دست‌های پشت پرده به دنبال تنش در جلسه سه‌شنبه بود

 در روز سوال از رئیس‌جمهور چه اتفاقی در مجلس افتاد؟ به نظرتان فضای سیاسی و اقتصادی باعث شده مجلس حمایت گذشته خود را از روحانی بردارد و ضدیت با او را استارت بزند اصلاح‌طلبان و اصولگرایان خط مشخصی را دنبال می‌کنند یا هر کدام به دنبال مسیر جدیدی برای خود هستند؟

   نکته‌ای وجود دارد که این بسیار به نظر من حائز اهمیت است. ما برخی از راهکارهای قانونی را در هاله‌ای از نگرانی قرار می‌دهیم و قادر نیستیم از آن استفاده کنیم، در حالی که قانون برای شرایط مختلف، راهکارهایی را در نظر گرفته که آن راهکارها می‌تواند ما را به شرایط بهتر از طریق توجه به قانون سوق دهد. این مقوله‌ای که ما در مجلس شاهد بودیم، در واقع یک تمرینی بود که البته با تمهیدات اندیشیده‌شده و در رأس آن تمهیدی که رهبری اندیشیدند برای این قضیه با توصیه خودشان- که آقای روحانی هم به آن اشاره صریحی داشتند- این امکان فراهم شد که در فضایی آرام و متین، سوالاتی مطرح شود و پاسخ‌هایی دریافت شود؛ در نهایت هم مجلس اعلام کند که نسبت به توضیحات چه برداشتی دارد. از یک منظر دیگر هم می‌توانیم بر هم ریختن صفوف در مجلس در ارتباط با بحث استیضاح برخی از وزرا و سوال از رئیس‌جمهور را مورد توجه قرار دهیم. ما عملا به صورت غیررسمی وارد فضای فعالیت‌های انتخاباتی در ارتباط با دولت شدیم. یعنی برخی از نمایندگان از همین الان، یعنی از همین روزها به فکر حوزه‌های انتخاباتی خودشان هستند. علی‌القاعده به‌خصوص در ارتباط با برخی ضعف‌های مدیریتی دولت که فشاری را بر مردم وارد ساخته، دغدغه اصلی‌شان جلب نظر مردم است تا یک گروه و فراکسیون. یعنی برایشان آن چیزی که حائز اهمیت است، این است که مردم ثابت کنند یا نشان دهند که دغدغه مردم را دارند؛ برای حل مشکلات مردم در مجلس فعال بودند و تلاش‌های جدی را مبذول داشتند. از این منظر باید حتما برخی عملکردها را ارزیابی کرد، مثل برخی از نمایندگانی که از فراکسیون امید بودند اما برخلاف آن مشی فراکسیون‌شان عمل کردند، به‌طور مشخص در مورد استیضاح وزیر اقتصاد. این برمی‌گردد به مساله دغدغه‌های نمایندگان در حوزه انتخابی‌شان؛ نمی‌توانند امروز بدون یک کارنامه‌ای در زمینه‌های مشکلات اقتصادی مردم به رأی مردم امیدوار باشند. بنابراین شما می‌بینید که یک به‌هم‌ریختگی در جناح‌بندی‌ها صورت گرفته است. البته گفتم آنچه حائز اهمیت‌تر است، اینکه ما شاهد یک نوع وقاری هم از جانب نمایندگان و هم از جانب ریاست محترم جمهوری بودیم، یعنی یک تمرین مثبتی در عرصه گسترش دموکراسی و استفاده از آن راهکارهای قانونی داشتیم، چون برخی نگران بودند که نمایندگان برخوردهای تبلیغاتی شدید داشته باشند، اقدام به رجزخوانی کنند و برخی از برخوردها از آنها بروز کند که این تعامل سازنده را بر هم بزند. البته به نظر من دست‌هایی به صورت پنهان در این وادی گام برداشت و تلاش‌های زیادی هم کرد که فضا را مخدوش کند؛ چه از طریق تحریک برخی مداحین که حرف‌های اشتباهی زدند یا برخی پلاکاردهایی که در قم بالا رفت که عقبه‌اش قطعا مشکوک است و محل مطالعه است، اما خوشبختانه در مجموع این تحرکاتی که دنبال شد و این تحرکاتی که هدفش این بود که امروز فضا را مخدوش کند، با یک عقلانیتی و با تدبیری حفظ شد و توانست یک گام مناسبی در مسیر مشق دموکراسی

 برداشته شود. 

 به نظرتان آینده روحانی به چه سمتی می‌رود؟ مجلس قبلا بیشتر پشت آقای روحانی بود و از آقای لاریجانی حمایت زیادی  در مسائل مختلف می‌کرد، ولی با استیضاح‌هایی که دیدیم، آقای کرباسیان برکنار شد، آقای ربیعی برکنار شد، آقای شریعتمداری هم احتمالا استیضاح می‌شوند و رأی اعتماد نمی‌گیرد. به نظرتان این فضا می‌تواند حتی بحث استیضاح را هم مطرح کند؟

   آقای روحانی یک‌سری مشکلاتی در ارتباط با تغییر وزرا دارد. ایشان متمایل نیست که این وزرا توسط خودش حذف شود. البته بحث آقای ربیعی مساله دیگری است. من بحث آقای ربیعی را مقداری متفاوت می‌دانم. بحث آقای ربیعی عمدتا توسط نمایندگانی دنبال شد که آنها هم دغدغه انتخابات خودشان را داشتند، منتها به صورت دیگری که کمابیش هم در مطالبی که رد و بدل شد، این قضیه برای مردم روشن شد که بحث‌های دیگری در این قضیه نقش‌آفرینی کرد، اما همان‌طور که شما اشاره کردید، بحث وزیر اقتصاد یا استیضاح وزیر صنعت و معدن و تجارت، اینها از یک صنف دیگری است. یعنی قطعا آقای شریعتمداری عملکرد نامطلوبی داشته و باید کنار گذاشته شود توسط ریاست محترم جمهور، اما ریاست محترم جمهور نمی‌خواهد هزینه‌اش را خودش متقبل شود، چرا؟ چون در چارچوب ائتلافی به جریانی که عقبه آقای شریعتمداری است، امتیازی داده شده است. آن ائتلاف مقداری شکننده می‌شود، در صورتی که آقای شریعتمداری را خود آقای رئیس‌جمهور تغییر دهد. لذا قبلا هم این بحث بود که رئیس‌جمهور مذاکراتی در پشت صحنه داشته و رضایت خودش را از اینکه مجلس این زحمت را متقبل شود، به گونه‌ای اعلام کرده یا نشان داده است. من فکر می‌کنم کار صحیح این بود که خود رئیس‌جمهور محترم این تغییرات را به یکباره و با قاطعیت انجام دهد و ما 

می توانستیم از این بحث‌ها و وقت‌گیری‌ها مقداری اجتناب کنیم؛ یعنی وقتی در مجلس بحث‌هایی صورت می‌گیرد و با یک حرکت قاطعانه ریاست محترم جمهور، برخی از وزرا که عدم قابلیت خودشان را به اثبات رساندند، یعنی فقط کافی بود در ارتباط با بحث خودرو، وزیر صنعت استیضاح یا توسط رئیس محترم جمهور کنار گذاشته می‌شد، اما الان مدتی است که ایشان معلق است، یعنی می‌داند که خیلی عملکردش مطلوب نبوده و جایگاهش سست است، خود این جایگاه سست موجب تخلفات دیگری می‌شود، یعنی موجب ترویج عدم انضباط در مجموعه وزارتخانه عریض و طویلی می‌شود و طبیعتا خسارت‌ها فزونی پیدا می‌کند، در حالی که همان ابتدا اگر به نظر من برداشته می‌شد و در مسیر استیضاح قرار نمی‌گرفت، به‌مراتب ما بهره بیشتری می‌بردیم منتها گفتم رئیس‌جمهور یکی از این جنبه است و یکی از جنبه دیگر این است که رئیس‌جمهور نمی‌خواهد به بعضی از ضعف‌هایش سریع اعتراف کند. برخی از مشاورانش به ایشان توصیه می‌کنند که تغییرات گسترده به معنی اعتراض صریح به همکاری و به نوعی ایرادات اساسی است. لذا این امر به ایشان توصیه شده یا پیشنهاد شده که بگذارید این کار را مجلس کند. یک بحث دیگری هم در این زمینه قابل توجه است و آن هم بحث‌هایی است که یک‌سری نیروهای غیرمنطقی در ارتباط با انتقاد از رئیس‌جمهور از خودشان بروز می‌دهند. آن رفتار هم مقداری رئیس‌جمهور را قطعا به موضع لجاجت سوق می‌دهد، یعنی رئیس‌جمهور تلقی می‌کند که همین ضدیتی با خودش می‌خواهد صورت بگیرد. لذا او در مسیر مقاومت قرار می‌گیرد. بنابراین سه دلیل می‌تواند موجب شده باشد که مقداری تغییرات در کابینه آن سرعت لازم را نداشته باشد و مقداری پرهزینه شود، یعنی هم وقت‌گیر شود و هم پرهزینه، وگرنه در مورد وزیر راه، رئیس‌جمهور، عدم رضایت خودش از عملکرد ایشان را به گونه‌ای بروز داد که ایشان مجبور شد استعفا دهد، منتها با وجودی که استعفا داده، ایشان هم معلق نگه داشته شده است. ایشان هم عدم کارایی خودش را به‌روشنی در عرصه مدیریت وزارت راه نشان داده؛ هم در زمینه مسکن، هم در زمینه راهسازی. ضعف ایشان هم بارز است، ضمن اینکه ضعف ایشان بارز است، نوع کم‌تحرکی ایشان و نوع تعاملات بسیار زشتش با آحاد جامعه و منتقدین هم خودش یک محل تأمل است، ولی عرض کردم در مسیری قرار گرفته که هزینه‌اش را رئیس‌جمهور پرداخت نکند و هزینه‌اش متوجه راه‌های دیگر شود.