تیر آخر بر بدن بی جان توافق هسته ای ؛ فرانسه «آخرِ برجام» را لو داد

روزنامه جوان : مقدمه توافق هسته‌ای تابستان ۱۳۹۴ ایران و ۱+۵ بندی دارد که به بند غروب Sunset Clause معروف شده است؛ بندی که در آن تأکید شده که اجرای کامل برجام «ایران را قادر خواهد ساخت تا به‌طور کامل حق خود را برای انرژی هسته‌ای جهت مقاصد صلح آمیز استیفا نماید» و «با برنامه هسته‌ای ایران همچون برنامه هر دولت دیگر غیر دارنده سلاح‌های هسته‌ای عضو معاهده عدم اشاعه رفتار خواهد شد.» آنگونه که اعضای تیم مذاکره‌کننده گفته‌اند، این بند به آن معناست که در پایان اجرای برجام، زمانی که این توافق منقضی می‌شود، ایران قادر خواهد بود مانند دیگر کشور‌های عضو NPT فعالیت‌های هسته‌ای خود را از سر بگیرد. این بند از همان ابتدا مورد مناقشه طرف‌های برجام و مخالفان آن از جمله عربستان و رژیم صهیونیستی بود. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی گفته بود بند‌های غروب باید تغییر کند و بازرسی از سایت‌های نظامی نیز به برجام اضافه شود و عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان نیز گفته بود که «بند غروب» «بسیار خطرناک» و «غیر قابل قبول» است.

حرف‌هایی ۲۵ سال زودتر

زمانی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا وارد کاخ سفید شد، او نیز بند غروب برجام را «غیرقابل قبول» دانست و با بی‌نتیجه ماندن تلاش‌های او برای ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای برای تغییر در برجام، در اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ از برجام خارج شد. در جریان فشار‌هایی که برای تغییر برجام انجام می‌شد، برخی طرف‌های اروپایی هم گفته بودند که این بند برای طرف‌های غربی قابل قبول نیست، از جمله «بوریس جانسون» وزیر خارجه وقت انگلیس که اردیبهشت ماه ۱۳۹۷، چند روز قبل از خروج امریکا از برجام گفته بود بند غروب برجام در سال ۲۰۲۵، «بزرگ‌ترین ضعف» برجام است و تأکید کرده بود که انگلیس هم خواهان برطرف کردن این ضعف است. حتی فدریکا موگرینی، کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا که بار‌ها از خروج امریکا از برجام ابراز تأسف کرده، آذرماه ۱۳۹۶، یعنی چند ماه قبل از خروج امریکا از توافق، به نمایندگان پارلمان اروپا گفته بود که چیزی به نام «بند غروب» در توافق هسته‌ای وجود ندارد: «تمام ۱۰۴ صفحه برجام را بخوانید هیچ «بند غروب» در برجام وجود ندارد.» حالا با گذشت نزدیک به یک سال از زمان خروج امریکا از توافق هسته‌ای، اروپایی‌ها آرام آرام دارند موضع‌گیری‌هایی را آشکار می‌کنند که احتمالاً ۱۰، ۷ یا ۲۰ سال دیگر قرار است آن را آشکار کنند! «ژرار آرو» سفیر فرانسه در امریکا شنبه شب در یک رشته توئیت در حساب توئیتر خود به صراحت نوشت: «هیچ «غروبی» بعد از برجام وجود ندارد»؛ موضع‌گیری‌ای که باعث شد عباس عراقچی، مذاکره‌کننده برجام از دولت فرانسه درباره آن توضیح بخواهد و سفیر فرانسه هم که صبح دیروز استوار نامه‌اش را تقدیم ظریف کرد، عصر دیروز به وزارت خارجه احضار شد. ژرارآرو نوشته است: «اینکه بگویم ایران پس از انقضای برجام اجازه دارد اورانیوم غنی‌سازی کند، اشتباه است. براساس ان‌پی‌تی و پروتکل الحاقی آن، ایران باید تحت نظارت‌های شدید ثابت کند که فعالیت‌های هسته‌ای آن غیرنظامی است.» این دیپلمات فرانسوی اضافه کرد: «همانگونه که در سال ۲۰۰۲ گفتیم غنی‌سازی اورانیوم بدون برنامه غیرنظامی موثق براساس ان‌پی‌تی غیرمجاز بود. ما در سال ۲۰۲۵ نیز اگر لازم باشد می‌توانیم همانگونه پاسخ دهیم. تحریم‌ها اعمال شد و باز می‌تواند اعمال شود. هیچ «غروبی» بعد از برجام وجود ندارد.» آرو توجیه پذیری غنی‌سازی بومی برای ایران را زیر سؤال برده و نوشته است: «روسیه اورانیوم غنی شده برای نیروگاه هسته‌ای بوشهر را تأمین می‌کند؛ لذا هیچ دلیل موجهی برای غنی‌سازی گسترده اورانیوم توسط ایران پس از برجام وجود ندارد.»

آقای سفیر مطلع نیست!

موضع‌گیری سفیر فرانسه حدود ۲۴ ساعت بعد از آن ابراز شد که ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه برای چندمین و شاید چند دهمین بار بعد از خروج امریکا از توافق هسته‌ای از این تصمیم امریکا ابراز تأسف و تأکید کرد: «اروپا تا زمان احترام جمهوری اسلامی ایران به این توافق، تصمیم به حفظ آن دارد.» عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران در واکنش به موضع سفیر فرانسه در امریکا خواستار توضیح دولت فرانسه در این باره شده و توئیت کرده که اگر توئیت‌های اخیر ژرار آرو، سفیر فرانسه در واشنگتن، موضع دولت این کشور باشد، «ما با نقض جدی هدف و مقصود برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ (شورای امنیت) روبه‌رو هستیم. پاریس باید بلافاصله شفاف‌سازی کند وگرنه ما واکنش متناسب نشان می‌دهیم.» «فیلیپ تیه بو» سفیر جدید جمهوری فرانسه در تهران نیز روز گذشته از طرف سیدحسین سادات میدانی، رئیس دبیرخانه ستاد پیگیری اجرای برجام به وزارت امور خارجه احضار شد. در این جلسه طرف ایرانی با اشاره به توئیت‌های منتسب به سفیر فرانسه در واشنگتن که محتوای آن‌ها از نظر کشورمان به هیچ عنوان قابل پذیرش نیست، خواستار توضیح دولت فرانسه شد و اعلام کرد در صورتی که اظهارات مزبور مورد تأیید دولت فرانسه بوده و بیان‌کننده مواضع رسمی این کشور باشد، این امر در مخالفت آشکار با اهداف و مفاد برجام خواهد بود و چنانچه به نحوی رضایتبخش به این مسئله رسیدگی نشود و موضوع فیصله نیابد، جمهوری اسلامی موضوع را براساس سازوکار‌های پیش‌بینی شده در برجام پیگیری کرده و حق خود برای هرگونه واکنش مقتضی را محفوظ می‌داند. در واکنش، سفیر فرانسه در تهران ضمن ابراز بی‌اطلاعی از توئیت‌های منتسب به سفیر کشورش در واشنگتن، بر اراده سیاسی این دولت بر اجرای کامل مفاد برجام تأکید و اعلام کرد مراتب را بلافاصله به پاریس گزارش خواهد داد.

ظریف: تعلل اروپا غیرقابل قبول است

وزیر امور خارجه ایران با بیان اینکه اروپایی‌ها هیچ بهانه‌ای برای آغاز نکردن اینستکس ندارند، گفت: تعلل اروپایی‌ها در عملیاتی شدن سازوکار مالی اروپا با ایران غیرقابل قبول است و اعلام راه‌اندازی اینستکس توسط اروپا یک اقدام مقدماتی است. به گزارش ایرنا، محمدجواد ظریف با بیان اینکه اروپایی‌ها هیچ بهانه‌ای برای آغاز نکردن اینستکس ندارند گفت: تعلل اروپایی‌ها در عملیاتی شدن سازوکار مالی اروپا با ایران غیرقابل قبول است و اعلام راه‌اندازی اینستکس از سوی اروپا یک اقدام مقدماتی است. وی با بیان اینکه معتقدیم اکنون اروپایی‌ها باید برای مدت زیادی تلاش کنند تعهدات خودشان را در قبال برجام انجام دهند، افزود: اروپایی‌ها بسیار عقب هستند و نباید این طور تصور کنند که جمهوری اسلامی ایران منتظر آن‌ها می‌ماند. ما روابط بسیار خوبی با همسایگان‌مان داریم و ساز و کار‌های مشابهی با بسیاری از کشور‌ها راه‌اندازی کردیم که فعال شده و عمل می‌کند و من نمی‌دانم اروپایی‌ها برای یک ساز و کار مقدماتی چقدر وقت نیاز دارند؟! برای راه‌اندازی این ساز و کار نیاز بود که ما ساز و کار متناظری را در ایران راه‌اندازی کنیم. این سازوکار هفته گذشته راه‌اندازی شد و الان اروپایی‌ها هیچ بهانه‌ای برای شروع کار ندارند. رئیس دستگاه دیپلماسی ایران افزود: به دبیرکل سازمان ملل متحد و شورای امنیت این سازمان در مورد غیرقانونی بودن این اقدام امریکا در مورد قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های تروریستی و سیاست‌های بسیار غلط واشنگتن در منطقه نامه‌ای نوشتم. ظریف با بیان اینکه در عرصه رسانه‌ای نیز فعالیت‌های خوبی علیه این اقدام غیرقانونی امریکا در مورد قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های تروریستی صورت گرفته، گفت: در صحنه روابط دوجانبه، امروز که روز اجرایی شدن تصمیم ایالات متحده است پیام‌هایی برای وزرای خارجه همه کشور‌ها درباره این اقدام ارسال خواهد شد که ضروری است موضع‌گیری از سوی کشور‌ها صورت بگیرد و تذکرات لازم به همه وزرای خارجه داده شود مبنی بر اینکه اقدام بی‌سابقه و خطرناک ایالات متحده امریکا علیه نهاد نظامی رسمی یک کشور چه عواقبی داشته و خواهد داشت.