنها نداده، تنها تصوری که پیش می‌آید، این است که بانک دارد از سود پول‌های بلوکه شده در بانک از پمپ‌بنزین‌ها استفاده می‌کند. این جایگاه‌دار ادامه می‌دهد: «از پنج شنبه تا امروز که شنبه صبح است، هنوز پول داخل حساب من نیامده؛ یعنی تا الان ۳۸ میلیون از پول ما دست اینها مانده است. اگر بخواهند از این پول بهره هم ببرند، می‌توانند چون الان هشت روز گذشته است. این کار خودش، استفاده از سود پول‌های ماست و نوعی پولشویی محسوب می شود. بهانه هایی که بانک مرکزی برای ما می آورد، واهی است و کسی نمی تواند به آنها اعتماد کند. چون حتی یک توضیح کوچک هم به ما نمی دهند. چرا باید همه فشار را مردم تحول کنند؟ پمپ بنزین یک شغل خدماتی است و با زندگی روزانه مردم در ارتباط است. جایگاهی که بنر می زند و می‌گوید که دیگر کارتخوان نداریم، این خطر را به جان می‌خرد چون ممکن است فردا روزی اشتباه پیش بیاید و سرمایه اش از بین برود.»

او تعریف می کند که دیروز را در جاده های اطراف تهران بوده و تمام جایگاه ها بنر «پرداخت فقط نقدی» را نصب کرده بودند. او می‌گوید: «چرا باید این بلا را سر ما بیاورند. شغل ما خدماتی است و با مردم به طور مستقیم در ارتباط است. هم رفاه مردم را نشانه می‌گیرند و هم اعصاب خردی برای ما ایجاد می شود. در این هشت روز تا به حال چند بار جایگاه تعطیل شده است. درست نیست به خاطر موضوعی که هیچ توضیحی درباره آن به ما نمی دهند، جایگاه بسته شود و عده ای هم سود خودشان را ببرند. قبلا ما از ساعت هشت صبح که به جایگاه می آمدیم تا ساعت ۱۰ دوبار پول به حساب‌مان می آمد و هزینه بار را تسویه می‌کردیم اما الان باید تا ساعت ۱۱ منتظر بمانیم تا فروش جایگاه از پول نقد به حد قابل قبول برسد، بعد این پول را به بانک ببریم و بریزیم تا بار جدید برای‌مان بیاورند.»

در جایگاه پمپ بنزین میدان فردوسی هم بنر «دریافت فقط نقدی» دیده نمی‌شود. صاحب جایگاه حاضر به مصاحبه نیست و می‌گوید باید شرکت تولیدات پخش برای مصاحبه به ما مجوز بدهد. او درباره علت این موضوع می‌گوید: «من نمی توانم به شما اعتماد کنم و تنها می توانم با شما مصاحبه کنم. ما چون نزدیک شرکت نفت هستیم بیشتر زیر نظریم. شما جایگاه‌های پرت تر بروید شاید دردسر کمتری برای گفتن مشکلات‌شان داشته باشند.»

مسئولان چاره ای بیندیشند

تصمیم اخیر بانک‌ها برای تسویه ۲۴ ساعته مشتریان، سبب شده در برخی جایگاه‌های عرضه سوخت، درگیری‌های کلامی میان جایگاه‌دار و شهروندان برای محاسبه وجه سوخت نیز پدید آید و در مواردی که شهروندان پول نقد به همراه ندارند، مشکلات‌شان دو چندان شود. در سال های اخیر، توسعه های صورت گرفته در شبکه بانکی و افزایش استفاده از کارت های بانکی در خرید های روزانه شهروندان، باعث شده تا عمده شهروندان پول نقد کمتری را در خریدهای خود همراه داشته باشند.

در چنین شرایطی، حذف کارتخوان در جایگاه‌های بنزین، شهروندان را با سردرگمی در پرداخت وجه مواجه کرده و از آنجا که در سال‌های اخیر، سرقت‌ها در نپرداختن وجه سوخت نیز زیاد شده است، برخی جایگاه‌داران مجبور به «گرو‌گرفتن» سوییچ یا کارت خودرو از شهروندان تا زمان پرداخت نقدی وجه سوخت شده اند.

این موضوع که تضادی آشکار با حقوق شهروندی دارد، نشأت گرفته از تصمیم اخیر شبکه بانکی بوده که لازم است پیش از آن که درگیری ها میان شهروندان و جایگاه‌داران به جای باریک کشیده یا آنها مجبور به تعطیلی پمپ بنزین شوند، از سوی مسئولان امر تدبیر شده و گره ای که با دست باز می‌شود، به دندان نسپارند.»